“İnsanlar qohum evliliklərindən qanunla yox, şüurlu seçimlə imtina etsinlər” SOSİOLOQ ŞƏRH ETDİ

İyulun 1-dən etibarən Azərbaycanda bəzi qohumlar arasında nikah bağlanmasına qadağa qoyulur.

Ailə Məcəlləsinə edilən dəyişikliyə əsasən, bundan sonra əmioğlu-bibioğlu, dayı və xala uşaqları, eləcə də əmi (dayı) ilə qardaş (bacı) qızı, bibi (xala) ilə qardaş (bacı) oğlu arasında evlilik qanunla qadağan edilir.

Bəziləri bu qərarı insanların seçim azadlığına müdaxilə kimi görsə də, çoxları isə düşünür ki, bu, cəmiyyətin sağlam gələcəyi naminə atılmış düzgün addımdır.

Mövzu ilə bağlı Gununsesi.info-ya açıqlamasında sosioloq Üzeyir Şəfiyev bildirib ki, yaxşı olar ki, insanlar qohum evliliklərindən yalnız qanunun məcbur etdiyi üçün yox, şüurlu seçimlə imtina etsinlər:

“Yaxın qohum evlilikləri dünyada əsasən müsəlman Şərq ölkələrində, xüsusilə Asiyada geniş yayılıb. Qardaş Türkiyədə də bu hallar geniş müşahidə olunur. Amma Türkiyədə, məsələn, Trakiyə bölgəsində qohum evliliyinə yalnız 7 nəsil keçəndən sonra icazə verilir. Həmçinin bəzi dinlərdə — məsələn, katoliklərdə — 4 nəsildən sonra qohum evliliklərinə müəyyən qədər yol verilir.

Amerika Birləşmiş Ştatlarında isə bəzi ştatlarda qohum evliliyinə yalnız 60 yaşdan sonra, yəni fertil dövr başa çatdıqdan sonra icazə verilir. Bu da onu göstərir ki, əsas narahatlıq nəsildən-nəslə keçə biləcək genetik xəstəliklərə görədir.

Artıq dünyanın əksər aparıcı ölkələri qohum evliliklərinin doğura biləcəyi fəsadları nəzərə alaraq bu cür nikahların qarşısını almaq üçün qanunvericilikdə ciddi addımlar atıb”.

Sosioloq hesab edir ki, Azərbaycan bu sahədə bir az geri qalır:

“Düzdür, son illər Ailə Məcəlləsinə bir sıra dəyişikliklər olunub. Xüsusilə Ailə Məcəlləsinin 12-ci və 13-cü maddələrində edilən düzəlişlər diqqətəlayiqdir. Bu dəyişikliklərə əsasən, nikahdan əvvəl tibbi müayinənin, o cümlədən qan testlərinin aparılması məcburidir. Bu da irsi qan xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün atılmış vacib addımdır.

Bu qanundan sonra inanırıq ki, irsi qan xəstəliklərinin yayılması azalacaq, sağlam nəsil yetişəcək və cəmiyyətin genofondu daha dayanıqlı olacaq.

Ancaq məsələ təkcə qanunla həll olunmur. İnsanların maarifləndirilməsi, bu məsələdə sosial məsuliyyət hissinin formalaşması da çox vacibdir. Sevindirici haldır ki, son illərdə aparılan təbliğat və maarifləndirmə işləri öz nəticəsini verir.

Statistikaya baxdıqda görünür ki, ümumi evliliklər arasında qohum nikahları çox az faiz təşkil edir — təxminən 2000-dən bir qədər çox müraciət qohum evliliyi ilə bağlı olub. Bu da onu göstərir ki, insanlar maarifləndikcə, ali təhsil aldıqca, qohum evliliyinin risklərini daha dərindən anlayır və onlardan könüllü şəkildə uzaqlaşırlar”.

Şəbnəm Rəhimova

Gununsesi.info