İnsanlar hələ də təkamül edir: Orqanizmdə heyrətamiz dəyişikliklər müşahidə olunur

Bizimyol.info xəbər verir ki, antropoloq Maykl Littel "Science Alert" üçün yazdığı məqalədə bildirir ki, insanlar hələ də dəyişir və uyğunlaşır. Və bu yalnız təbiətin təsiri ilə deyil, həm də mədəni praktikalar, həmçinin həyat tərzi sayəsində baş verir.

Bu gün insanın təkamülü bir neçə fərqli aspektdə özünü göstərir. Bunlardan biri də dərinin rəngidir. Tropik bölgələrdə, günəş fəaliyyətinin yüksək olduğu ərazilərdə yaşayan insanların dərisi daha tünddür və bu, ultrabənzər şüalardan qorunmağa kömək edən melaninlə zəngindir. Daha şimalda və buludlu ərazilərdə isə tünd dərinin, D vitamini sintezini əngəlləməsi nəticəsində sümüklərin inkişafına mənfi təsir göstərir.

Eyni zamanda mədəniyyət də bioloji dəyişikliklərə təsir edir. Bir nümunə olaraq, yetkinlik yaşına çatmış insanların süd məhsullarını həzm etmə qabiliyyətini göstərə bilərik. On min il əvvəl heyvanların süd üçün evcilləşdirilməsi zamanı yalnız bir neçə insanın südü rahatlıqla həzm etməyə imkan verən genləri vardı. Bu genlərə sahib olan insanlar daha yaxşı yaşamaq şansına malik idilər və zamanla bu xüsusiyyət populyasiya arasında yayıldı. Oxşar uyğunlaşmalar ekstremal pəhrizlərə və ya yaşayış şəraitinə malik xalqlarda da müşahidə olunur, məsələn, Qrenlandiya inuitsləri və Keniya Turkanalarından.

Təkamül həmçinin xəstəliklər vasitəsilə formalaşır. XIV əsrdəki veba kimi tarixi epidemiyalar, müəyyən bir genetik davamlılığa sahib olan insanları seçirdi və bu xüsusiyyət nəsillərə ötürülürdü. Müasir dövrün nümunəsi isə bəzi insanların "COVID-19"a qarşı göstərdiyi davamlılıqdır, bu isə təbii seçmə prosesinin davam etdiyini göstərir.

Littlin sözlərinə görə, indiki dövrdə insanın təkamülü keçmiş dövrlərdən fərqlənir. O, mədəniyyətin güclü şəkildə dəyişdirdiyi şəraitdə baş verir: qida və yaşayışdan tutmuş tibbi müdafiə və texnologiyalara qədər, amma təbii seçmə və ətraf mühitə uyğunlaşma hələ də növümüzü formalaşdırmağa davam edir.

Yüksək texnologiya və qloballaşma dövründə belə insanlar ətraf mühitə və mədəniyyətə uyğunlaşmağa davam edirlər. Təkamül dayanmayıb – sadəcə yeni formalar alır və həyat tərzi, qidalanma və xəstəliklərlə qarşılıqlı əlaqələrdəki dəyişiklikləri əks etdirir.

Qadir, Bizimyol.info