Icma.az
close
up
RU
Pyeta Bir rəsmin dedikləri

Pyeta Bir rəsmin dedikləri

525.az saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

"Bir rəsmin dedikləri" rubrikasının budəfəki qonağı Bakı şəhəri H.İskəndərov adına 206 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi, sənətşünas Nurtəkin Hüseynovadır. Onunla intibah dövrünün böyük italyan heykəltaraşı, memar və şair Mikelancelo Buonarrotinin "Pyeta" heykəlindən danışmışıq.

1475-ci ildə Florensiyada müflisləşmiş zadəgan Ludovik Buonarottinin ailəsində dünyaya gələn Mikelancelo yaradıcılığı ilə intibaha yetkinlik, bütovlük, kamillik bəxş edib. Mikelancelonun yaradıcılığında monumentallıq, plastik güc və dramatizm, insanpərvərlik, nəcib duyğular və bəşərilik kimi yüksək xüsusiyyətlər cəmlənib. Onun yaradıcılığı sırf insan şəxsiyyətinə pərəstiş, insan böyüklüyünə və gözəlliyinə inam hissləri ilə vəhdətdədir.

- Nurtəkin xanım, əsərin yaranma tarixçəsi haqqında hansı əsas məqamları qeyd edə bilərsiniz?

- "Pyeta" 1498-1499-cu illərdə gözəl karrar mərmərindən yonulub. Hazırda Vatikanda Müqəddəs Pyotr bazilikasında saxlanılır.

Heykəlin hazırlanması iki ildən az vaxt alıb və tamamlanandan sonra yerləşdiyi ilk məkan kardinalın özü üçün dəfn yeri kimi seçdiyi  Müqəddəs Pyotr bazilikasının cənub transeptində yerləşən Santa Petronilla kapellası olub.

"Pyeta" italyancadan tərcümədə "kədər", "kədərli" deməkdir. Bu heykəl sənətkarın dövrün aktual mövzusu olan Məryəm anaya, İsa Məsihə həsr etdiyi əsərlərdən birincisidir. Heykəl Mikelancelonun imzalanmış yeganə əsəridir və Vazari qeyd edir ki, Mikelancelo sonradan buna peşman olub və bir daha heç bir əsəri imzalamayacağına and içib.

Sənət əsərində çarmıxa çəkilmədən sonra İsanın bədəni anası Məryəmin dizləri üstündə təsvir olunub. Əsər monumental əsərdir, ümumi hündürlüyü 178 sm-dir.

- Sənət əsərinin quruluşu necədir?

- Heykəl maraqlı piramidal struktura malikdir. Piramidanın zirvəsini Məryəm ananın başı təşkil edir. Əsər Məryəmin geyimi fonunda aşağıya doğru genişlənib və Qolqof təpələri ilə tamamlanıb.  Heykəl nisbi ölçülərə malikdir. Buna səbəb isə yetkin insanı, xüsusilə qadın obrazını dizləri üzərində sığışdırmağın çətinliyidir.

Bu nisbiliyin nəticəsi kimi Məryəmin bədəninin əksər hissəsi  paltarının altında qalır və fiqurların əlaqəsi olduqca təbii görünür.

- Mikelancelonun müraciət etdiyi mövzu həm heykəltaraşlıqda, həm də rəssamlıqda çox işlənilib. Bu nümunə digərlərindən hansı xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir?

- Bəli, Renessans dövrü də, sonrakı dövrlərdə də Qərb  rəssamalarının, heykəltaraşlarının ən çox müraciət etdiyi mövzulardan biri məhz Məryəmin, İsa Peyğəmbərin təsviri olub. Belə ki, Almaniya və Polşada həmçinin kardinalın vətəni Fransada "Pyeta" heykəllərinin işlənməsi ənənəsi var.

Mikelancelo öz xələflərindən, sələflərindən fərqli olaraq Məryəmi 50 yaşlı qadın yerinə daha cavan və gözəl təsvir edib. Bu nüans müxtəlif cür izah olunur. Maraqlı yanaşmalardan biri Məryəmin gəncliyinin onun təmizliyi, paklığını simvolizə etməsidir və Mikelancelo da onu məhz belə təsvir etmək istəyib. Çarmıxa işarə olaraq isə yalnız İsanın əlində kiçik mismar və xırda az nəzərəçarpan yara göstərilib. İsanın simasında ənənəvi gördüyümüz İsadan fərqli olaraq iztirab, əziyyət yoxdur.

- Müxtəlif zamanlarda heykəl hücumlarla da gündəmə gəlib.

- Bəli, əsər bir neçə dəfə zədələnib. Ən ciddi zədə isə 1972-ci il 21 may tarixində qeydə alınıb. Belə ki, psixi problemli Laslo Tot adlı avstriyalı geoloq heykələ "Mən İsa Məsihəm, mən öldükdən sonra diriləcəm" qışqıraraq  geoloq baltası ilə 15 zərbə endirib. Nəticədə Məryəmin sol əli dirsəkdən qopub, burnunun ucu və göz qapaqları ciddi zədələnib. Hücumdan sonra əsər çox çətinliklə bərpa olunub və Müqəddəs Pyotr bazilikasındakı öz yerinə qaytarılıb. Hazırda heykəl  "Cakonda" kimi güllə keçirməz şüşə altında qorunur.

- Sizcə, bu əsər bizə nə deyir?

- Heykəl İsa Məsihin bəşəriyyətin günahları üçün öz həyatını fəda verməsini simvolizə edir. Onun cəsədinin Məryəmin qucağında olması ilahi və dünyəvi aləm arasında körpü rolunu oynayır, insan və tanrı arasında əlaqəni göstərir. Əsər həm dini, həm də insani baxımdan vacib mesajlar verir. Pyeta insanın həyatındakı dərd, fədakarlıq, ölüm və qəbul etmə mövzularını dərindən incəliyir.

Heykəl Mikelancelonun bədii bacarığının zirvəsidir. Çünki əsərdə rəssam həm fiziki həm də emosional dərinliyi ustalıqla birləşdirib. Eyni zamanda o, dövrün klassik bədən tərtibatını və realist təsvir üsullarını göstərə bilib. Eyni zamanda əsər tarixi baxımdan da olduqca əhəmiyyətlidir. Çünki heykəl dövrün heykəltaraşlıq sənətindəki yenilikləri, xüsusilə bədənin anatomik düzgünlüyünü və ətraf mühitin işıqlandırılmasını uğurlu tətbiqini göstərir.

Məryəmin üzündəki sakit və təmkinli ifadə oğlunun ölümünə qarşı olan kədərini ifadə edir. O, anadır və bu ölümü qəbul etməyin çətinliyi üz ifadəsində son dərəcə dolğun şəkildə əks olunub.

Aytac SAHƏD

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:94
embedMənbə:https://525.az
archiveBu xəbər 05 Mart 2025 15:14 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see227

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see214

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see197

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see195

Məşhur tennisçi Devis Kubokunun finalında oynamayacaq

20 Oktyabr 2025 21:39see187

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see183

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see167

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see149

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see148

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see147

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see144

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see143

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see143

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see141

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see140

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see140

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see133

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see131

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see130
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri