Mülki təyyarələrə hərbi hücumlar: 100 illik STATİSTİKA

Qazaxıstan ərazisində AZAL-a məxsus sərnişin təyyarəsinin qəzaya uğraması ilə hərbi vasitələrlə mülki təyyarələrin vurulmasına dair növbəti hadisə baş vermiş oldu. Son 100 ildə aparılan statistika göstərir ki, indiyə qədər bu cür 80-dən çox fakt qeydə alınıb.

Sfera.az bu qəzaların bəziləri ilə bağlı məlumatları araşdırıb. 

Araşdırma göstərir ki, sərnişin təyyarəsinin vurulması faktına ilk dəfə 1930-cu illərdə rast gəlinib. 

1938-ci ildə İkinci Çin-Yapon müharibəsi zamanı Çin və ABŞ-nin ortaq şirkəti tərəfindən idarə olunan təyyarə Honq-Konqun şimalında Çin ərazisində Yapon təyyarələri tərəfindən vurulub. Bu təyyarənin vurulmasından sonra 15 nəfər ölüb. 

1940-cı illərdə mülki təyyarələrin hərbi qüvvələr tərəfindən vurulması faktlarında rekord qeydə alınıb. Bu onillikdə 31 mülki təyyarəni hərbi qüvvələr vurub. Vurulan təyyarələrin əksəriyyəti Avropa ərazisində yerə düşüb. 1940-ci illərdə II Dünya Müharibəsinin baş verməsi, hərbi qarşıdurmaların geniş coğrafiyanı əhatə etməsi səbəbindən çoxlu sayda sərnişin təyyarəsi hərbi vasitələrlə sıradan çıxarılıb. 

1950-ci illərdə 8 belə hadisə baş verib. 1953-cü ildə “Aeroflot”a məxsus təyyarə Şimali Koreyadan Vladivostoka uçan zaman Çin ərazisində vurulub. Bu hadisə zamanı təyyarədə olan 21 sərnişinin hamısı ölüb. 

Daha çox insan ölümünə səbəb olan hadisə 1955-ci ildə baş verib. İyulda Vyanadan Tel-Əvivə uçan təyyarə Bolqarıstanın hava məkanında vurulub. Təyyarənin göyərtəsində olan 7 ekipaj və 51 sərnişinin hamısı dünyasını dəyişib. 
1960-cı illərdə 5 sərnişin təyyarəsi hərbi qüvvələr tərəfindən hücuma məruz qalıb. 

1962-ci ildə Rusiyada daxili uçuşlar həyata keçirən “Aeroflot”un təyyarəsi Krasnoyarsk yaxınlığında yerə düşüb. Təyyarənin qalıqlarının tədqiqi zamanı onun zenit raketi ilə vurulduğuna dair ciddi şübhələr aşkarlanıb. 

Altmışıncı illərdə daha bir neçə hadisə Viyetnam, Pakistan və Afrikada baş verib. 

1970-ci illərdə sərnişin təyyarələrinin vurulmasına dair 7 fakt qeydə alınıb. 

1972-ci ildə “Royal Air Lao”ya məxsus olan “Douglas” təyyarəsi fevralın 11-də Vyetnamda vurulub. Bu hücumun nəticəsində təyyarənin göyərtəsində olan 23 nəfərin hamısı dünyasını dəyişib. 

1978-ci ildə Zimbabvedə sərnişin təyyarəsi vurulub. Təyyarədə olan  56 sərnişinindən 38-i ölüb, 18-i sağ çıxıb. Lakin sağ qalanlardan 10-u qəza yerinə gələn partizanlar tərəfindən öldürülmüşdü.

Çoxlu insan itkisi ilə nəticələnən daha bir hücum 1979-ci ildə eyni ərazidə olub. Bu dəfə 59 sərnişinin hamısı dünyasını dəyişmişdi.

1980-ci illərdə sərnişin təyyarələrinin vurulmasına dair 13 fakt var. 1

1980-ci ildə İtaliyada 81 nəfərin ölümünə səbəb olan təyyarə qəzası olub. Məhkəmə araşdırmaları təyyarənin raketlə vurulduğuna dair iddiaları sübuta yetirmişdi. 

Səksəninci illərin ən dəhşətli təyyarə qəzalarından biri də 1988-ci ildə qeydə alınıb. Həmin ildə İrandan Dubaya uçan sərnişin təyyarəsi ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri tərəfindən vurulur. Təyyarə bu hücumdan sonra partlayıb və göyərtədə olan 290 sərnişin və ekipaj üzvləri, o cümlədən 66 uşaq dünyasını dəyişib.

1990-cı illərdə 5, 2000-ci illərdə 5, 2010-ci illərdə bir, 2020-ci illərdə isə 4 belə hadisə baş verib. 

Belə hadisələrdən axırıncısı AZAL-ın təyyarəsinə qarşı törədilib. 

Vasif