Ətirli çubuqlara aludə olmayın!

Sağlam istifadə üçün məhsulun təbii mənşəli olub-olmadığını bilmək vacibdir

Mənzildə ətirli çubuq, şam yandırmaq, tüstünün otaqlara yayılması son illərin dəbinə daxildir. Mağazalarda çubuqlar üçün cürbəcür, müxtəlif ölçülü, rəngarəng qablar da satılır, gözəgəlim şamdanlarla birlikdə ətirli şamlar da. Amma mütəxəssislər ətirli çubuq və şamların ziyanlı ola biləcəyi xəbərdarlığını da edir. Milli.az xəbər verir ki, evdə istifadə olunan ətirli çubuqlar sağlamlıq üçün təhlükəlidir. Fransanın "60 Millions de Consommateurs" təşkilatının araşdırmasına görə, ətir çubuqları formaldehid, benzol, etilbenzol, furfural, stiren, toluol və asetaldehid kimi kanserogen maddələr buraxır.

Bu maddələrin konsentrasiyası çox vaxt otaq havasının təhlükəsiz səviyyəsini dəfələrlə keçir. Ətir çubuqları həmçinin yüksək konsentrasiyada mikrozərrəciklər buraxır ki, bunlar ağciyərlərə daxil olub kapilyarlardan qan dövranına keçə bilər. Ən təhlükəsiz ev ətir vasitəsi aromadiffuzorlar hesab olunur. Bu məhsullarda istifadə olunan məhlullar təhlükəsiz səviyyədə qlikol efirləri ilə hazırlanır. Bəzən onlar efir yağları ilə zəngin ola bilər, amma kanserogen maddələr ya yoxdur, ya da çox aşağı təhlükəsiz konsentrasiyada olur. 

Çubuq və şamların istehsalında istifadə olunan maddələr aromatik karbohidrogenlərdən əldə edilir. Molekullarında bir və ya bir neçə benzol həlqəsi olan karbohidrogenlərə aromatik karbohidrogenlər deyilir. Aromatik karbohidrogenlər dedikdə benzol və xassəcə ona bənzər birləşmələr nəzərdə tutulur. Aromatik karbohidrogenlərin beynəlxalq adı Arenlərdir. Aromatik karbohidrogenlərin ən sadə nümayəndəsi benzoldur. Məsələn, qadınların məişətdə istifadə etdiyi naftalin də bu qismə aiddir. Naftalin qoxusu bir çox insanda allergik reaksiyalara səbəb ola, boğazda qıcıqlanma yarada bilir. Türkiyəli həkim, tənəffüs yolları xəstəlikləri üzrə uzman doktor Pelin Aktaş Uysal “Hürriyyet. Com.tr”yə açıqlamasında ətirli şamlar və tüstü çubuqlarının orqanizmdə ciddi fəsadlar yarada biləcəyini deyib: 

- İnsanlar mənzillərində, avtomobildə də hətta xoş ətir saçan əşyalardan istifadə edirlər. Xüsusilə ətirli çubuqlar praktik istifadəsi səbəbindən tez-tez üstünlük təşkil edir. Lakin daha geniş yayıldıqca, çubuq buxurunun (tüstü yayan ətirli çubuqlar) zərərli olub-olmadığı sualı getdikcə daha çox yayılır. Bu məhsullar düzgün istifadə edildikdə çox xoş bir təcrübə təqdim etsə də, səhv və ya məlumatsız seçimlərlə istifadə edildikdə bəzən narahatlıq yarada bilər. Xüsusilə qapalı və havasız mühitlərdə davamlı istifadə bəzi insanlarda tənəffüs problemlərinə səbəb ola bilər. Buna görə də, tərkibi və istifadə üsulu çox vacibdir. Bu gün bazarda fərqli aroma və konsentrasiyalara malik müxtəlif növ buxurlar mövcuddur. Hər biri fərqli ehtiyac və təsir üçün hazırlanıb. Lakin sağlam istifadə üçün məhsulun təbii mənşəli olub-olmadığını bilmək vacibdir. Bundan əlavə, ənənəvi istifadə üsulları ilə müqayisədə müasir vərdişlər bir qədər fərqlənir. Buxur yandırıldıqda, tüstü yavaş-yavaş ətraf mühitə yayılır və havanı tez doldurur. Xüsusilə çubuqlar ətri birbaşa nəfəs almağa imkan verir və bu da bəzi həssas insanlarda suallar doğurur. Bir çox insan, xüsusən də uşaqlar və tənəffüs problemləri olanlar üçün çubuqlu buxurun zərərli olub-olmadığı aydınlaşmalıdır. Həqiqət budur ki, sintetik ətirlər və kimyəvi qatqılar olan məhsullar uzun müddət nəfəs alındıqda baş ağrısı və boğaz ağrısı kimi narahatlıqlara səbəb ola bilər. Lakin yaxşı havalandırılan yerlərdə təbii məhsullardan istifadə edərkən bu təsirlər minimuma enir. Qısa müddət ərzində açıq mühitdə buxurun istifadəsi ətirdən zövq almaq üçün ən sağlam seçimdir. Bundan əlavə, tənəffüs sağlamlığı üçün tüstünün birbaşa üzə dəyməsinin qarşısını almaq vacibdir. Bu gün qatran, konus, spiral və ya təbii bitki mənşəli dəstələr kimi müxtəlif məhsullara da üstünlük verilir. Hər bir məhsulun tüstüsü, qoxusu və təsir müddəti dəyişir. Bu fərqlər həm nəzərdə tutulan istifadəyə, həm də onun sağlamlıq faydalarına birbaşa təsir göstərir. Təbii, qatqısız və bitki mənşəli məhsullar daha yumşaq və daha balanslı bir təcrübə təqdim edir. Digər tərəfdən, sintetik ətirlər, xüsusən də uzun müddət istifadə edildikdə, qıcıqlandırıcı ola bilər. Ətirin tərkibi kimi amillər birlikdə nəzərə alınmalıdır. Buxur təkcə ətraf mühiti ətirləndirmir, həm də zehnə təsir göstərir. Lavanda, səndəl ağacı və paçuli kimi ətirlər xüsusilə rahatladıcı təsiri ilə tanınır. Lakin bu təsir hər kəs üçün eyni deyil. Bəzi insanlar bu ətirləri rahatladıcı və diqqəti artıran hesab etsələr də, digərləri üçün həddindən artıq güclü ətirlər stimullaşdırıcı ola bilər. Buxurun təkrar istifadəsi, xüsusən də kiçik məkanlarda, zehni yorğunluğa səbəb ola bilər. Tarix boyu ətir yalnız fiziki üstünlük deyil, həm də təmizlik və hörmət simvolu olub. Buxur yandırmaq təravətləndirici və dinc təsirinə görə üstünlük təşkil edir. Lakin məhsul seçimi və istifadə müddəti diqqətlə nəzərdən keçirilməlidir. Süni ətirlər, güclü tüstü və qapalı məkanlarda uzun müddət istifadə bəzi insanlar üçün narahatlıq yarada bilər. Hər hansı bir məhsulda olduğu kimi, şüurlu seçim vacibdir. Məhsulun tərkib hissələrini yoxlamaq və yalnız lazımi miqdarda istifadə etmək buxuru daha faydalı edir.