Ətrafdakılar dediqodu sevənlərdən informasiya mənbəyi kimi istifadə edirlər

Bəzi insanlara adi bir əyləncə kimi görülən dedi-qodu, bəzi insanlar üçün möhkəm dostluqları belə bitirməyə kifayət edir. Dedi-qodu başqaların arxasınca danışmaq və onları əmin olmadığımız səbəblərdən günahlandırmaqdır. Belə hallarla hər birimizin qarşılaşdığını desək yəqin ki, yanılmarıq. Başqasının arxasınca danışan bir kimsə bunun zərərsiz olduğunu hesab edə bilər, lakin o bilmədir ki, qeyri-ixtiyari də olsa həmin şəxsin etibarına və nüfuzuna zərər vurur.
Özlərinin daha dəyərli bir insan olduqlarını göstərməyə çalışırlar
Dedi-qodu etmək vərdişinin hansı səbəblərdən ortaya çıxdığı psixoloqlar tərəfindən araşdırılıb və ortaya maraqlı nəticələr çıxıb. Psixoloqlar belə hesab edir ki, insanlar çətinliklə qarşılaşdıqları zaman başqalarını pisləyərək özlərini "vəziyyətdən" çıxarmağa, doğru və üstün olduqlarını göstərməyə meyillidilər. Eyni zamanda insanlar "onlar səhv edə bilər, amma mən əsla" düşüncəsi ilə qısqanclıq hissələrini yox etməyə və haqlı olduqlarını isbat etməyə çalışırlar. Bu cür davranışımızın bir çox psixoloji səbəbləri var. Onlar içərisində ən çox rast gəlinəni isə bunlardır:
- Bəzi insanlar boş vaxtlarını "səmərəli" keçirmək məqsədilə dedi-qodu etdiklərini bildirirlər. Bəzi insanlar isə heç bir işlərinin olmadığını, bekarçılıqdan darıxdıqlarını, bu səbəbdən də dedi-qodu etdiklərini deyirlər. Lakin, araşdırmalar göstərir ki, darıxmaq dedi-qodu etmək üçün əsas səbəb ola bilməz. Dedi-qodu edən şəxsi buna vadar edən səbəb ümidlərinin puç olması, qısqanclıq hissi, özünə inamın zəif olmasıdır ki, bu da öz növbəsində insanı bu hərəkəti etməyə sövq edir.
- Dedi-qodu etmənin səbəblərindən biri də arxasınca danışdığı insanın tutduğu mövqedir. Məsələn, iş yerində müdiriyyətlə və yaxud məktəbdə müəllimlər ilə razılaşmayanlar, onlara qarşı olan əsəblərini arxalarınca danışmaqla yatırmağa çalışırlar.
- Dedi-qodunun əsas səbəblərindən biri də qısqanclıq hissidir. İnsan qısqandığı birinin qeybətini edərək başqalarının da həmin insana nifrət etmələrinə nail olmaq istəyir. Bu cür insanların belə pis vərdişdən xilas olmalarının tək yolu özünə olan inamı bərpa etmələridir.
- İnsanlar başqalarının arxasınca yalnız onların səhvlərini danışmaqla həmin şəxslərin özlərindən aşağı səviyyədə olduğunu göstərməyə  çalışırlar. Dolayısıyla diqqəti öz üzərlərinə çəkməyə səy göstərirlər. Daha doğrusu, özlərinin daha dəyərli bir insan olduqlarını göstərməyə çalışırlar. Məsələn, "bu adam heç nə etməyi bacarmır, zəifdir", cümləsi, əslində  "o adam mənimlə müqayisə oluna bilməz, mən ondan daha üstünəm" mənasını ifadə edir.
Bir müddətdən sonra onların özlərinə qarşı olan hörmətləri də azalır
Psixoloqların fikrincə dedi-qodu qısa müddət ərzində stresi azaldır, insanı sakitləşdirir. Lakin, zamanla bu qısa müddətli "hüzur" mənfi nəticələrə yol açır. Bunlardan qeybətini etdiyi şəxslə qarşılaşarkən keçirdiyi sıxıntı, sonradan çəkilən vicdan əzabı və peşmanlıq hissini qeyd edə bilərik. Bundan başqa iki şəxsin öz aralarında üçüncü şəxsin arxasınca danışmaları bir-birilərinə olan inamın itməsinə də səbəb olur.
Qeybət edən insanlar hər zaman başqalarının xoşagəlməz xüsusiyyətlərini danışıdıqlarından bu onların düşüncəsinə mənfi təsir edir. Bir şey haqqında pozitif deyil, neqatif düşünməyə başlayırlar. Ünsiyyətdə olduqları insanların niyyətlərinə şübhə ilə yanaşırlar. Dedi-qodu edənlərin ətrafında olan insanlar da onların bu xüsusiyyətlərindən yararlanmağa çalışırlar. Yəni onlardan "informasiya mənbəyi" kimi istifadə edirlər. Bütün bunların nəticəsi olaraq müəyyən müddətdən sonra onların özlərinə qarşı olan hörmətləri də azalır.
Murad Məmmədov