HƏMAS sonrası Yaxın Şərq modeli: Səudiyyənin Fələstin şərti gündəmdə

"Səudiyyə Ərəbistanının xarici siyasətində özünün əsas müttəfiqlərindən biri olan Amerika Birləşmiş Ştatları ilə razılaşmadan hər hansı addım atması mümkünsüzdür".

Bunu Qaynarinfo-ya açıqlamasında konfliktoloq Azər Hüseynov İsraillə münasibətlərin normallaşmasının Fələstin dövlətinin tanınmasından keçdiyi barədə Səudiyyə Ərəbistanının Vaşinqton qarşısında qoyduğu şərti şərh edərkən deyib:

"Səudiyyə Ərəbistanı Fələstin dövlətini tanısa, böyük ehtimalla bu addım ABŞ ilə razılaşdırılmış şəkildə atılacaq".

Konfliktoloq düşünür ki, ABŞ da görünür, Fələstin dövlətinin tanınmasına müəyyən dərəcədə yumşaq münasibət sərgiləyəcək: 

"Bunun əsas səbəblərindən biri odur ki, prosesin arxasında bəzi ərəb ölkələrinin "İbrahim sazişləri”nə qoşulması və bunun nəticəsində İsrailin təhlükəsizliyinin regional səviyyədə təmin olunması məqsədi dayanır. İkinci mərhələdə isə bu sazişlərə qoşulan dövlətlərin İsrailin dövlət kimi varlığını faktiki və hüquqi şəkildə tanıması nəzərdə tutulur".

Həmsöhbətimiz qeyd edir ki, daha sonra həmin dövlətlər vasitəsilə HƏMAS təşkilatının regiondan tamamilə uzaqlaşdırılması istiqamətində addımlar atıla bilər:

"Başqa sözlə, ərəb və müsəlman dövlətlərinin siyasi təsir imkanlarından istifadə olunaraq HƏMAS-ın bölgədən sıxışdırılıb çıxarılması planlaşdırılır. Belə olan halda, Səudiyyə Ərəbistanının Fələstin dövlətini tanıması məsələsinə qeyri-adi bir hadisə kimi baxmağa ehtiyac yoxdur. Bu, əslində, ABŞ-ın rəhbərliyi ilə formalaşan yeni Yaxın Şərq konfiqurasiyasının tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilə bilər".

Qeyd edək ki, Ər-Riyaddakı diplomatik mənbə Səudiyyə Ərəbistanının Fələstin dövlətinin tanınmasının İsrail ilə münasibətlərin mümkün normallaşması üçün əsas şərt olaraq qaldığı barədə ABŞ-ı məlumatlandırdığı bildirilir. Agentliyin mənbəsi bildirib ki, Səudiyyə Ərəbistanı vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salman Əl-Səud 2018-ci ildən bəri ilk dəfə 18 noyabrda ABŞ prezidenti Donald Trampla görüşmək üçün Vaşinqtona səfər edəcək. 

Mənbənin məlumatına görə, Səudiyyə Ərəbistanı müstəqil Fələstin dövlətinin tanınmasında israr edərək İsraillə münasibətləri normallaşdırmaqdan çəkinir. O, qeyd edib ki, İsrail ilə münasibətlərin normallaşdırılması ilə bağlı hər hansı bir razılaşma əvvəlcə Fələstinin tanınmasını tələb edəcək.

Mənbə vurğulayıb ki, bu şərt yerinə yetirilərsə, münasibətlərin normallaşdırılması ABŞ-ın iştirak etdiyi yeni hərtərəfli razılaşmaya daxil edilməlidir.

Rüfət Sultan