“Lukoil in gələcəyi yoxdur, onun qanadlarını kəsiblər” Seçin tezliklə Ələkbərovun şirkətini ələ keçirə bilər

Vahid Ələkbərovun “Lukoil” şirkəti bu gedişlə Rusiyanın Ukraynaya qarşı davam edən işğalçılıq müharibəsinin ən böyük “biznes qurbanı” ola bilər. ABŞ-nin tətbiq etdiyi sanksiyalar səbəbindən xaricdəki aktivlərini dəyər-dəyməzinə satmaq məcburiyyətində qalan şirkət hətta buna da nail ola bilmir. Bu da azmış kimi, Rusiya daxilində “Lukoil”-ə göz dikən “əjdahalar” baş qaldırıb.

Nəticədə ABŞ “Lukoil”-in beynəlxalq neft treyderi “Gunvor”-a satılmasını təsdiqləməkdən imtina etdikdən sonra şirkət həm beynəlxalq aktivlərini, həm də Rusiyadakı biznesini itirmək təhlükəsi ilə üz-üzədir.

Qərb mətbuatı yazır ki, vəziyyətdən istifadə edən bir çox ölkələrdə hakimiyyət orqanları “Lukoil”-in neft emalı zavodlarını, yanacaqdoldurma məntəqələrini və yataqlarını ələ keçirə bilər. “Lukoil” Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan, İraq, Misir və BƏƏ-də, eləcə də Latın Amerikası, Qərbi və Mərkəzi Afrikada bir çox layihələrdə iştirak edir. O Bolqarıstan, Rumıniya və Hollandiyada neft emalı zavodlarına, Avropa İttifaqı və ABŞ-də yanacaqdoldurma məntəqələri şəbəkəsinə, Moldovada təyyarə yanacaqdoldurma kompleksinə və "Litasco" neft ticarəti şirkətinə sahibdir.

Artıq “Lukoil”-in xaricdəki ən böyük neft emalı zavodlarından birinin yerləşdiyi Bolqarıstanda hakimiyyət “milli təhlükəsizlik səbəbləri ilə” həmin zavoda nəzarəti ələ keçirməyə və ona müvəqqəti idarəçi təyin etməyə imkan verən qanunu təsdiqləyib. Rumıniya hökuməti də eyni yolla gedir. Rumıniya Enerji naziri Boqdan İvan deyib ki, “hökumət 5000 işçinin iş yerini qorumaq və milli enerji sisteminin sabitliyini və təhlükəsizliyini təmin etmək üçün neft emalı zavodu və yanacaqdoldurma məntəqəsi şəbəkəsi də daxil olmaqla Lukoil-in yerli aktivlərini nəzarətə almalıdır".

Moldovada “Lukoil” şirkəti Kişinyov hava limanındakı yeganə təyyarə yanacaqdoldurma kompleksinə və yanacaq saxlama məntəqəsinə sahibdir. Burada hökumət ABŞ-yə sanksiyaları müvəqqəti olaraq dayandırmağı və şirkətin aktivlərini almağı təklif edib.

Həmçinin, şirkət dünyanın ən böyük neft yataqlarından biri olan Qərbi Qurna-2-ni 75% payla işlətdiyi İraqda, hökumət bütün nağd pul və neft ödənişlərini dayandırdıqdan sonra “Lukoil” fors-major vəziyyət elan etməyə məcbur oldu. Xarici neft emalı zavodlarının itkisi “Lukoil”-i ümumi neft emalı gücünün təxminən 25%-indən məhrum edəcək. “Lukoil” şirkətinin maliyyə hesabatlarına əsaslanan “Financial Times”-ın hesablamalarına görə, şirkətin nəzarət payına sahib olduğu xarici törəmə şirkətlərinin minimum aktiv dəyəri 14 milyard avrodur. Bu aktivlərin itkisi Putinin Ukraynadakı müharibəsi nəticəsində Qərb sanksiyalarına məruz qalan Rusiya şirkətləri arasında ən böyük itki olacaq.

“Lukoil”-i Rusiyada da “pay-pürüş etmək” istəyirlər. Rusiya mediası yazır ki, Vladimir Putinin ən yaxın adamlarından biri olan Rosneft-in baş direktoru İqor Seçin uzun müddətdir ki, “Lukoil”-ə göz dikib. “Lukoil”-in iyirmi il ərzində fəal şəkildə inkişaf etdirdiyi və gəlirli bir biznesə çevirdiyi beynəlxalq bölməsi olmadan, şirkətin Rosneft-in dominantlıq etdiyi Rusiya bazarındakı perspektivləri son dərəcə məhdud görünür. Məsələn, 2000-ci illərin əvvəllərində Rusiya Energetika nazirinin müavini vəzifəsində işləmiş Vladimir Milov “Lukoil”-in düşdüyü vəziyyətlə bağlı deyib: “Rusiya daxilində hər şey “Rosneft” və “Qazprom Neft”-ə verilir, beynəlxalq bazar artıq “Lukoil” üçün bağlıdır. “Lukoil”-in biznesdə gələcəyi yoxdur. Şirkətin qanadları kəsilib".

Rusiyanın biznes dairələrində isə şayiələr yayılır ki, dövlətə məxsus “Rosneft”, nəhayət, Rusiyanın ən böyük özəl neft şirkəti olan Lukoil-ə nəzarəti ələ keçirə və bununla da Putinin rəhbərliyi altında neft sənayesinin əsas hissəsinin dövlətin əlinə keçirilməsi başa çatdırıla bilər.

Rusiya enerji sektorunun nümayəndələrinin sözlərinə görə, Seçin heç vaxt “Lukoil”-i ələ keçirmək fikrindən əl çəkməyib. Bir neçə aydan bir o, yuxarılara yeni təkliflə müraciət edib. Lakin heç bir nəticə əldə edilməyib. Putin indiyə qədər Seçinin “Lukoil”-i ələ keçirmək cəhdlərinin qarşısını dəfələrlə alıb. Lakin indi çoxları “Rosneft” rəhbərinin artıq həlledici hücuma keçə biləcəyinə inanır. Bu isə o deməkdir ki, çox yaxın gələcəkdə “Lukoil”-in kitabı tamamilə bağlana bilər…

C.Məmmədli

“AzPolitika.info”