İqlim paradoksu: Meşə yanğınları bu dəfə xeyirli çıxdı

İllərdir elm adamları planeti əhatə edən iqlim böhranından danışırlar. 

İqlim dəyişikliyi bütün dünyada meşə yanğınlarının intensivliyini artırıb. Bu kütləvi yanğınlar sağlamlığa, ətraf mühitə, infrastruktura və iqtisadiyyata təsir edən bir sıra problemlər yaradır. 

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, yeni bir araşdırma təəccüblü bir paradoksu da üzə çıxarıb.

Belə ki, yeni araşdırmada elm adamları 2005-2015-ci illər arasında dünyada hava keyfiyyəti məlumatlarını təhlil edib və atmosferin müəyyən şərtlərə necə cavab verəcəyini anlamaq üçün ətraflı iqlim modellərindən yararlanıblar.Komanda hər birinin hava şəraitinə necə təsir etdiyini müəyyən etmək üçün meşə yanğını tüstüsünün təsirlərini və istehsal etdikləri istiliyi ayırıb. Bu, onlara istiliyin havanın təmizlənməsində oynadığı təəccüblü rolu görməyə imkan verib.

Nəticələr göstərib ki, ABŞ-nin qərbində meşə yanğınları nəticəsində yüksələn istilik atmosferin yuxarı qatında sürətlə hərəkət edən cərəyanların dar zolağı olan reaktiv axınında dalğaları həyəcanlandıran yuxarı axınlar yaradır.

Bu dalğalar Atlantik okeanından nəm gətirən şərq küləklərini cəlb edən qərbdən gələn sərin, nəmli havanın adi axınını zəiflədir. Bu, şərq sahilində yağışların artmasına gətirib çıxarır ki, bu da çirklənməni effektiv şəkildə yuyur. Tədqiqatın müəllifləri qeyd edirlər ki, bu faydalı təsirin kəşfi vacibdir, çünki əksər iqlim modelləri istiliyi deyil, yalnız tüstü hesab edir. Nəticədə, bu nöqsan meşə yanğınlarının mənfi təsirlərinin əhəmiyyətli dərəcədə yüksək qiymətləndirilməsinə gətirib çıxarır.

Alimlər, həmçinin qeyd edirlər ki, yanğın istiliyinin PM2.5 çirklənməsinə təsirinə məhəl qoymamaq ölümə səbəb ola bilər.  Bu, xüsusilə ABŞ-nin sıx məskunlaşma olan şərq sahili regionunda 1200 əlavə vaxtından əvvəl ölüm və 3,3 milyard dollar iqtisadi itkiyə səbəb olub.

“Meşə yanğınları təhlükəli olsa da, bütün təsirləri ətraflı başa düşmək vacibdir. Gələcək iqlim və vəhşi təbiət risklərinin qiymətləndirilməsinə istilik təsirlərini daxil etməklə elm adamları siyasətçilərə və yanğın idarəçilərinə daha yaxşı, daha dəqiq hava keyfiyyəti və sağlamlığa təsir qiymətləndirmələrini təmin edə biləcəklər”,-deyə komanda üzvləri bildiriblər.

Xəzər
“Cebheinfo.az”
 

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin