İrandan Zəngəzurla bağlı absurd iddia 2023 də nələr yaşanıb?

İranın Ali Rəhbərinin beynəlxalq məsələlər üzrə müşaviri Əli Əkbər Vilayəti iddia edib ki, bəzi dövlətlərin “Zəngəzur dəhlizi” layihəsinin məqsədi İranla böyük əlaqələri kəsmək olub. Vilayəti Tehranın “sayıqlıq və güc nümayişi” ilə bunun qarşısını aldığını deyib.

Globalinfo.az-a danışan politoloq Zaur Məmmədov deyib ki, Vilayətinin Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlər birtərəfli, reallıqdan uzaq və siyasi manipulyasiya nümunəsidir:

“Bu bəyanat daha çox İranın daxili auditoriyasına hesablanmış ritorika olmaqla yanaşı, regiondakı geosiyasi prosesləri təhrif etmək məqsədi daşıyır. Onun “Zəngəzur dəhlizi İranla əlaqələri kəsmək üçün planlaşdırılıb” iddiası tamamilə əsassızdır. Bu dəhliz Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan MR arasında nəqliyyat əlaqəsini bərpa etmək məqsədi daşıyır. Bu, 2020-ci il 10 noyabr üçtərəfli Bəyanatında açıq şəkildə qeyd olunub və Ermənistanın özü bu razılaşmaya imza atıb.

Əgər bu layihə İrana qarşı idisə, onda bu bəyannamənin tərəfi olan Rusiya və Ermənistan niyə razılıq verdi? Əslində, dəhlizin reallaşması İran üçün də iqtisadi imkanlar açacaq, çünki regiondakı kommunikasiya sistemlərinin inkişafı Tehran üçün yeni ticarət yolları və tranzit imkanları deməkdir.

Vilayəti “NATO-nun regiona nüfuz etməsi” kimi təhlükə yaratmağa çalışır, halbuki Zəngəzur dəhlizi layihəsi NATO deyil, regional ölkələr – Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya tərəfindən müzakirə olunur. İranın bu layihəyə qarşı çıxışı, əslində, özünün iqtisadi və geosiyasi marjinalizasiya qorxusundan qaynaqlanır.

İran doğrudanmı Zəngəzurda NATO-nun qarşısını aldı? O zaman 2023-cü ildə Ermənistan-Aİ razılığına əsasən faktiki olaraq NATO ölkələrini təmsil edən dövlətlərin nümayəndələrinin Qərbi Zəngəzurda keşik çəkmələrini və Ermənistan-Aİ-ABŞ arasında 2024-cü ilin baharında imzalanan anlaşmanı necə başa düşmək olar? Məgər Paşinyanın əli ilə Qərb regionda hərbi imkanlarını genişləndirmirmi?”

Zaur Məmmədov

Politoloq qeyd edib ki, Zəngəzur dəhlizi Çindən Avropaya qədər uzanan Orta Dəhliz üçün böyük əhəmiyyət daşıyır:

Həmçinin oxuyun:

Laçında hava limanının açılışı, tarixi Zirvə görüşü – Hansı mesajlar verildi? – Deputatdan ŞƏRH

“Bu dəhliz açıldıqda:

Azərbaycan, Türkiyə, Orta Asiya ölkələri və Çin üçün əldə edilən nəqliyyat xərcləri azalacaq;

Zəngəzur dəhlizi yalnız geosiyasi deyil, iqtisadi baxımdan da olduqca rentabellidir;

Vaxt və məsafə baxımından daha qısa nəqliyyat marşrutu təklif edir;

Azərbaycan və Türkiyənin enerji və logistika layihələri ilə sinxronlaşır (TANAP, BTQ dəmir yolu və s.);

Çin-Orta Asiya-Türkiyə-Avropa marşrutu üzərində yerləşməklə Böyük İpək Yolunun qollarından biri ola bilər;

Bu layihə yalnız regional ölkələr üçün deyil, qlobal iqtisadi sistem üçün də strateji əhəmiyyət daşıyır;

Beləliklə, Zəngəzur dəhlizi nə İrana qarşı yönəlib, nə də onun milli təhlükəsizliyinə təhdiddir. Əksinə, bu dəhliz regionda sülh, iqtisadi inkişaf və əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar yaradır”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az