Məktəblərdə müəllimlər dildə barbarizmlərdən stifadə etməməlidirlər AÇIQLAMA

"Dil pozuntusunu ümumiyyətlə təkcə orta məktəblə bağlamaq, ora ilə müqayisə etmək düzgün deyil".

Bunu Redaktor.az-a açıqlamasında təhsil eksperti Elçin Murad bildirdi.

O, heab edir ki, dildə qüsurların olması, yəni bir sıra vulqarizmlərdən istifadə olunması sadəcə məktəblə yekunlaşmır:

"Məktəb də, media orqanları da, televiziya da bu işdə əsas rol oynayır. Çünki uşaq günün müəyyən, demək olar ki, az bir hissəsini ev şəraitində, valideyn mühitində keçirir. Böyük bir hissəsini məktəbdə, tədris prosesində, müəllim mühitində keçirir. Müəyyən bir qismini isə televiziya, radio və yaxud da internet, sosial şəbəkələrdə, hər hansı bir məqalə və ya kiminsə danışığı ilə üz-üzə qalmaqla keçirir. Yəni bunların hamısı ilə bağlı ölçü götürülməlidir.

Məsələn, bununla bağlı Azərbaycan Dil Qurumu müəyyən tədbirlər görməlidir. Bu gün televiziya yayımlarında televiziya və radio yayım şirkəti rəhbərliyi buna bir ölçü qoymalıdır. Televiziya yayımlarında istər xəbərlərin, istər hansısa şou proqramın, istərsə də hər hansı bir verilişin aparılması zamanı dildəki bədiiliyə, danışığa düzgün fikir vermək lazımdır, bu şərtdir, vacibdir".

Ekspertin sözlərinə görə, ikinci yerdə məktəblərdə müəllimlər mümkün qədər dildə barbarizmlərdən stifadə etməməlidirlər:

"Vulqarizm ümumiyyətlə yolverilməzdir. Vulqarizm, təbii ki, dildə, istər cəmiyyətdə, istər təhsil şəraitində, istərsə də başqa hər hansı bir sahədə işlədilə bilməz. Qaldı barbarizmə, jarqonlara, bunlar müəyyən mərhələdə yavaş-yavaş dildən təcrid olunub çıxarılmalıdır. Əks halda, dildəki o millilik yavaş-yavaş özünü itirəcək. Ona görə məktəblərdə başlanğıc məhz ordan olmalıdır, çünki şagirdlər ibtidaidən gəlirlər. İbtidai mərhələdə dildə hansı sözlər formalaşırsa, sonra həmin sözləri danışmağa davam edirlər. Yəni hər bir insanın, hər bir şagirdin ilkin mərhələsi “tutuquşuluq”dur, nə eşidirsə, onu danışır. Ona görə də birinci növbədə orta məktəblərdən başlanmalıdır. Orta məktəblər buradakı dil məsələlərinə ciddi nəzarət etməli, danışıqdakı qüsurları aradan qaldırmaq barədə düşünməlidirlər.

İkinci növbədə media orqanları bu işlə bağlı öz öhdəliklərini yerinə yetirməlidirlər ki, sağlam bir vətəndaş formalaşandan sonra cəmiyyətdə özünü və dilini müdafiə etməyi bacarsın. Yəni buna görə təhsil və media bu sahədə bərabər, paralel şəkildə birlikdə çalışmalıdır".

Nuriyyə NATİQQIZI