Icma.az
close
up
RU
Marsda qədim həyatın izləri tapılıb

Marsda qədim həyatın izləri tapılıb

Icma.az bildirir, Reyting.az saytına əsaslanaraq.


"Curiosity" gəmisi Marsda qədim həyatın mümkün izlərini aşkar edib.
Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsindən (NASA) bildiriblər.
NASA-nın tədqiqat qrupunun məlumatına görə, onlar Marsda həyatın yaranması ilə əlaqəli olan ən əsas komponentlərdən birini, yağ turşularının fraqmentləri ola biləcəyi güman edilən molekullar tapıblar. Tədqiqatçıların sözlərinə görə, bu üzvi birləşmələr Marsda axtarışlar aparan "Curiosity" kosmik robot gəmisi tərəfindən "Cumberland" adlanan süxur nümunəsinin təkrar təhlili zamanı aşkar edilib.
Qeyd olunur ki, bu yeni, nadir nümunə, Marsdakı Qeyl kraterində götürülüb.

Alimlərin söylədiklərinə görə, onlar uzun müddətdir ki, Marsda fəaliyyət göstərən "Marsda Nümunə Təhlili" laboratoriyası (Sample Analysis at Mars) vasitəsilə artıq üç molekulu müəyyənləşdiriblər: dekanı, undekanı və dodekanı. Elm adamlarının fikrincə, həmin molekullar 10–12 karbon atomu ehtiva edir. Ehtimala görə, Yer planetində ilk hüceyrə membranlarının formalaşmasında həyati rol oynayan yağ turşularının qalıqlarıdır. Alimlərin izahına görə, yağ turşuları həm bioloji proseslər, həm də geokimyəvi reaksiyalardır ki, bu da əsasən su ilə mineralların hidrotermal mənbələrdə qarşılıqlı təsiri nəticəsində əmələ gələ bilər.
Tapılmış molekulların mənşəyi hələ dəqiq müəyyən edilməyib, lakin bütün bunlarla yanaşı onların mövcudluğu elmi tədqiqat baxımından artıq böyük maraq doğurur. Bu yeni tədqiqatın əsas müəllifi, Fransa Milli Elmi Araşdırmalar Mərkəzinin əməkdaşı olan Karolin Freysin deyib:
"Araşdırmamız göstərir ki, indiyədək əldə edə bilmədiyimiz yeniliyə daha yaxınıq. Biz Marsdan alınmış nümunələri analiz etməklə, biləcəyik ki, əgər orada bir zamanlar həyat olubsa, onun kimyəvi izlərini bu gün belə aşkarlaya bilərik. Bu, həm də qədim göldə orqanik maddələrin tədqiq edilməsi deməkdir".
Xatırladaq ki, "Curiosity" kosmik Mars roveri bu süxuru ilk dəfə 2013-cü ildə aşkar etmişdi. Daha sonra isə "Sarıbıçaq körfəzi" (Yellowknife Bay) adlanan ərazidə qazıntılar aparanda yeni mənbələr üzə çıxmışdı. Məhz buna görə də geoloqlar belə hesab edirlər ki, bu yer milyonlarla il əvvəl mövcud olmuş bir gölün dibidir.
Mütəxəssislər iddia edirlər ki, bu ərazidə daha əvvəl gil mineralları, nitratlar, hətta metan da aşkarlanıb və bunların hamısı Yer üzündə bioloji proseslərdə mühüm rol oynayıb, deməli, söhbət canlı həyat izlərindən gedir.
NASA Goddard Kosmik Uçuş Mərkəzinin əməkdaşı Daniel Glevin də Marsda qədim dövrlərdə canlı həyatın, ola bilsin, hətta insanların yaşadığını düşünən, tamamilə buna inanan elm adamlarından biridir. O, bununla bağlı maraqlı açıqlama verib:
"Bizdə sübutlar var ki, Qeyl kraterində milyonlarla illər ərzində maye halda su olub. Bəlkə daha qədim və çox uzun bir müddət".
Bu cür maraqlı ehtimallar, elmi faktlar isə bir daha Qeyl kraterini Mars planetində tam mümkün görünə bilən bir həyatın "beşiyi" kimi ən əsas namizədə çevirir. Yeni molekullar aminoturşuların aşkarlanması məqsədilə keçirilən elmi eksperiment zamanı ortaya çıxıb. Alimlər həmin molekulların yağ turşularının - məsələn, undekan turşusu, dodekan turşusu və tridekan turşusunun parçalanması nəticəsində əmələ gəldiyini düşünürlər.
İrəli sürülən bu fərziyyəni yoxlamaq üçün tədqiqatçılar qrupu Yerdə laboratoriya təcrübəsi aparıblar və undekan turşusu Marsa bənzər gillərin iştirakı ilə qızdırılıb. Nəticədə tezliklə dekan molekulunun əmələ gəldiyi müşahidə olunub. Beləliklə, məlum olub ki, ehtimallar əsassız deyil və bütün bunlar Mars planetindən tapılmış molekulların daha iri, qədim "əcdadları" ilə əlaqəsini sübut edir. Alimlərin fikrincə, bu "əcdadlar" digər məxluqlar yox, məhz insan növü ola bilər.

Qırmızı planetdə uzun illərdir fəaliyyət göstərən "Marsda Nümunə Təhlili" daxili laboratoriyasının roveri hələlik daha çox yağ turşularını aşkar etməsə də, onların fraqmentlərinin mövcudluğu gələcəkdə NASA-nın növbəti mərhələyə – Marsdan Yer kürəsinə yeni süxur nümunələrinin gətirilməsi planına yol açır.
"Biz Marsdan nümunələrin gətirilməsi ilə bağlı növbəti ən önəmli addımlar atmağa hazırıq. Bu isə Qırmızı planetdə həyatın olub-olmadığı ilə bağlı mübahisəyə son qoymağa kömək edə bilər",- deyə D. Qlevin əlavə edib.
Bu kəşf Marsda, ekstremal radiasiya, eyni zamanda oksidləşdirici şəraitin olmasına baxmayaraq, elmi nöqteyi-nəzərdən üzvi molekulların milyonlarla il ərzində yaxşı qoruna biləcəyinə dair inamı gücləndirir.
Tədqiqatçılar bildiriblər ki, bir çox elm adamlarının ehtimal etdiyi kimi, Marsda bir vaxtlar həyat olubsa, o zaman belə molekullar onun səssiz şahidlərinə - qədim süxurlarda saxlanmış biosiqnallara çevrilə bilər.
Oqtay QORÇU
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:64
embedMənbə:https://reyting.az
archiveBu xəbər 02 Avqust 2025 03:37 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

İlham Əliyevlə Paşinyanın Ağ Evdə görüşü gözlənilir

06 Avqust 2025 08:40see288

Vaşinqton görüşü nə vəd edir?

07 Avqust 2025 01:26see221

Okeanın möcüzəsi ilə bağlı PROBLEM: Dünyanın ən böyük mərcan rifinin üçdəbiri yox olub

07 Avqust 2025 05:01see207

Gündə cəmi bir kolbasa 11 xəstəlik riski yaradır Həkimdən ciddi xəbərdarlıq

07 Avqust 2025 04:05see130

Çempionlar Liqası: Fənərbaxça Feyenoord a məğlub oldu

07 Avqust 2025 01:03see129

Həzm problemlərinin qarşısını necə almaq olar? Ekspert rəyi

07 Avqust 2025 01:02see127

Oskar ödüllü məşhur aktyora ağır itki üz verdi

07 Avqust 2025 01:55see125

Şəmkirdə dəhşətli qəzada ölənlərin kimliyi açıqlandı

07 Avqust 2025 09:21see124

İranın yol və şəhərsalma naziri Şahin Mustafayev ilə görüşüb

06 Avqust 2025 10:32see119

Almaniya 100 milyard avroluq fond yaratmağa hazırlaşır

07 Avqust 2025 00:04see119

“The New York Times”: Çin borc içində boğulur...

07 Avqust 2025 00:16see118

Netanyahu ilə İsrail təhlükəsizlik rəhbəri arasında SAVAŞ BAŞLADI: Kim qalib gələcək? KONKRET

06 Avqust 2025 15:57see117

Şagirdlər dünyaca məşhur universitetin yay məktəbinə qatılıblar

07 Avqust 2025 00:01see117

Ağstafada yol qəzası ölümlə nəticələndi

06 Avqust 2025 08:56see117

“Bolqarıstana sərfəli nəticə qazanmaq üçün gəlmişik” Sekidika

07 Avqust 2025 01:14see116

Uşaqlara GTA oynamaq qadağan ediləcək

07 Avqust 2025 01:24see116

Bred Pittin ən çox gəlir gətirən filmi

06 Avqust 2025 08:32see115

Əfsanədən onun şıltaqlığına reaksiya

07 Avqust 2025 07:16see111

Rusiya sahillərində nəhəng dəniz yırtıcısı görünüb...

06 Avqust 2025 18:55see110

Onlar da “Kızılcık Şerbeti”nə qatılır

07 Avqust 2025 04:55see110
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri