Icma.az
close
up
RU
İslamda əmək hüququ

İslamda əmək hüququ

Yeniavaz saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.


İslamda əmək hüququ ədalət, qarşılıqlı razılıq və işçilərin hüquqlarının qorunması prinsiplərinə əsaslanır. İslam hüququ (fiqh) çərçivəsində əmək münasibətləri əsasən aşağıdakı prinsiplər üzərində qurulur.
1. Ədalətli əmək haqqı və razılaşma
İslamda işçinin əməyinin dəyəri tanınmalı və ona vaxtında və ədalətli şəkildə əmək haqqı verilməlidir. Peyğəmbərimiz Hz. Məhəmməd (s.ə.s.) buyurur: “İşçiyə təri qurumadan haqqını verin”. (İbn Macə, Zəkat 78)
Bu prinsip işçi ilə işəgötürən arasında yazılı və ya şifahi razılaşmanın olmasını və şərtlərin aydın şəkildə müəyyən edilməsini tələb edir.
2. İstismar və haqsızlığa yol verilməməsi
İslam istismarı və işçilərə qarşı hər hansı haqsız davranışı qadağan edir.
Qurani-Kərimdə deyilir: “Ölçüdə və çəkidə düz (ədalətli) olun. İnsanların heç bir şeydə haqqını əskiltməyin (insanların mallarının dəyərini aşağı salmayın, hər kəsin haqqı nədirsə, onu da verin). Yer üzündə gəzib fitnə-fəsad törətməyin!” (Hud, 85)
Bu, işçilərə haqqı olandan az ödənilməsinin, ağır şəraitdə məcburi işlədilməsinin və onların hüquqlarının tapdalanmasının yolverilməz olduğunu göstərir.
3. İş və istirahət balansı
İslamda işçilərin sağlamlığını və rifahını qorumaq üçün iş və istirahət balansına əhəmiyyət verilir. Həftəlik və gündəlik istirahət hüququna hörmət edilməlidir.
İşçilərin həddindən artıq işlədilməməsi də vacibdir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) deyir: “Nəfsinizin də sizin üzərinizdə haqqı var” (Buxari), yəni istirahət hüququ tanınmalıdır.
4. İşçinin və işəgötürənin hüquq və öhdəlikləri
İslam işçi və işəgötürən arasında qarşılıqlı hüquqlar və vəzifələr müəyyən edir:
İş şəraitinin təhlükəsiz olması vacibdir. İşəgötürən riskli vəziyyətlərdə işçini qorumaq üçün məsuliyyət daşıyır. Quran insan həyatının müqəddəsliyini vurğulayır (Maidə, 32).
İşçinin hüquqları: Ədalətli maaş, təhlükəsiz iş şəraiti, istirahət hüququ, insani rəftar.
İşçinin vəzifələri: İşinə məsuliyyətli yanaşmaq, razılaşdırılmış şərtlərə əməl etmək, dürüst və sədaqətli olmaq.
İşəgötürənin vəzifələri: Ədalətli əmək haqqı ödəmək, iş şəraitini yaxşılaşdırmaq, işçilərlə ədalətli davranmaq.
5. Köləlik və məcburi əmək qadağası
İslam köləlik institutunu mərhələli şəkildə aradan qaldırmağa çalışmış və insanların azad olmasını təşviq etmişdir. Bu gün isə İslam hüququ məcburi əməyi qadağan edir.
İslam məcburi əməyi (qul əməyi daxil) qadağan edir. Əmək müqaviləsi qarşılıqlı razılıq əsasında olmalıdır. 
“Ey iman gətirənlər! Mallarınızı aranızda haqsız yolla yeməyin...” (Nisa, 29).
6. Sosial müdafiə və zəkat
İslam cəmiyyətində kasıbların və iş qabiliyyətini itirmiş insanların sosial təminatına xüsusi əhəmiyyət verilir. Zəkat və digər xeyriyyə fondları sosial bərabərliyin təmin olunmasına xidmət edir.
Zəkat, sədəqə və digər ianələrlə işsiz və ya ehtiyacı olan işçilərə dəstək göstərilir. Bu, İslamın sosial ədalət prinsipinin tərkib hissəsidir.
7. İnsan ləyaqəti və ədalətli münasibət
İslam işçinin ləyaqətini qorumağı əmr edir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) işəgötürənləri işçilərə yumşaq davranmağa çağırır: “Onlar sizin qardaşlarınızdır; Allah onları sizin ixtiyarınıza vermişdir. Kimin qardaşı onun əlindədirsə, yedirdiyindən yedirsin, geyindiyindən geyindirsin”. (Buxari).
8. Mübahisələrin həlli
Əmək münaqişələri ədalətli məhkəmə və ya arbitraj yolu ilə həll edilməlidir. Qurani-Kərim mübahisələrdə Allahın hökmlərinə müraciət etməyi əmr edir. (Ən-Nisa, 58).
9. Əməyin dəyəri və ictimai hörmət
İslamda əmək ibadət kimi qiymətləndirilir. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) buyurur: “Allah əməyinin qarşılığını alan hər kəsə mərhəmət etsin”. (Tirmizi)
Müasir İslam ölkələrində əmək qanunları (məsələn, İİT Əmək Konvensiyaları) bu prinsiplər əsasında formalaşır. İslam bankları “İslami əmək müqavilələri” təklif edərək faizsiz və ədalətli şərtlər təmin etməlidir.
İslamda əmək hüququ işçilərin rifahı, ləyaqəti, ədaləti və əmək münasibətlərini qorumaq üçün əsas prinsipləri ehtiva edir.
Həm işçi, həm də işəgötürən öz vəzifələrini din, əxlaq və bu prinsiplər əsasında formalaşmış qanunlar çərçivəsində yerinə yetirməlidir.
Dövlət və cəmiyyət bu prinsiplərə riayət etməklə həm işçilərin hüquqlarını qoruya, həm də iqtisadi tarazlığı saxlaya bilər.
Cavad Ağayev
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:89
embedMənbə:https://yeniavaz.com
archiveBu xəbər 16 Fevral 2025 22:01 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see186

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see147

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see141

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see124

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see124

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see121

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see119

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri