Icma.az
close
up
RU
İslamda əmək hüququ

İslamda əmək hüququ

Yeniavaz saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.


İslamda əmək hüququ ədalət, qarşılıqlı razılıq və işçilərin hüquqlarının qorunması prinsiplərinə əsaslanır. İslam hüququ (fiqh) çərçivəsində əmək münasibətləri əsasən aşağıdakı prinsiplər üzərində qurulur.
1. Ədalətli əmək haqqı və razılaşma
İslamda işçinin əməyinin dəyəri tanınmalı və ona vaxtında və ədalətli şəkildə əmək haqqı verilməlidir. Peyğəmbərimiz Hz. Məhəmməd (s.ə.s.) buyurur: “İşçiyə təri qurumadan haqqını verin”. (İbn Macə, Zəkat 78)
Bu prinsip işçi ilə işəgötürən arasında yazılı və ya şifahi razılaşmanın olmasını və şərtlərin aydın şəkildə müəyyən edilməsini tələb edir.
2. İstismar və haqsızlığa yol verilməməsi
İslam istismarı və işçilərə qarşı hər hansı haqsız davranışı qadağan edir.
Qurani-Kərimdə deyilir: “Ölçüdə və çəkidə düz (ədalətli) olun. İnsanların heç bir şeydə haqqını əskiltməyin (insanların mallarının dəyərini aşağı salmayın, hər kəsin haqqı nədirsə, onu da verin). Yer üzündə gəzib fitnə-fəsad törətməyin!” (Hud, 85)
Bu, işçilərə haqqı olandan az ödənilməsinin, ağır şəraitdə məcburi işlədilməsinin və onların hüquqlarının tapdalanmasının yolverilməz olduğunu göstərir.
3. İş və istirahət balansı
İslamda işçilərin sağlamlığını və rifahını qorumaq üçün iş və istirahət balansına əhəmiyyət verilir. Həftəlik və gündəlik istirahət hüququna hörmət edilməlidir.
İşçilərin həddindən artıq işlədilməməsi də vacibdir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) deyir: “Nəfsinizin də sizin üzərinizdə haqqı var” (Buxari), yəni istirahət hüququ tanınmalıdır.
4. İşçinin və işəgötürənin hüquq və öhdəlikləri
İslam işçi və işəgötürən arasında qarşılıqlı hüquqlar və vəzifələr müəyyən edir:
İş şəraitinin təhlükəsiz olması vacibdir. İşəgötürən riskli vəziyyətlərdə işçini qorumaq üçün məsuliyyət daşıyır. Quran insan həyatının müqəddəsliyini vurğulayır (Maidə, 32).
İşçinin hüquqları: Ədalətli maaş, təhlükəsiz iş şəraiti, istirahət hüququ, insani rəftar.
İşçinin vəzifələri: İşinə məsuliyyətli yanaşmaq, razılaşdırılmış şərtlərə əməl etmək, dürüst və sədaqətli olmaq.
İşəgötürənin vəzifələri: Ədalətli əmək haqqı ödəmək, iş şəraitini yaxşılaşdırmaq, işçilərlə ədalətli davranmaq.
5. Köləlik və məcburi əmək qadağası
İslam köləlik institutunu mərhələli şəkildə aradan qaldırmağa çalışmış və insanların azad olmasını təşviq etmişdir. Bu gün isə İslam hüququ məcburi əməyi qadağan edir.
İslam məcburi əməyi (qul əməyi daxil) qadağan edir. Əmək müqaviləsi qarşılıqlı razılıq əsasında olmalıdır. 
“Ey iman gətirənlər! Mallarınızı aranızda haqsız yolla yeməyin...” (Nisa, 29).
6. Sosial müdafiə və zəkat
İslam cəmiyyətində kasıbların və iş qabiliyyətini itirmiş insanların sosial təminatına xüsusi əhəmiyyət verilir. Zəkat və digər xeyriyyə fondları sosial bərabərliyin təmin olunmasına xidmət edir.
Zəkat, sədəqə və digər ianələrlə işsiz və ya ehtiyacı olan işçilərə dəstək göstərilir. Bu, İslamın sosial ədalət prinsipinin tərkib hissəsidir.
7. İnsan ləyaqəti və ədalətli münasibət
İslam işçinin ləyaqətini qorumağı əmr edir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) işəgötürənləri işçilərə yumşaq davranmağa çağırır: “Onlar sizin qardaşlarınızdır; Allah onları sizin ixtiyarınıza vermişdir. Kimin qardaşı onun əlindədirsə, yedirdiyindən yedirsin, geyindiyindən geyindirsin”. (Buxari).
8. Mübahisələrin həlli
Əmək münaqişələri ədalətli məhkəmə və ya arbitraj yolu ilə həll edilməlidir. Qurani-Kərim mübahisələrdə Allahın hökmlərinə müraciət etməyi əmr edir. (Ən-Nisa, 58).
9. Əməyin dəyəri və ictimai hörmət
İslamda əmək ibadət kimi qiymətləndirilir. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) buyurur: “Allah əməyinin qarşılığını alan hər kəsə mərhəmət etsin”. (Tirmizi)
Müasir İslam ölkələrində əmək qanunları (məsələn, İİT Əmək Konvensiyaları) bu prinsiplər əsasında formalaşır. İslam bankları “İslami əmək müqavilələri” təklif edərək faizsiz və ədalətli şərtlər təmin etməlidir.
İslamda əmək hüququ işçilərin rifahı, ləyaqəti, ədaləti və əmək münasibətlərini qorumaq üçün əsas prinsipləri ehtiva edir.
Həm işçi, həm də işəgötürən öz vəzifələrini din, əxlaq və bu prinsiplər əsasında formalaşmış qanunlar çərçivəsində yerinə yetirməlidir.
Dövlət və cəmiyyət bu prinsiplərə riayət etməklə həm işçilərin hüquqlarını qoruya, həm də iqtisadi tarazlığı saxlaya bilər.
Cavad Ağayev
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:91
embedMənbə:https://yeniavaz.com
archiveBu xəbər 16 Fevral 2025 22:01 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see243

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see206

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see197

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see191

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see176

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see167

Türkiyəli alim Botanika İnstitutunda elmi seminar keçirib

22 Oktyabr 2025 16:01see154

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see150

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see139

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see133

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see133

Tramp etmədi, Orbanın da fikri yoxdur Putinlə bağlı məsələyə reaksiya

22 Oktyabr 2025 12:18see132

Azərbaycan Mərkəzi Bankı qızılın bahalaşmaqda davam edəcəyini gözləyir

22 Oktyabr 2025 14:42see127

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see127

Ştutqart la oyundan öncə Fənərbaxça da 4 itki

22 Oktyabr 2025 20:14see127

Dünyanın ən sürətli BYD superkarı yeni rekorda imza atıb...

23 Oktyabr 2025 00:16see127

İcmal büdcənin gəlirləri 36 mlrd. manata yaxınlaşıb

22 Oktyabr 2025 14:41see125

İlk qadın gəmi kapitanı ekranda

23 Oktyabr 2025 10:17see123

TRAMP İSRAİLİ HƏDƏLƏDİ “Mən ərəb ölkələrinə söz vermişəm...”

23 Oktyabr 2025 17:40see123

“İranda ailə qalmaqalı siyasi böhranı alovlandırdı: hakimiyyət həm daxili, həm də xarici düşmən axtarır“ İsrail mətbuatı

22 Oktyabr 2025 19:33see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri