Enerji keçidi qlobal iqtisadiyyatı yenidən formalaşdırır EKSPERT FİKRİ

“Aydın məsələdir ki, enerji keçidi enerjiyə təlabatın sürətlə artdığı bir dövrə təsadüf edir və bu proses paralel şəkildə irəliləməkdədir. Amma buna baxmayaraq, enerji keçidi istiqamətində təhlillər onu göstərir ki, ciddi nailiyyətlər əldə edilməkdədir. Bir çox ölkələr o cümlədən, Avropa Birliyi, Çin, ABŞ kimi böyük iqtisadiyyatlarda enerji keçidinin sürətlə irəliləməsi, ümumi enerji təchizatında payının artması istiqamətində meyillər, eyni zamanda uzunmüddətli dövrdə müəyyən edilmiş hədəflər onu deməyə əsas verir ki, bu mümkün olan prosesdir. Amma mövcud proses müxtəlif eniş-yoxuşlu dövrlər, periodlarla müşahidə edilir və əlbəttə ki, ənənəvi karbohidrogen əsaslı yanacağın qiymətlərindən, qlobal iqtisadi trendlərin inkişaf meyillərindən asılı olaraq intensivliyin artıb-azalması müşahidə edilir. Həmin dövrdə “fosil” yanacağın qiyməti aşağı olursa, enerji keçidi istiqamətində iri investisiyaların edilməsi meyilləri zəifləyir, çünki bunun cəlbediciliyi azalır və bu mənbələrdən alınan enerjinin nisbətən baha başa gəldiyini nəzərə almış olsaq, bazarda rəqabət imkanları məhdudlaşır. Hansı dövrlərdəki əksinə, karbohidrogen əsaslı yanacağın qiymətləri artır, enerjinin qiyməti bahalaşır”. Bu sözləri iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov SİA-ya açıqlamasında deyib.

Onun sözlərinə görə, bu dövrdə tamamilə enerjiyə transformasiya siyasətinin intensivliyinin artdığı müşahidə olunur: “Enerji qiymətləri və enerji keçidinin investisiyalarının həcmi arasında düz asılılıq, korrelyasiya var. Eyni zamanda burada ikinci aspekt ondan ibarətdir ki, hazırda biz ənənəvi enerji sahəsində fəaliyyət göstərən iri kapitallı transmilli şirkətlərin də bərpa olunan enerjiyə investisiya etdiyini müşahidə edirik və onlar da fəaliyyət sferalarında keçid siyasəti həyata keçirməyə başlayıblar. Təbii ki, ənənəvi enerjinin qiyməti bərpa olunanda bu şirkətləri təkrar investisiya imkanı artır və buna müvafiq olaraq transformasiya siyasətini daha da sürətləndirə və bu istiqamətdə daha çox vəsait ayıra bilirlər. Əksinə qiymətlər aşağı düşəndə həmin şirkətlərin investisiya etmə imkanları məhdudlaşır. Buna görədə burada müəyyən ləngimələr müşahidə olunur. İstənilən halda bu bir prosesdir”.

İqtisadçı bildirib ki, növbəti 40-50 ildə ənənəvi enerji mənbələri iqtisadiyyatda enerji təlabatının ödənilməsində əsas mənbələrdən biri kimi çıxış etməyə davam edəcək: “Əgər biz bərpa olunan alternativ külək, günəş enerji mənbələrinin potensialının həcminə diqqət yetirmiş olsaq, nəzəri baxımdan enerji keçidinin 100% təmin edilməsi mümkündür. Uzunmüddətli dövrdə 60-70 ilə qlobal maraq qruplarının təmsilçiliyindən asılı olacaq. Bu keçidi uğurla başa çatdırmaq mümkündür. Bu o demək deyil ki, karbohidrogen resurslarına ehtiyac tam aradan qalxacaq. Karbohidrogen resursları, əsasən daha çox enerji mənbəyi kimi istifadə olunsa da, düşünürəm ki, növbəti keçid-transformasiya dövründə karbohidrogen resursları alternativ məhsullarının istehsalının mənşəyi, xammalı kimi istifadə olunmağa başlayacaq. İstənilən halda dünyada karbohidrogen mənşəli məhsullara sənayenin müxtəlif sahələrində, kimya, dərman təchizatı və digər bu kimi sahələrdə hər zaman ehtiyac yaranacaq. Dünya əhalisinin sürətli artığı bir dövrdə bu tələb müvafiq istiqamətdəki resursların bazarda öz payının müəyyən bir qisminin qoruyub saxlanması üçün konyukturu təmin edəcək”.