Qarabağ əlillərinə rədd cavabı verən milyarderin SONU

Avqustun 19-da Rusiyada "Okko" onlayn kinoteatrında 1990-cı illərin simvollarından birinə çevrilmiş bazarın tarixindən bəhs edən "Çerkizov. Yeni Rusiyanın cəhənnəmi və cənnəti" sənədli layihəsinin premyerası olub.

Filmin yaradıcıları iddia edirlər ki, onlarla diaspor öz qanunları ilə bu bazarda işləyir və yaşayırdı, böyük qaçaqmal axınları bura axışırdı:

“Bu yer nəhəng zindanlar və orada itkin düşən insanlar haqqında əfsanə və miflərlə doludur”. 

HAŞİYƏ:

Orijinal adı: "Çerkizov. Yeni Rusiyanın Cəhənnəmi və Cənnəti"

Janr: sənədli film

Buraxılış tarixi: 19 avqust 2025-ci il

Epizodların sayı: 3.

Baş rollarda: Lada, İosif Priqojin, Maşa Rasputina, Gia Qaqua, Avraam Russo və başqaları.

“Çerkizov” sanki bir sızmadır. Zibil maşını səmada uçur, birdən onun şlüzü açılır və bütün zibil Moskvanın mərkəzinə tökülür. Və orada bir növ hərəkətli, sirli, rəng, boya, üfunətli və pis bir fenomen meydana çıxdı.

Amma hər gün yüz minlərlə alıcının “Çerkizov “bazarına axışması zibil üçün deyildi. Keçmiş polis əməliyyatçısı və hüquqşünas Stanislav Rıbçinski deyir:

"Bu, Avropanın ən böyük bazarlarından biri idi. Buraya MDB-nin hər yerindən və digər ölkələrdən insanlar gəlirdi. Bu, güclü bir mərkəz idi. Saysız-hesabsız avtobuslar ora gedirdi. Ümumiyyətlə, bu bazar topdan satıcıların hesabına yaşayırdı. Pərakəndə satış sadəcə kiçik şeylər idi". 

Nəhəng zindanlar və itkin düşən insanlar

İndi iddia olunur ki, “Çerkizov” bazarında ürəyiniz istəyən hər şeyi, o cümlədən narkotik, silah və qeyri-qanuni xidmətlər əldə edə bilərdiniz. “Çerkizov”u həm də kiçik şəhər, bəzən isə dövlət daxilində dövlət adlandırırdılar. Onlarla diaspor öz qanunları ilə burada işləyir və yaşayırdı, böyük qaçaqmal axınları buraya axışırdı. Amma ilk növbədə bazar geyimlərin topdan satışı mərkəzi idi. Ora mal təkcə Çindən, Türkiyədən, Vyetnamdan, keçmiş Sovet respublikalarından deyil, həm də Sovet dövründə tikilmiş iri tikiş fabriklərinin bərbad vəziyyətdə olduğu Rusiyanın regionlarından gətirilirdi. Ümumilikdə Şərqi Avropanın ən böyük ticarət platforması Rusiyaya milyonlarla dollar qazandırıb.

Daxili İşlər İdarəsinin keçmiş əməliyyat müvəkkili, hüquqşünas Stanislav Rıbçinski deyir: “Çerkizovski bazarının ərazisi elə qurulmuşdu ki, hər kvadratmetr qazanc gətirirdi”.

“Dost və ya düşmən" kodu ilə giriş 

Bu qəribə məkanın memarlığı ayrıca bir araşdırmanın mövzusudur. İkinci Dünya müharibəsindən bəri bazar ərazisində qorunan bomba sığınacaqları bir neçə mərtəbə yerin altına düşürdü. Bütün bu boşluq istehlak malları ilə dolu idi. "İnsanlar illərlə orada yaşadılar və çölə çıxmadılar. Xüsusi keçid sistemi var idi, "dost və ya düşmən" kodu ilə giriş olurdu",-deyə  vəkil Stanislav Rıbçinski deyir. Bu baxımdan, film  təkcə ölkənin ən məşhur bazarına deyil, daha doğrusu, SSRİ-nin dağılmasından sonra ölkənin iqtisadiyyatına və vəziyyətinə qısa ekskursiyadır. 

Zirvədən dibə

“Çerkizov”un sahibi Telman İsmayılovun xatirələri xüsusilə diqqəti cəlb edir. Bütün epizod onun "Praqa" mehmanxanasında keçirilən şənliklər, eləcə də İsmayılovun 1990-cı illərin rus estrada ulduzları ilə münasibətləri haqqında hekayələrə həsr olunub. Seriyalın çəkilişlərində Cozef Priqojin, Maşa Rasputina, Lada və bir çox başqa məşhurlar iştirak edib.

Telman İsmayılov da öz bazarı kimi postsovet kapitalizminin əsl simvoludur. Telman İsmayılovun yüksəlişi və iflası 90-cı illərin biznesmenləri üçün səciyyəvidir. Bakıda dağ yəhudilərinin ailəsində anadan olub. Atası böyük bir atelyedə işləyirdi.

Plexanov adına Xalq Təsərrüfatı İnstitutunu bitirib və Ticarət Nazirliyində iqtisadçı işləyib. 1987-ci ildə gələcək milyarder "Kommersiya xeyriyyə şirkəti" kooperativini açıb. Biznesini inkişaf etdirərkən Moskva şəhər İcraiyyə Komitəsinin Kooperativ Fəaliyyəti Komissiyasının sədri Yuri Lujkovla tanış olub. Dost olduqdan sonra (mer iş adamını qardaş adlandırırdı) hər ikisi postsovet Moskvasında uğur qazanıb.

Telman bazarlara və daşınmaz əmlaka sahib olub. 1 milyard dollarlıq sərvəti ilə "Forbes"in reytinqinə düşmüşdü. Əsas aktivi Moskvanın şərqindəki "Çerkizov" bazarı idi.  O, Türkiyənin Antalya şəhərində Avropada ən bahalı sayılan və dəyəri 1 milyard dollar olan "Mardan Palace" otelini tikdirib. Açılışında Peris Hilton, Şeron Stoun və Monika Beluççi iştirak ediblər. Lenti Lujkov-Baturina cütlüyü kəsib. Amma ulduzu qəfil sönməyə başlayıb.  “Çerkizov” bazarı çoxsaylı pozuntulara görə bağlanıb, Lujkov istefa verib. İndi Telman İsmayılovun milyardlarla borcu var.

Qızılı rəngli təyyarədən milyardlarla borca

Rəngarəng karyerası ərzində o, bakılı dükançı və Moskva şatl treyderindən dollar milyarderinə və “Forbes” siyahısından Rusiyada ilk müflis statusuna qayıtmağı bacarıb. Onun imperiyası 1990-cı illərdə Rusiya üçün sadəcə olaraq təsəvvür olunmayan pul dövriyyəsi “Çerkizov”  bazarında təcəssüm etdirilmişdi.

Biznesmenin ekstravaqantlığı qısa zamanda əfsanəyə çevrildi: qızılı rəngli təyyarə, 2000 saat kolleksiyası, Türkiyədə 1,4 milyard dollara “Mardan Palace” oteli, açılışda Yuri Lujkovun Hollivud ulduzları ilə birlikdə lenti kəsməsi. T. İsmayılov ölkənin ən səxavətli, bahalı hədiyyələr verməyi sevən oliqarxı kimi tanınırdı. Amma bu əhvalat heç də yaxşı sonluqla bitmədi. Bazar söküldü, T. İsmayılov ölkəni tərk etdi. Məlumatlara görə, hazırda Montoneqrodadır.

8 sirli ölüm

 O, tarixdə "Forbes"in reytinqi üzrə iflasa uğramış ilk dollar milyarderi kimi tanınır. Bazarlar hesabına qazandığı pul hesabına dünyanın ən bahalı otellərindən birini - "Mardan Palace" tikdirib. O zaman onun dəyəri 1 milyard dollar qiymətləndirilirdi. Amma hər şey birdən -birə tərsinə çevrildi. 2017-ci ildə Rusiya müstəntiqləri Telman İsmayılova qarşı "iki və ya daha çox insanın qəsdən öldürülməsi" maddəsi ilə cinayət işi qaldırdı. Söhbət 8 nəfərin ölümündən gedir. Bundan başqa, o, "adam oğurluğu", "qanunsuz silah alveri" və "cinayətkar birliyin təşkili" maddələri ilə də ittiham olunur.

Moskvada iki iş adamının qətlində günahlandırılır. Başlarından vurularaq öldürülən iş adamlarının meyitləri yolun kənarındakı "Cip"in içərisində tapılmışdı. İstintaq versiyasına görə, Telman İsmayılovun qardaşı Rafiq İsmayılovun öldürülənlərdən birinə 5,5 milyon dollar borcu olubmuş. Telman isə killerə "problemi" və şahidi məhv etmək əmri veribmiş.

"Çerkizov" bazarının keçmiş sahibi eləcə də Koptev mütəşəkkil cinayətkar qrupunun 6 üzvünün məhvini sifariş verməkdə günahlandırılır. Guya onlarla ticarət obyektlərini bölüşdürə bilmirmiş Daha bir zərərçəkən tanınmış pop ifaçı Avraam Russodur. hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarının dediyinə görə, bir zamanlar iş adamının sevilən müğənnisi bir dəfə atəşə tutulub, döyülüb və oğurlanıb.

Ona qiyabi ittiham irəli sürülüb, Rusiyadan qaçmağı bacarıb. İttiham aktlarına görə, onu ömürlük həbs cəzası gözləyir. Xarici mətbuat yazır ki, Telman İsmayılovun başı 2017-ci ildən qalmaqalda olub. O zaman Fransada gizlənməyə çalışıb. İddialara görə, "Çerkizovun atası" siyasi sığınacaq müqabilində Fransaya Rusiya təhlükəsizlik qüvvələri haqqında güzəştli sübutlar təqdim etmək istəyirmiş. 

Fransız reyestrləri araşdırıldıqdan sonra Kannda bir əməliyyat şirkəti S.C.I NAHRAS tapılıb. İddialara görə, baş hərflər onun mülkiyyətində olan əmlakın göstəricisidir. Telman İsmayılov və oğlu Sərxan orada idarəedici tərəfdaşlar siyahısına daxil edilib. Şirkətlə birbaşa əlaqə qurmaq mümkün deyil.  Profilinə görə, ixtisaslaşdırılmış aqreqator saytları vasitəsilə o, Valloris qəsəbəsindəki Lazurnıy Bereqdə ("Mavi sahil") ayda min avroya qədər qiymətə mənzillər verirmiş.

S.C.I. NAHRAS-in ofisi Grand Du Super Cannes bulvarında yerləşir və villaya bənzəyir. Peyk görüntülərində damda cakuzi, tavanda panoramik mozaika pəncərəsi, böyük bir hovuz gözə çarpır. Bu ərazidə belə bir evin qiyməti nə qədərdir? Fransız daşınmaz əmlak agentliklərinin köməyi ilə hesablaya bilərsiniz. Onun ərazisi bina da daxil olmaqla 2245 m2-dən çoxdur. Bir kvadratın qiyməti 12 min avroya qədər ola bilər. Beləliklə, ümumi dəyəri təxminən 27 milyon avroya çatır.
Daha əvvəl mediada Telman İsmayılovun qohumu olduğu iddia edilən Nailə Sadıxovanın adı çəkilib. İş adamı ABŞ-də bir neçə şirkəti onun adına qeydiyyatdan keçirib, indi borclarına görə bağlanırlar. Ancaq bu qadının Nitsa yaxınlığındakı Fransanın kurort şəhəri Antibdə aktivləri qalıb. Nailə S.C.I. R+R şirkətinin sahibidir. Göstərilən ünvanda Aralıq dənizi tipli bir kottec var. Birincisindən daha sadədir: ərazisi 1,2 min kvadrat metrdir. Ümumi dəyəri təxminən 20 milyon avrodur.

Rövşən Lənkəranskinin ölümündə Telman izi?

Telman İsmayılov əvvəlcə Türkiyədə, özünə məxsus "Mardan Palace" otelində gizlənirdi. Ancaq ortaya ciddi problemlər çıxdı. Məlumat yayıldı ki, T. İsmayılov Rusiya kriminal dairələrində tanınan "qanuni oğru" Rövşən Canıyevin (Lənkəranski) öldürülməsində iştirak edib. Həbs olunmaqdan və ya Rusiya səlahiyyətlilərinə təhvil verilməsindən qorxan Telman İsmayılov otelini İstanbul bankına cəmi 124 milyon dollara satdı və Monteneqroda kirayə qaldığı bir villaya köçdü.

Qarabağ əlillərinə heç cavab da vermədi

Onun Azərbaycana yolu da bağlanıb. Beynəlxalq Banka 70 milyon dollar borcu var. Üstəlik də üzü yoxdur, çünki Azərbaycan və azərbaycanlılar üçün etdiyi heç nəylə öyünə bilməz. “Cümhuriyət”in mənbəsi bildirib ki, illər əvvəl Telman İsmayılov Birinci Qarabağ müharibəsində əlil olan bir neçə döyüşçüyə protez alınması üçün ona edilən müraciəti heç cavablandırmağı da özünə rəva bilməyib...

Elnarə Kərimova
"Cebheinfo.az"