Qalib Azərbaycan dünya üçün önəmli tərəfdaş olduğunu sübut edib

Dünyanın siyasi, iqtisadi, dini, mədəni, humanitar, hərbi dialoq məkanına çevrilən ölkəmiz bu günlərdə daha bir mühüm beynəlxalq tədbirə uğurla ev sahibliyi etdi. Paytaxtımızda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 11-ci və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 3-cü iclasları keçirildi. Bu yerdə qeyd etmək lazımdır ki, toplantıya Azərbaycan və Avropa İttifaqı daxil olmaqla 24 ölkə, 7 beynəlxalq maliyyə institutu və 42 enerji şirkəti qatılımışdı.

Tədbirdə nazirlər, nazir müavinləri və digər yüksək səviyyəli nümayəndələr iştirak edirdilər. Toplantı açılış sessiyasından sonra işini nazirlər sessiyası, “Cənub Qaz Dəhlizi sessiyası: Cənub Qaz Dəhlizinin uğurlu istismarı, inkişafında tərəqqi və növbəti addımlar” və “Yaşıl enerji layihələri və yaşıl enerji dəhlizləri” üzrə plenar sessiyalarla davam etdirildi. Tədbir çərçivəsində enerji sahəsində əməkdaşlıq üzrə sənədlər imzalandı. Eyni zamanda, tədbirdə ölkə Prezidenti, Qalib Sərkərdə, Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev hər birimizi, eləcə də dünyanı maraqlandıran vacib məsələlərlə bağlı geniş nitq söylədi. Tarixi çıxışında dövlət başçımız qeyd etdi ki, Azərbaycan tərəfindən başlanmış və Avropa Komissiyası tərəfindən dəstəklənmiş bu vacib toplantı enerji təhlükəsizliyi sahəsində yanaşmaların formalaşdırılmasında, həmin məsələlərin həllində və birgə səylərimizin əlaqələndirilməsində mühüm rol oynayıb. Ötən müddətdə komanda genişlənib ki, bu da əməkdaşlığın çox yaxşı təzahürüdür. Prezident İlham Əliyev “Vaxt keçdikcə prosesdə iştirak edən ölkələrin və şirkətlərin sayı artır, onlar ortaq məqsəd ətrafında birləşir. Birinci məqsəd əməkdaşlığın gücləndirilməsidir, çünki əməkdaşlıq olmadan enerji təhlükəsizliyi layihələrinin heç biri mümkün olmazdı. İkinci məqsəd özləri, öz qonşuları və tərəfdaşları üçün enerji təhlükəsizliyini təmin etməkdir”, - deyərək bildirdi ki, bizi birləşdirən tərəfdaşlığın və əməkdaşlığın çox müsbət əzmi məsuliyyətimizin aydın təzahürüdür. Bu, eyni zamanda, istehsalçıların, tranzit ölkələrin və istehlakçıların məsuliyyətidir.
Bu prosesin üç əsas iştirakçısı arasında maraqların tarazlığı beynəlxalq maliyyə təsisatlarının dəstəyi ilə bizim hekayətimizi və ya hekayətlərimizi uğura çevirdi. Ölkələr, onların hökumətləri, investorlar, şirkətlər, aparıcı maliyyə təsisatları bizim komandamızdır və bu komanda genişlənir. Çünki bu gün heç vaxt görünmədiyi kimi aydındır ki, enerji təhlükəsizliyi ölkələrin milli təhlükəsizliyinin ayrılmaz hissəsidir. “Mən hətta deyərdim ki, bu gün biz, həmçinin sənaye təhlükəsizliyi haqqında danışa bilərik, çünki sənayeni inkişaf etdirmək üçün bizə enerji ehtiyatları, neft-kimya məhsulları, gübrələr lazımdır. Azərbaycan isə xam neftin, təbii qazın, neft məhsullarının, neft-kimya məhsullarının və gübrələrin istehsalçısı və ixracatçısıdır” - deyən dövlətimizin başçısı diqqətə çatdırdı ki, 10-cu Məşvərət Şurasından sonra əlavə 5 ölkə təbii qazımızın alıcısına çevrildi. Belə ki, bu gün Azərbaycanın təbii qazı 12 ölkəyə çatdırılır. Onlardan 10-u Avropa ölkəsidir və 8-i isə Avropa İttifaqının üzvüdür. Bunlar da öz növbəsində çox mühüm göstəricilərdir. Nəticədə Avropada qaz təchizatımızın coğrafiyası birmənalı olaraq genişlənəcək, çünki bu gün bəzi Avropa ölkələrinin qazpaylama şəbəkəsinin yaradılmasında iştirak edirik. Beləliklə, qaz təchizatımızın coğrafiyası birmənalı olaraq müxtəlif yollarla, o cümlədən interkonnektorlar vasitəsilə genişlənəcək. Ümumiyyətlə, qeyd olunduğu kimi, Cənub Qaz Dəhlizi hamımız üçün böyük uğur hekayətidir.
Bu gün 3500 kilometrlik inteqrasiya edilmiş boru kəməri sistemi bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyi üçün əsas arteriyadır. İstər Cənubi Qafqaz Boru Kəməri, istərsə də TANAP və ya TAP – Cənub Qaz Dəhlizinin üç ayrılmaz hissəsi tam dolu işləyir və biz onları genişləndirməliyik.
Həmçinin, digər bir mühüm məqam kimi onu vurğulumaq lazımdır ki, Günəş və Külək Enerji stansiyalarına aid sərmayədarlarımızla artıq imzalanmış müqavilələr bizi 2030-cu ilə qədər 6 giqavat günəş və külək enerjisi ilə təmin edəcək. Nəticədə də daxildə bu gün elektrik enerjisinin istehsalında istifadə etdiyimiz təbii qaza xeyli dərəcə qənaət etmək imkanı yaranacaq və həmin qazı ixraca yönəldə biləcəyik. Biz öz sərmayələrimizlə fəal şəkildə inkişaf edirik.
Ermənistan işğalından azad edilmiş Şərqi Zəngəzur və Qarabağ ərazilərində su elektrik enerjisi potensialına gəldikdə, biz artıq 270 meqavatlıq su elektrik stansiyalarını qurmuşuq. Artıq 30-dan çox kiçik su elektrik stansiyası istismara verilib və maksimum növbəti beş ildə bu rəqəm əlavə 30 kiçik su elektrik stansiyası ilə 500 meqavata çatdırılacaq. Beləliklə, nəticədə 2030-cu ilə qədər 6.5 giqavatlıq enerji potensialı yaranacaq. Dövlət başçısının çıxışında vurğulandığı kimi, bu gün Azərbaycanın yaradılmış imkanları 8 giqavatdan çoxdur. Beləliklə, biz növbəti beş il ərzində bərpa olunan mənbələrdən enerji istehsalı potensialımızı demək olar ki, iki dəfə artıra biləcəyik.
Ölkəmiz bir çox vacib məsələlərin həllində yaxından və fəal iştirak etdiyi, onlara öz töhfələrini verdiyi kimi, dünyanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində də mühüm rol oynayır, bu prosesə öz töhfələrini verir və bundan sonra da verəcək. Bunlar ölkəmizin, müstəqil, güclü, qalib Azərbaycanın dünya üçün nə qədər önəmli və vacib tərəfdaş olduğunu bir daha ortaya qoyur və gözlər önünə sərir. Bunlar artıq reallıqdır və kimsə inkar edə bilməz.

Eldar İbrahimov
Milli Məclisin İntizam komissiyasının sədri, professor