İqtisadçı: İran valyutasının artıq dəyəri yox idi, yəni bunu çoxdan etməli idilər

İran hökuməti milli valyutanın əskinaslarından 4 sıfırın götürülməsi, eyni zamanda, valyutanın adının "rial"dan "tümən"ə dəyişdirilməsi ilə əlaqədar qanun layihəsini təsdiqləyib. Bu barədə İran hökumətin sözçüsü Fatimə Mühacirani yerli jurnalistlərə məlumat verib. O diqqətə çatdırıb ki, islahatın aparılması üçün iki illik keçid dövrü nəzərdə tutulub. "Bu müddət ərzində hər iki valyuta (rial və tümən) dövriyyədə qalacaq", - xanım sözçü bildirib.

Xatırladaq ki, bu islahat İranın "Pul və Banklar haqqında" Qanunun 1-ci maddəsinə dəyişiklik üzrə qanun layihəsi çərçivəsində aparılır. Layihəyə əsasən, pul vahidinin adının da "tümən"ə dəyişdirilməsi nəzərdə tutulsa da, bu məsələ ölkənin Mərkəzi Bankı tərəfindən əvvəlcə məqbul sayılmamışdı.

Təsdiqlənmiş islahata görə, İranda yeni 1 rial (tümən) keçmiş 10 min riala bərabər sayılacaq. 100 qiran (qəpik) isə 1 rialdır.

İqtisadçı ekspert Xalid Kərimli Sherg.az-a bildirib ki, İran valyutasının artıq dəyəri yox idi, yəni bunu çoxdan etməli idilər:

"Niyə qanun layihəsi üçün bu qədər gözlədiklərini başa düşmək olmur. İnsanlar çantalarla pul daşıyırdı. Kağız pulların istehsal xərci də az deyildi. O pulların görünüşü elə idi ki, adam cibinə qoymaq istəməzdi. Bu addım dövriyyəni rahatlaşdırmaq, insanların ödəniş imkanlarını asanlaşdırmaq üçün əhəmiyyətlidir. İranda pul həddən artıq dəyərsiz idi. Məsələn, 1 manat 50-60 min tümənə bərabər idi. 1 dollar isə 60 min tümən, bəzən 100 min tümən civarında idi. Hətta "rial" ilə "tümən" fərqini qarışdırmaq asan idi. Mən xarici vətəndaş kimi orada olarkən başa düşməkdə çətinlik çəkirdim ki, hansı hansıdır. Ümumiyyətlə, manatın orada daha çox dəyəri var idi, xüsusən də Cənubi Azərbaycanda. Həmçinin "rial" ilə "tümən" arasındakı qarışıqlıq xüsusən xaricilər üçün əlavə çətinlik yaradırdı".

Ekspert əlavə edib ki, bu qərar İran iqtisadiyyatına ciddi təsir göstərməyəcək:

"Təsiri əsasən iki istiqamətdə olacaq: birincisi, hesablaşmaları rahatlaşdıracaq, ikincisi, kağıza qənaət ediləcək. Çünki dövriyyədə həddən artıq kağız pul var idi və onların istehsalının da xərci var. Qısacası, bu addım iqtisadiyyatı köklü şəkildə dəyişməsə də, gündəlik ödənişləri və texniki prosesi sadələşdirəcək".