İncə bir SOS: Sənətin Sosial Taleyi Şahanə Müşfiq yazır

Şahanə MÜŞFİQ

Bəzən bir rəsm tablosu cəmiyyətin ağrısını, ya da xarakterini daha dəqiq ifadə edir, bəzən bir musiqi parçası içimizdə sözlərlə izah olunmayan duyğulara toxunur. İncəsənət - insanın özünüifadəsinin ən qədim, ancaq daim yenilənən formasıdır. Lakin günümüzdə incəsənətin ifadə vasitələri dəyişməklə qalmır, həmçinin, onun cəmiyyətdəki rolu da dönüş yaşayır. Bu dönüşün ən böyük katalizatoru isə, şübhəsiz, sosial şəbəkələrdir.

Əgər əvvəllər incəsənət qalereyalarda, səhnələrdə, kinoteatrlarda, tamaşa zallarında və konsert salonlarında təqdim olunurdusa, bu gün bir çox yaradıcı insan öz "səhnəsini" sosial platformalarda - instaqram, TikTok, yutub və digər kanallarda qurur. Bu, bir tərəfdən demokratikləşmədir: indi istedadlı olmaq üçün yalnız sənət institutlarından məzun olmaq və ya tanınmış prodüserlərlə işləmək kifayət deyil. Əgər sən həqiqətən maraqlı, fərqli və hiss etdirən məhsul yaradırsansa - istər vizual sənət, istər musiqi, istər performans - sosial şəbəkələr səni yüz minlərlə insana tanıtmaq gücündədir.

Amma bu dəyişiklik birmənalı deyil. İncəsənət artıq yalnız "dərin" olmaqla kifayətlənə bilmir; o, həm də "trendlərə uyğun" olmalıdır. Paylaşım üçün əlverişli olmayan, viral potensialı zəif olan əsərlər çox vaxt diqqətdən kənarda qalır. Sanki sənətkar artıq yalnız öz daxili çağırışlarına deyil, həm də alqoritmin diktəsinə qulaq asmalıdır. Gəlin etiraf edək ki, bu gün incəsənət çox zaman "layk" sayının kölgəsində qalır.

Cəmiyyətin incəsənətə münasibəti də dəyişib. İndi sənət təkcə estetik dəyərə deyil, həm də "kontent" statusuna malikdir. TikTok-da bir rəssamın 15 saniyəlik iş prosesi bəzən onun tamamlanmış əsərindən daha çox maraq doğurur. Dinləyici mahnının sözündən daha çox onun trend olub-olmadığına diqqət yetirir.

Görünür, bu yeni dövrdə sənətkar olmaq - həm yaradıcılıq, həm də texnoloji savad tələb edir. Ənənəvi dəyərləri qorumaqla yanaşı, yeni platformaları doğru və ağıllı şəkildə istifadə etmək bu günün əsas çağırışlarındandır. Bu balansı tapmağı bacaranlar həm özlərini ifadə edə bilir, həm də cəmiyyətin sənətə olan münasibətini dəyişə bilir.

Çünki sosial şəbəkələr keçicidir, amma əsl incəsənət - qalıcı.