Neftin qiymətinin ucuzlaşması büdcəyə necə təsir edəcək? EKSPERT ŞƏRHLƏRİ

Neft, ABŞ Prezidenti Donald Trampın qlobal iqtisadiyyat və ticarət üçün risklər yaradan sanksiyaları və tariflərin ilk raundunu tətbiq etməsi ilə ucuzlaşır.

Belə ki, artıq 1 barel Brent neftinin qiyməti 78 dollardan aşağı düşüb. Bakı vaxtı ilə saat 08:45-də Brent nefti 0,7% ucuzlaşma ilə 77,95 dollardan ticarət olunub.

Tramp hesab edir ki, neftin ucuzlaşması Ukraynadakı müharibəni dayandırmaq üçün Rusiyaya potensial təzyiqdir. Lakin bu təsir təkcə Rusiyaya yox, iqtisadi vəziyyəti neftdən asılı olan digər ölkələrə də təsirsiz ötüşməyəcək.

Əsas gəlir mənbəyi neft olan bir ölkə olaraq neftin kəskin ucuzlaşması Azərbaycana hansı təsirlər göstərə bilər? Ekspertlərlə bu suala cavab tapmağa çalışdıq.

Turkustan.az açıqlamasında iqtisadçi-ekspert Xalid Kərimli bildirdi ki, neft qiymətlərinin aşağı düşməsi bizim üçün yaxşı nəticə göstərmir.

Nef qiymətlərinin hər 10 dollar aşağı düşməsi tədiyyə balansımıza 2.2 milyard manat təsir edir. Neftin kəskin ucuzlaşması nələrə səbəb ola bilər? Birincisi manatın məzənnəsinin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Bu da inflyasiya, insanların kasıblaşması deməkdir. İkincisi dövlətin büdcə qarşısında bir sıra öhdəlikləri var ki, həmin ödhəliklərin icrasında çətinlik yarada bilər. Həm də növbəti illərdə büdcə artımı və sosial ödənişlərin artımına təsir göstərə bilər. Azərbaycanın əsas büdcə gəlirlərində neft, qaz gəlirlər əhəmiyyətli rol oynayır. Qiymətlərin azalması neft fondundan neft büdcəsinə transferlərin də azalmasına təsir edəcək. Azərbaycanın xarici ticarətində 90-92% neft-qaz sektorundan gələn gəlirlər var. Ölkəmizdə qeyri-neft sektoru gəlirin cəmi 9-10% təşkil edir. Bir sözlə- neftin qiymətinin aşağı düşməsi ciddi maliyyə itkilərinə gətirib çıxara bilər. Bu təsir təbii ki, Rusiya üçün də keçərlidir. Rusiyanın neft-qaz sektorunda problemi yarana bilər, eləcə də, gələn valyutanın da həcmi aşağı düşə bilər.

Saytımıza açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Günay Hüseynova isə əksini düşünür.

Rusiya-Ukrayna müharibəsi müxtəlif ölkələrin ağır sanksiyalarına baxmayaraq illərdir ki, davam edir. Donald Tramp Səudiyyə Ərəbistana və Neft İxrac edən Ölkələr Birliyinə ( OPEC) neftin qiymətinin aşağı salınması ilə çağırışlar etdi. Tramp düşünür ki, neft qiymətlərinin ucuzlaşması bu müharibənin sonlanmasına gətirib çıxaracaq. Onun çıxışından sonra neftin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı, hazırda neftin qiyməti 80 dollardır. Düşünmürəm ki, neftin qiyməti daha da ucuzlaşsın. Bundan sonra neft maksimum 3-4 dollar ucuzalaşa bilər. ABŞ-ın Rusiyaya tətbiq edəcəyi iqtisadi və maliyyə sanksiyalarının Rusiyanın iqtisadiyyatına təsir edəcəyini düşünmürəm.

Bəli, ölkəmiz neftdən asılı ölkədir, ancaq inanmıram ki, bizim iqtisadiyyatımıza neftin ucuzlaşması təsir etsin. Onu da bildirim ki, dövlətimizin yetəri qədər rezervləri var, yəni neft ucuzlaşsa belə, iqtisadiyyatımıza bir o qədər təsir etməyəcək.