Məşhur diktatorun qızı siyasətə qayıdır: Onu bu ölkə dəstəkləyir?

İraqın devrilmiş prezidenti Səddam Hüseynin qızı Ragad Hüseyn siyasətə qayıtmaq istədiyini açıqlayıb. “Mən siyasətə qatılmaq istəyirəm və mənə heç kim maneə ola bilməz” – R.Hüseyn deyib. R.Hüseyn əvvəllər də bənzər açıqlamalar ilə gündəmə gəlib. Lakin budəfəki qərarlılığı diqqət çəkir. Ekspertlər iddia edir ki, onu İsrail dəstəkləyir. Təl-Əviv bu yolla İranın sonuncu qalası olan İraqı da ələ keçirib Tehranın nüfuzunu bu ölkədə qırmaq istəyir.

Globalinfo.az-a danışan politoloq Əlimusa İbrahimov deyib ki, Ragad Hüseyn İraqın keçmiş prezidenti Səddam Hüseynin böyük qızıdır:

“2 sentyabr 1968-ci ildə anadan olan Ragad Səddam ailəsində ciddi rola malik olub və ona atasının sadiqlik simvolu kimi baxıblar. Səddamın sevimli qızı olan Ragad Hüseyn atasına həm hakimiyyətdə olan dövrdə, həm də ondan sonra verdiyi sarsılmaz dəstəyi ilə ictimaiyyətin, xüsusilə sünni ərəblərin diqqətini cəlb edib. 2003-cü ildə ABŞ-ın başçılığı ilə İraq işğal edildikdən sonra ailəsinin digər üzvləri kimi Raqad da İraqı tərk etdi və sürgündə, əsasən də İordaniyada yaşadı. Mühacirətdə olarkən o, vaxtaşırı atasının irsini müdafiə edən və İraqın indiki vəziyyətini tənqid edən bəyanatlar verir, İraqın indiki hakimiyyətini səriştəsizlikdə və İrana tabe olmaqda günahlandırırdı. Atasının 2006-cı ildə edam edilməsi və qardaşları Uday və Qusayın ABŞ-ın işğalı zamanı öldürülməsi, Raqadın Baas partiyasının davamçıları üçün istinad mənbəyinə çevrilməsinə səbəb oldu. Son günlər Yaxın Şərqdə baş verən son hadisələr fonunda İraqın ən qəddar despotu hesab olunan Səddam Hüseynin qızının hakimiyyətə qayıtmaq istəyi barədə məlumatların yayılması da artıb”.

Ekspert deyib ki, Raqad bir neçə səbəbə görə İraqa qayıtmaq və siyasətlə məşğul olmaq istəyir:

“Birincisi, Səddam Hüseynin qızı kimi o, öz soyadının təsirini və nüfuzunu dirçəltməyi hədəfləyir. Tərəfdarları üçün o, atasının hakimiyyəti altında İraqın keçmiş sabitliyinə və suverenliyinə qayıdışı təmsil edir. İkincisi, Baas Partiyasının siyasi səhnəyə qaytarılmasıdır. Keçmiş Baas Partiyasına sadiq olan qüvvələr və 2003-cü ildən sonrakı siyasi xaos, korrupsiya və məzhəb çəkişmələrindən məyus olan bəzi iraqlılar onu fraksiyaları birləşdirməyə və milli kimlik hissini bərpa etməyə qadir olan potensial lider kimi görürlər. Üçüncüsü, hazırda İraq siyasi qeyri-sabitlik, korrupsiya və zəif idarəçilik də daxil olmaqla, davamlı problemlərlə üzləşməkdədir. Bu şərait Rəqad kimi fiqurlara özlərini alternativ kimi təqdim etmək imkanları yaradıb. Dördüncüsü, İraqın sünnilərin çoxluq təşkil etdiyi bəzi bölgələrində və diaspor seqmentləri arasında avtoritarlığına baxmayaraq, Səddam Hüseyn dövrünə həsrət hələ də yaşayır. Raqad bu kütlələrə arxayın ola bilər. Beşincisi, Raqadın İordaniya və bəlkə də Körfəzdəki digər dövlətlər kimi bəzi regional güclərdən üstüörtülü dəstək aldığı bildirilir və onlar onu İraqda İranın təsirinə qarşı mexanizm kimi görə bilərlər”.

Ekspert hesab edir ki, siyasətə qayıtmaq istəklərinə baxmayaraq, Raqadı bu istiqamətdə mühüm maneələr gözləyir:

Əvvəla, İraqdakı əksər şiə siyasi qruplar onu Səddamın despotik rejiminin yadigarı kimi görür və onun qayıtmasına qəti şəkildə qarşıdırlar. İkincisi, Raqad hələ də siyasi fəaliyyəti qadağan edən terrorizmə dəstək iddiası ilə İraqın ən çox axtarılanları siyahısındadır. Üçüncüsü, Baasçı sadiqlər və bəzi sünni fraksiyalarından başqa onun hakimiyyətə gəlməsini istəyənlərin sayı yetərincə deyil.
Beləliklə, Səddam Hüseynin qızı Raqadın siyasi həyata qayıtmaq istiqamətində etdiyi təşəbbüslər bu gün İraq siyasətində ciddi qəbul olunmur və inanılmaz kimi görünür. Amma bütün bunlara baxmayaraq onun geniş təbliğ olunması gələcəkdə baş verə biləcək müəyyən hadisələrin xəbərçisi rolunu oynaya bilər”.

İsrailin Rəqad Hüseynə dəstəyi haqda danışan politoloq deyib ki, Yaxın Şərq siyasəti tez-tez gözlənilməz ittifaqlar ortaya qoysa da, bu ssenarinin əhəmiyyətli maneələrlə üzləşəcəyi şübhəsizdir:

“Hər şeydən öncə Səddam Hüseynin anti-israil siyasəti hər kəsə bəllidir. Onun hakimiyyəti dövründə İraq İsrailin qatı rəqibi və düşməni idi. O, Fələstin məsələsinin qatı müdafiəçisi olub və 1991-ci ildə Körfəz müharibəsi zamanı İsrailə raket hücumları ilə yadda qalıb. Bu düşmənçilik tarixi İsraillə Səddam ailəsinin hər hansı bir üzvü arasında istənilən əməkdaşlığı siyasi cəhətdən həssas və mümkünsüz edir. Bundan başqa bu müddət ərzində Raqad Hüseyn heç zaman İsrailin tərəfdarı olması barədə fikir bildirməyib və İsrail əleyhinə ritorika da daxil olmaqla atasının mirasını müdafiə etməkdə ardıcıl olaraq qalıb İsraildən istənilən açıq dəstək onun tərəfdarları, xüsusən də İsraili düşmən kimi görənlər arasında mövqeyini sarsıda bilər. İsrailin hazırkı regional prioritetlərinə İranın təsirinə qarşı mübarizə, ərəb dövlətləri ilə münasibətlərin normallaşdırılması və qonşu regionlarda sabitliyin təmin edilməsi daxildir. Ragada dəstək İsrailin ərəb müttəfiqlərini, xüsusən də Raqadın sürgündə yaşadığı İordaniyanı özündən uzaqlaşdıra bilər. İordaniya hökuməti ictimai rəyə həssaslığına və regionda balanslaşdırıcı fəaliyyətinə görə belə əməkdaşlığa qarşı çıxa bilər. İsrailin İraqda əsas marağı İranın təsirinə qarşı çıxmaqdır. Ragadın sünni Baasçı mənşəyi onu İraqda İranın dəstəklədiyi qruplaşmaların potensial rəqibi kimi göstərsə də İsrailin əks reaksiya riskləri və qarşılıqlı etimadın olmaması səbəbindən çətin ki, onu birbaşa dəstəkləsin”.

Ə.İbrahimovun sözlərinə görə, birbaşa dəstək qeyri-mümkün olsa da ortaq maraqların bəzən qeyri-adi ittifaqlara gətirib çıxardığı Yaxın Şərq geosiyasəti sferasında gizli əməkdaşlığı tamamilə istisna etmək olmaz:

“Bu baxımdan İsrail tərəfindən Raqadın hakimiyyətə gətirilməsi üçün gizli danışıqlar aparıla bilər. Ssenarilərə aşağıdakılar daxil ola bilər: İrana qarşı ortaq müxalifət: Əgər İsrail Raqadın İraqda İranın dəstəklədiyi qrupları zəiflədə biləcəyini anlasa, vasitəçilər və ya müttəfiq ərəb dövlətləri vasitəsilə dolayı dəstək yollarını araşdıra bilər. Üçüncü tərəflər vasitəsilə təsir: İsrail Səudiyyə Ərəbistanı və ya BƏƏ kimi regional oyunçuları səssizcə Raqadı dəstəkləməyə təşviq edə bilər ki, əgər onun qayıdışı İraqda İranın təsirinə qarşı çıxmaq kimi ümumi məqsədlərinə uyğun gələrsə, anti-İsrail əhval-ruhiyyəsinin geniş yayıldığı İraqda İsrailin iştirakına dair istənilən işarə siyasi cəhətdən riskli olacaq. Bu, çox güman ki, Raqadın ictimai bazasını, o cümlədən İsrailə düşmən kimi baxan Baas tərəfdarları və sünni fraksiyalarını özündən uzaqlaşdıracaq. Ragadı dəstəkləmək üçün qeyri-müəyyən gəlirlərlə İsrailin ciddi resurslara investisiya qoyması yüksək risklər daşıyır. Ragad Hüseyn hazırda İraqda əhəmiyyətli gücə və ya təsirə malik deyil və onun ambisiyaları İsrailin daha geniş strateji məqsədlərinə uyğun gəlməyə bilər. İsrail İranın İraqdakı təsirini tarazlaşdıra biləcək fiqurları dolayı yolla dəstəkləsə də Raqad Hüseynə birbaşa dəstək etməsi mümkün deyil. O, siyasi ambisiyalarına çatmaq üçün Səudiyyə Ərəbistanı və ya BƏƏ kimi İrana qarşı olan, lakin İsrail kimi eyni tarixi keçmiş və ya diplomatik risklər olmadan hərəkət edə bilən sünni ərəb dövlətlərindən dəstək alacaq”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az