Icma.az
close
up
RU
Haruki Murakaminin uğurunun sirri

Haruki Murakaminin uğurunun sirri

Xalq qazeti saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Qərb ədəbiyyatında “repressiv tolerantlıq” deyilən dövr, deyəsən, bir qədər səngiyib. Ədəbi reputasiyası sarsılmaz olan yazıçılar var ki, internet erası onların oxucularını belə demək mümkünsə, əsir götürür. Əlbəttə, tarix idarəolunmaz bir mexanizmdir, yazıçı tarixə güvənməməlidir, əksinə, onu qanadları altına almış sivilizasiyadan maksimum bəhrələnməlidir. Məsələn, yapon yazıçısı Xaruki Murakami kimi.

Murakami Yaponiyada qalsaydı, dünya onu tanımayacaqdı. O, öz vətənindən çıxmaqla həm də ədəbi anlamda dünyaya çıxdı, daha doğrusu, sıçrayış etdi. Murakaminin orijinallığı öz rasionallığı ilə seçilən bizim kimi zəmanə adamlarına ibrət olmalıydı. Murakamini indi bütün dünya oxuyur, o öz ədəbi reputasiyasından arxayındır, öz əsərlərində qərb təfəkkür tərzi ilə yapon ruhunu ustalıqla qovuşdura bilən yazıçının əsərləri spirt kimi oxucunun sanki qanına işləyir, onun tarazlığını pozur, daxili aləmini təlatümə gətirir. Öz yaşam və yazı tərziylə o əvəzedilməzlik və zalımlıq prinsipini, bütpərəstlik ideyasını sarsıtmışdır.

Murakami fenomeni və onun qəfil sıçrayışını anlamaqdan ötrü Rünoske və Kavabatanı da gərək bir balaca anlaya biləsən, samurayların dostu – Ölümə vurğun iblis-Misimanı təfəkkür süzgəcindən keçirəsən. Murakami dünyanın astarını üzünə çevirməklə yaponların üzünə yeni dünyanın qapılarını açdı. Xüsusən, “Qoyun ovu” romanı ilə standart yapon düşüncə tərzinin çərçivələrini dağıtdı. Bu əsərdə insanın mənəvi axtarışlarının puçluğu ilə bağlı tikanlı mesajlar baş alıb gedir.

Mən onun bir neçə hekayəsini dilimizə çevirmişəm. “Sükut” hekayəsini çevirəndən sonra əməlli-başlı bu yazıçının əsiri oldum. Tərcümə prosesində həzz aldığım çox az yazıçılardan biri, bəlkə də birincisi Murakamidir. Mistika ilə reallığın üzvi vəhdətini və bundan doğan məntiqi nəticəni yazıçı “Taksidə vampir” hekayəsində ustalıqla göstərə bilib.

“İpanemalı qız” hekayəsində adidən adi bir əhvalat nəql olunur: ipanemalı qız 1963-cü ildə dəniz kənarında dayanıb dənizi seyr edirdi, indi isə 1982-ci ildir və bu qız eynilə əvvəlki kimi, dənizə baxır, o heç qocalmayıb, oğlan isə qumluqda uzanıb pivə qurtumlayır. Aradakı zamanı yox edə bilmək məgər asandır? Murakami bunu edə bilib. Çox gözəl hekayədi, səhv etmirəmsə, İlqar Fəhmi onu bizim dilə tərcümə edib. Maraqlananlar tapıb oxusunlar, xüsusən də yenicə yazmağa başlayan yazarlar bu kiçik yazını hekayə dərsi kimi oxusalar, çox şey qazanarlar.

Murakami gənc yazıçılara müəyyən qədər ipucu verir. Müsahibələrindən birində deyir ki, “uşaq ikən yapon nağıllarını dinləmişəm. Böyüdükdə bu nağıllar olduqca kritik olur. Bütün xalqların nağıldan gələn bir təcrübəsi var. Rusların da, amerikanların, almanların da. Amma eyni zamanda hər birimizin yararlandığı ortaq bir təcrübə var: “Balaca Şahzadə”.

Bu orijinal yapon yazıçısının yaradıcılığında təkrar nüansa qəti rast gəlməzsən, o bir dəfə keçdiyi yerdən bir daha keçmir. Murakamiyə görə, yazarın orijinallığı onun öz ritmini, zümzüməsini tapmasından başlayır. Yazıçı öz ritmini tapa bilmirsə, istər-istəməz imitasiya başlayır. Bu isə çox təhlükəli bir haldır, sonda yazıçını məhvə aparır, mümkün qədər imitasiyadan qorunmaq lazımdır.

Hər bir yaradıcı insanın öz nəğməsi olmalıdır. Murakami demiş, bizim üçün ortaq təcrübə mifologiya və nağıllar ola bilər. Bunlar yaradıcılıq üçün sonsuz, tükənməz qaynaqdır. Ədəbiyyat tarixi də göstərir ki, təməlində mifoloji mətnlər dayanan əsərlər daha çox uğur qazanır və ədəbiyyat tarixində qalır.

Kənan HACI,
yazıçı-publisist

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:106
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 30 Noyabr 2024 09:10 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Toğrul Allahverdiyev hekayəsi Sadıqlının “video əməliyyatı” başqa mətləbləri üzə çıxardı

10 İyun 2025 12:42see195

Mançester Siti Şerkini transfer etdiyini açıqladı

11 İyun 2025 06:45see126

Bütün günahları bayquşda görənlər...

10 İyun 2025 10:02see123

Obyektlərin layihələndirilməsi üzrə hüquqlar müəyyənləşir

10 İyun 2025 15:08see120

Trabzonspor dan BƏƏ yə yollandı

11 İyun 2025 00:27see116

“Sabah” macarlarla əməkdaşlığa başladı

10 İyun 2025 21:09see116

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bəzi qanunlarda əsaslı dəyişiklər edib. KONKRET

10 İyun 2025 20:21see116

Rusiya hərbçilərinin ikinci qrupu Ukrayna ərazisindən QAYITDI

10 İyun 2025 18:42see114

Ukrayna 700 yaşayış məntəqəsinin adını dəyişdirəcək

10 İyun 2025 07:32see114

Fransa çempionu rus futbolçu ilə maraqlanır

10 İyun 2025 13:52see114

ABŞ dan şok: İranı vurmaq üçün Trampa təklif verildi

10 İyun 2025 23:46see113

Alimlər vulkanların ən təhlükəli püskürmələrini proqnozlaşdırmağı öyrəndi

10 İyun 2025 23:32see113

Almaniya kəşfiyyatının rəhbəri: Ukrayna Putin üçün yalnız ilk addımdır

10 İyun 2025 14:04see113

İndi yalnız əsəb və ağrı hiss edirəm Robert Levandovski

10 İyun 2025 16:50see113

Turistlər ən gözəl yerlərdə gecələmək üçün pul ödəməli olacaqlar..?

10 İyun 2025 20:13see113

Ekspert: Maskla münaqişə ABŞ ın orbit qruplaşmasını yerləşdirməsini çətinləşdirə bilər

10 İyun 2025 07:41see112

İyun ayında qarpız yemək olar? Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir

10 İyun 2025 10:02see112

Çirklənmiş kondisioner pnevmoniyaya səbəb ola bilər

11 İyun 2025 03:43see112

İsrailli nazirdən “Madlin”də saxlanılan aktivistlərlə bağlı maraqlı təlimat: Onlara videonu izlədin...

10 İyun 2025 08:43see112

Tehran hakimiyyəti arxasında dayanan böyük güclər artıq ABŞ ilə müəyyən məsələlərdə razılaşırlar

10 İyun 2025 18:47see111
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri