NATO NU ŞOKA SALAN ÇIXIŞ... Trampın yeni “qırmızı cizgiləri” açıqlandı

Məlum olduğu kimi, ABŞ-nin yeni Müdafiə naziri Pit Heqsetin Brüsseldə NATO qərargahındakı son çıxışı alyans üzvləri arasında şok effekti yaradıb. Hətta Böyük Britaniyanın Müdafiə naziri Con Hili Heqsetin çıxışına “biz sizi eşitdik” deyə, kəskin reaksiya verib və qeyd edib ki, onun ölkəsi Ukraynanı mütləq şəkildə NATO üzvü görmək istəyir. Danimarka daxil omaqla, bir çox digər NATO üzvləri də eyni mövqedədir.

“AzPolitika” xəbər verir ki, Heqsetin çıxışında təkcə Ukraynanın NATO üzvlüyünün və ölkənin 2024-cü il sərhədlərinə qayıtmasının mümkünsüzlüyü yox, digər bir sıra ciddi məqamlar da yer alıb. Bunları hətta Donald Trampın NATO, Avropa və Ukrayna ilə bağlı yeni “qırmızı cizgiləri” də adlandırmaq olar. Təəssüf ki, bu cizgilər heç də Ukraynanın və NATO-nun gələcəyi üçün uğurlu istinad nöqtəsi sayıla bilməz.

Beləliklə, Trampın müdafiə nazirinin əsas tezislərini təqdim edirik:

-Ukraynada müharibənin 3-cü ildönümü yaxınlaşdığı vaxtda mesajımız aydındır: qan tökülməməlidir. Bu müharibə bitməlidir;

-Biz suveren və firavan Ukrayna istəyirik. Ancaq əvvəlcə etiraf etməliyik ki, Ukraynanın 2014-cü ildən əvvəlki sərhədlərinə qaytarılması qeyri-real məqsəddir;

-Ukraynada davamlı sülh münaqişənin yenidən baş verməsinin qarşısını almaq üçün etibarlı təhlükəsizlik təminatlarını ehtiva etməlidir. Bu, Minsk 3.0 olmamalıdır;

-ABŞ Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünü danışıqlarda əldə ediləcək razılaşmanın real nəticəsi hesab etmir;

-Ukraynanın təhlükəsizliyinə dair istənilən zəmanət Avropa və qeyri-Avropadan olan qoşunlar tərəfindən dəstəklənməlidir;

-Sülhməramlı qüvvələr yerləşdirilərsə, bu, yalnız NATO-dan kənarda, 5-ci maddənin tətbiqi olmadan və Ukraynada Amerika qoşunlarının iştirakı olmadan yaranan missiya ola bilər;

-Təmas xəttinin etibarlı beynəlxalq monitorinqi təmin edilməlidir;

-ABŞ artıq ilk növbədə Avropanın təhlükəsizliyinə diqqət yetirə bilməz;

-Bundan sonra Avropa təhlükəsizliyinin qorunması NATO-nun Avropa üzvləri üçün prioritet məsələyə çevrilməlidir;

-Avropa gələcəkdə Ukraynaya silah və digər yardımların böyük hissəsini təmin etməli olacaq;

-Avropa İttifaqı, müdafiə sənayesi bazasını genişləndirin və ən əsası, Avropanın üzləşdiyi təhlükələr barədə vətəndaşlarınızla dürüst olun. Onlara deyin ki, bu təhlükə ancaq müdafiəyə daha çox sərmayə qoymaqla aradan qaldırıla bilər;

-ABŞ NATO-ya və onun Avropa ilə müdafiə tərəfdaşlığına sadiq qalır. Amma biz artıq asılılığı təşviq edən balanssız münasibətlərə dözməyəcəyik.

Göründüyü kimi, Tramp administrasiyası birmənalı olaraq, Avropanı və Ukraynanı işğalçı Rusiya ilə baş-başa buraxmaq niyyətindədir.

Heqsetin səsləndirdiyi tezislərdəki ziddiyyətləri görmək üçünsə xüsusi istedada ehtiyac yoxdur. Belə ki, Ukraynanın NATO üzvlüyü və işğal edilmiş torpaqlarının azad edilməsi mümkünsüz sayılır. Atəşkəs olacağı təqdirdə cəbhə boyu sülhməramlı missiyanın yaradılması şübhə altına alınır. Yardılacağı təqdirdə belə ABŞ qoşunlarının sülhməramlı kontingentdə iştirakı birmənalı olaraq istisna olunur və eyni zamanda da “etibarlı təhlükəsizlik təminatları” və “etibarlı beynəlxalq monitorinq”in təmin olunması istənilir. Bütün bunlar NATO-dan kənarda və ABŞ-nin iştirakı olmadan edilməlidir(?). Maraqlıdır, NATO-nun 5-ci maddəsi və ABŞ olmadan bu “etibarlılıq” hansı səviyyədə olacaq və bunu kim təmin edəcək?

Bir sözlə, cavabı açıq suallar çoxdur və Trampın milli təhlükəsizlik üzrə keçmiş müşaviri Con Boltonun “Tramp Putinə təslim olub” ifadəsi daha düşündürücü və aktual şəkil alır…

C.Məmmədov

“AzPolitika.info”