Icma.az
close
up
RU
Kiçik ölkələr, böyük işlər...

Kiçik ölkələr, böyük işlər...

Bizimyol saytından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Dünyanın dörd bir yanından COP29 iqlim sammitində iştirak etmək üçün Bakıya qonaqlar gəlib. Sosial şəbəkələrdə bəzi şəxslər, xüsusilə də, Azərbaycana dost olmayan mənbələrdən maliyyələşən blogerlər, qrant müxalifəti müxtəlif ölkələrin adlarını çəkir, onların adları ətrafında dolaşaraq, COP29 iqlim sammitini gözdən salmağa çalışır.

Dəfələrlə deyildiyi, yazıldığı kimi, bu, Azərbaycanın deyil, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) konfransıdır. Qonaqlar da BMT-nin qonaqlarıdır. Gələnlər də, gəlməyənlər də. Gəlmək istəyib gələ bilməyənlər də, gəlmək istəməyənlər də. Azərbaycan, sadəcə, bu konfransa ev sahibliyi edir, işin texniki, təşkilati tərəflrini həyata keçirib, yeni təşəbbüslər hazırlayıb və sair. İkincisi, hər bir halda qonaqlar Azərbaycana gəlib. Qonağı isə hörmətlə qarşılamaq və razı salmaq, diqqət göstərmək bir ərdəmdir. Azərbaycanda tarixən evi qonaq-qaralı olanlar hörmətli kişi sayılıb, dadlı yeməklər hazırlayan xanımlar isə ayrı bir təqdir qazanıb. Buna görə də hansı məqsədlə olursa-olsun, ölkəmizə gəlmiş qonaqlara diqqət göstərmək hər kəsə düşər.

Onları hökumət dəvət etmiş olsa da, dövlətin qonaqlarıdır. Dövlət isə təkcə hakimiyyət yox, həm də cəmiyyət deməkdir. Başqa sözlə, hər birimizin qonaqlarıdır.

Doğrusu, bəzi şərhləri oxudum, üzüldüm. Ayrı-ayrı ölkələrin adları çəkildiyinə görə, mən də onları misal çəkəcəm. Məsələn, San-Tome və Prinsipi Demokratik Respublikası, bəli, kiçik ölkədir. Həm də kiçik ada ölkəsi. Ancaq bu kiçik xalq istiqlalına qovuşanda (1975), eləcə də, Cibuti Fransanı qovub öz müstəqilliyini qazananda (1977) Azərbaycan formal olaraq "Sovet İttifaqı" adlanan Rusiya İmperiyasının bir hissəsi idi. Sərvətlərimizi Moskva daşıyıb satırdı, rəhbərlərimizi Moskva təyin edirdi. Zavodlarımıza direktor qoyanda belə Moskva ilə razılaşdırırdıq.

Biz İttifaq hökumətinin əmr etdiyi pambıq, üzüm, tütün planlarını ARTIQLAMASİ ilə yerinə yetirəndə, Qvineya Bisaunun xalqı 1973-cü ildə Portuqaliyadan müstəqil olmağı bacarmışdı (1973-cü ildə istiqlalın elanı, 1974-cü ildə tanınması). Hələ Qana. Afrikanıni qərbində yaşayan bu xalq Böyük Britaniyadan 1957-ci ildə müstəqilliyini əldə etmişdi.

Sinqapuru götürək. Bu ölkə ərazicə Azərbaycanın ən kiçik rayonu boydadır. Ancaq adambaşına düşən Ümumi Daxili Məhsul 130 min dollardan çoxdur; bu göstəriciyə görə, Fransa kimi ölkəni 14 dəfə üstələyir.

Başqa çox misallar gətirmək olar. Demək istədiyimiz odur ki, ölkələrə qiymət verərkən, təkcə onun ərazisinin ölçüsünə, əhalisinin sayına fikir vermək lazım deyil. Ərazinin böyüklüyünə qalsa, Rusiya birincidir. Ancaq iqtisadiyyatı Niderlandınkı qədər ancaq var.

Niderland demişkən, bu ölkənin baş naziri Bakıya gələ bilmədi. Gəlsəydi, özü ilə ölkəsinə tolerantlıq nümunəsi aparardı. İyirmi birinci əsrdə Niderland kimi bir Qərbi Avropa ölkəsində antisemitizm tüğyan edir. Almaniya isə dövlət çevrilişinə cəhd etmiş neonasist qruplaşmalarla vuruşur, üstəlik hakim koalisiya dağılıb, hökumət çöküb, kansler Şolts bu üzdən Bakıya gələ bilmədi. Fransa desək, onun da başı özünə qarışıb; bu ölkənin Emmanuel Makron boyda problemi var. İndi kim sivil, mədəni olur: neokolonialist Fransa, yoxsa, məsələn, həmin Cibuti.

Yeri gəlmişkən, bir faktı deyim. Azərbaycan 2020-ci ildə BMT-nin məlum qətnamələrini əsas götürərək, öz torpaqlarını işğaıdan azad etdi. Bunu Ermənistan hakimiyyəti də etiraf edir. Bəs həmin o qətnamələr necə qəbul olunmuşdu? Yadınıza salın. Həmin bu "kiçik" dediyiniz dövlətlərin lehimizə verdiyi səslərlə qəbul edilmişdi. O zaman "mədəni" bildiyimiz Avropa ölkələrinin çoxu əleyhimizə səs vermişdi. Cibuti isə Təhlükəsizlik Şurasına sədrlik edən ölkə kimi Azərbaycana çox dəstək olmuşdu. Pakistan məlum, onu demirəm hələ.

Hər il BMT ilə ATƏT arasında əməkdaşlıq sənədi səsə qoyulanda Avropa ölkələrinin bir çoxu Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün əleyhinə səs verdiyi halda, həmin o Afrika, Asiya, eləcə də, bəzi Cənubi Amerika ölkələri bizə dəstək verirdi.

Yəni "kiçik ölkə" deyib keçməyin. Otuz illik mənhus işğal illərində Azərbaycanın haqq səsinin yüksək tribunalardan eşidilməsində o "kiçik" dövlətlərin böyük rolu var. Misal: Qoşulmama Hərəkatı.

Bir qrant müxalifətçisi yazıb ki, bu "cırtdan dövlətlər" 15-20 min kilometrlik məsafəni boş yerə qət edib, gəlib və sair. Əvvəla, Planetin problemləri hər kəsi narahat edir, dünyanın harasında olursa-olsun, fərqi yoxdur. İkincisi, məsələn, Ermənistan kimi yaxın qonşudansa, 15-20 min kilometrlik uzaqlıqdakı dost ölkələr yaxşıdır. Azərbaycanın COP29 iqlim konfransında irəli sürdüyü təşəbbüslər həmin o "kiçik" dediyiniz ölkələrin müdafiəsinə yönəlib. Qlobal istiləşmə nəticəsində buzlaqlar əriyir, Dünya okeanında suyun səviyyəsi qalxır. Bu da ada dövlətlərinin su altında qalması təhlükəsi yaradıb. Azərbaycan bu ada dövlətlərinin xilası üçün COP platformasından da istifadə edir. Bir sözlə, Bakıda "kiçik" ölkələr üçün böyük işlər görülür. Ancaq bu təşəbbüslərdən elə böyük ölkələr də xeyir götürəcək. Üçüncüsü, "cırtdan" adlandırılan dövlətlər təkcə Afrikada, Asiyada deyil, Avropada da, Şimali Amerika qitəsində də var.

"COP29 niyə keçirilir, nə faydası var?" deyə sual edənlər dönüb Avropanın qərbinə - İspaniyaya baxsınlar. Ölkəni sel aparır, xalq kralın üzünə palçıq atır, küçələr etirazçılarla polisin savaş meydanına dönüb. Başqa sözlə, qlobal istiləşmə təkcə təbii nizamı pozmur, həm də ictimai sabitliyi çökdürür. Bu gün İspaniyada baş verənlər sabah başqalarının da qapısını döyəcək. Odur ki, hamını təhdid edən problemi heç kim "başqasına" yükləməz. Hər kəs bu problemləri cözmək üçün COP29 platformasından fəal istifadə etməlidir. Başqa yol yoxdur. Varsa da, sonu uçuruma dirənir.

Bahəddin Həzi,

Bizimyol.info

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:136
embedMənbə:https://www.bizimyol.info
archiveBu xəbər 11 Noyabr 2024 19:57 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see169

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see149

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see139

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Tramp Putinə təzyiqləri artırmağa hazırdır Britaniyalı ekspert

16 Oktyabr 2025 18:31see135

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see134

Yanacaqdoldurma məntəqələri benzini qatqılarla kəsməyə başlayıb...

16 Oktyabr 2025 18:26see133

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see129

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see127

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see126

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see126

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see123

Səhiyyə Nazirliyində İsrailin ölkəmizdəki səfiri ilə görüş keçirildi FOTO

16 Oktyabr 2025 16:50see122

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see120

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see119

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see119

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see118

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see116
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri