Hansı hallarda mənəvi zərərə görə kompensasiya tələb edilə bilər?

Bir neçə gün əvvəl Tovuz rayonunda fəaliyyət göstərən ictimai iaşə obyektində dönərdən kütləvi zəhərlənmə hadisəsi ictimaiyyətdə ciddi narahatlıq yaradıb.

Məlumata görə, zəhərlənən şəxslərin sayı 26 nəfərə çatıb.Onların arasında azyaşlılar da var. Artıq 26 nəfər Tovuz Rayonu Mərkəzi Xəstəxanasına hospitalizasiya olunub. Zərərçəkənlər müvafiq şöbələrə yerləşdirilib.

Hazırda aidiyyəti qurum tərəfindən hadisənin başvermə səbəbləri araşdırılır.Bəs dönər kimi geniş istehlak olunan məhsullarda zəhərlənmə riskini artıran əsas texnoloji və gigiyenik çatışmazlıqlar nələrdir? 

Həmçinin, kütləvi zəhərlənmə halları baş verdikdə vətəndaşlar ilk olaraq hansı quruma müraciət etməlidirlər? Vətəndaşlar qida zəhərlənməsinə görə məsuliyyət daşıyan müəssisədən bu kimi hallarda kompensasiya tələb edə bilərmi?

Mövzu ilə bağlı "Cebheinfo.az"-a danışan qida eksperti Fərid Səfərov bildirib ki, bu cür hallar yalnız fərdi sağlamlığa deyil, bütövlükdə ictimai təhlükəsizliyə ciddi təhdid yaradır:

"Tovuzda baş verən kütləvi zəhərlənmə hadisəsi bir daha göstərdi ki, hazır ət məhsullarının, xüsusilə dönərin istehsalı və satışı sahəsində ciddi texnoloji və gigiyenik nəzarət vacibdir. Bu cür hallar təkcə sağlamlığa deyil, həm də ictimai təhlükəsizliyə təhdiddir".

Ekspert, dönər kimi məhsullarda zəhərlənmə riskini artıran əsas texnoloji və gigiyenik çatışmazlıqları da açıqlayıb.

"Bu çatışmazlıqların vaxtında aradan qaldırılmaması kütləvi zəhərlənmələrə səbəb ola bilər. Bunlardan birincisi, ətin keyfiyyətsiz və ya vaxtı keçmiş olmasıdır. 

Soyuq qida zənciri (Qida təhlükəsizliyi qaydalarına görə, soyuq yerdə saxlanılmalı olan qidanın istehsalından başlayaraq daşınma, saxlanma və satış kimi istehlaka qədərki bütün pillələrdə tətbiqi məcburi olan prosesə soyuq zəncir deyilir. Burada məqsəd qidanın istehlakçı üçün risk təşkil etməməsidir) pozulmuş ətlər bakteriyaların çoxalmasına şərait yaradır.

Ətin doğru bişirmə texnikaları ilə marinad (ətin ədviyyatlı qarışıqda gözlədilmə prosesidir) edilməməsi və ya uzun müddət saxlanılması da zəhərlənməyə səbəbdir. Marinad məhsulun keyfiyyətini qoruyur, lakin uzun müddət saxlanıldıqda bu, zəhərlənməyə səbəb ola bilər.

Həmçinin, qızartma temperaturunun və müddətinin qeyri-kafi olmasını da göstərə bilərik. Ət tam bişmədikdə “Salmonella, E.coli” kimi bakteriyalar sağ qalır.

Həmçinin, kəsim və hazırlıq avadanlıqlarının çirkli olması, bişməmiş və bişmiş ətin eyni səthdə hazırlanması çarpaz yoluxma riskini artırır.
İşçi heyətin şəxsi gigiyenasına riayət etməməsini də buna misal göstərə bilərik. Əl gigiyenası və xəstə işçilərlə təmas təhlükəlidir.

Dönərin uzun müddət sobada saxlanması və yenidən isidilməsi təhlükəli ola bilər. İstilik mühitində uzun müddət qalan ət bakteriyalar üçün əlverişlidir".

O bildirib ki, zəhərlənmə halları ilə qarşılaşan vətəndaşlar dərhal tibbi yardıma müraciət etməlidirlər:

"Bu cür hallarda Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə (AQTA) məlumat verilməlidir. Vətəndaşlar AQTA-nın 1003 “Qaynar xətt” vasitəsilə və ya “www.aqta.gov.az” saytına daxil olaraq onlayn formada müraciət edə bilərlər. Zəhərlənmə hallarında tibbi yardım gecikdirilmədən çağırılmalıdır".

Fərid Səfərov qeyd edib ki, qida zəhərlənməsi hallarına görə həm inzibati, həm də cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulur:

"İnzibati məsuliyyət, sanitariya və gigiyena qaydalarının pozulmasına görə müəssisəyə, cərimə, fəaliyyətin dayandırılması, lisenziyanın ləğvi tətbiq oluna bilər.

Həmçinin, cinayət məsuliyyəti tətbiq oluna bilər. Əgər ağır nəticəli zəhərlənmələr (ölüm və ya sağlamlığa ciddi zərər) baş verərsə, Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddələrinə əsasən, məsul şəxslər cəzalandırıla bilər.

Eyni zamanda, vətəndaşların kompensasiya almaq hüququ da var. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə əsasən, vətəndaş tibbi xərclər, iş qabiliyyətinin itirilməsi, mənəvi zərərə görə kompensasiya tələb edə bilər.

Bunun üçün hüquqşünas dəstəyi ilə məhkəməyə müraciət olunmalıdır. İctimaiyyətin bu məsələlər barədə maariflənməsi və aidiyyəti qurumların ciddi nəzarəti bu kimi hadisələrin qarşısını almaqda əsas rol oynayır".

Əfsanə Rəcəb
"Cebheinfo.az"

Açar sözlər: Mənəvi zərər kompensasiya Fərid Səfərov