İxtiralarına görə əvvəlcə qəhrəman elan edildi, sonra dünyanın fəlakəti adlandırıldı

Amerikalı mühəndis və kimyaçı Tomas Midçli 18 may 1889-cu ildə ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında anadan olub, 2 noyabr 1944-cü ildə vəfat edib. Onun ixtira etdiyi iki texnologiya ilk vaxtlarda həyat xilas edən yenilik kimi qiymətləndirilsə də, sonradan həm ətraf mühitə, həm də insan sağlamlığına uzunmüddətli mənfi təsirlər göstərib.

Qaynarinfo CNN-ə istinadən xəbər verir ki, Tomas Midçli illər əvvəl əllərinə qurğuşun əlavəsi tökərək onun buxarını təxminən bir dəqiqə nəfəsinə çəkib və heç bir təsir görmədiyini iddia edərək "Bunu hər gün edə bilərəm, sağlamlığıma zərər verməz" deyib. Lakin qısa müddət sonra tibbi müalicəyə ehtiyac duyub. Onun ixtirası isə yalnız öz sağlamlığı üçün deyil, bütün dünya üçün daha ağır nəticələrə səbəb olub.

Qurğuşunlu benzin

1924-cü ildə "General Motors" şirkətində kimya mühəndisi kimi çalışan Midçli mühərriklərdə "tıqqıltı" problemini aradan qaldırmaq məqsədilə tetraetil qurğuşunu benzinin tərkibinə əlavə edərək qurğuşunlu benzini hazırlayıb. Bu qarışıq, həmin dövrdə avtomobil sənayesinin ən ciddi texniki çətinliklərindən birini həll edib. 

Belə ki, yanacağın keyfiyyətsizliyi nəticəsində mühərriklərdə baş verən xırda partlayışlar həm səs-küy yaradır, həm də potensial zədələrə səbəb olurdu. Yeni əlavənin köməyi ilə mühərriklərin performansı yüksəlib və ixtira böyük alqışlarla qarşılanıb. Amma zamanla atmosferdə qurğuşun səviyyəsini artıraraq ciddi sağlamlıq fəsadlarına yol açdığı üzə çıxıb. Bu yanacaq milyonlarla uşağın nevroloji inkişafına mənfi təsir göstərib. İllər sonra isə bütün dünyada qadağan edilib.

Xloroflorokarbonlar

1928-ci ildə Midçli və komandası zəhərli və yanıcı olmayan soyuducu maddə axtarışında kloroflorokarbonları (CFC) kəşf ediblər. Bu maddələr soyuducular və kondisionerlərdə geniş istifadə olunmağa başlayıb. Ancaq 1970-ci illərdə aparılan araşdırmalar CFC-lərin ozon qatını incəltdiyini ortaya qoyub.

Aydın