Qarabağ Zəfəri: Yeni geosiyasi reallığın təntənəsi

2020-ci ilin payızında Azərbaycan Respublikası müasir tarixinin dönüş nöqtəsini yaşadı. Qarabağ torpaqlarının azad edilməsi ilə nəticələnən 44 günlük Vətən müharibəsi yalnız hərbi qələbə deyil, həm də yeni siyasi, diplomatik və geosiyasi reallığın formalaşmasına səbəb olan strateji hadisə idi. Qarabağ Zəfəri nəticəsində Azərbaycan beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini real güc amili ilə bərpa etməklə Cənubi Qafqazın aparıcı aktoruna çevrildi.

Uzun illər davam edən işğal şəraitində BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi dörd qətnamənin icra olunmaması beynəlxalq ədalətin bərpa olunmasını mümkünsüz kimi göstərirdi. Lakin Prezident İlham Əliyevin sistemli diplomatik fəaliyyəti, hərbi modernləşmə siyasəti və milli həmrəyliyə əsaslanan dövlət idarəçiliyi bu stereotipi tamamilə dəyişdi. “Qarabağ Azərbaycandır!” ifadəsi milli konsolidasiyanın rəmzinə çevrilərək, xalqın ideoloji və mənəvi birliyini təmin etdi.

44 günlük müharibə nəticəsində Cənubi Qafqazda qüvvələr balansı köklü şəkildə dəyişdi. Azərbaycan regional siyasətin müəyyənləşdirilməsində həlledici söz sahibi oldu. Postmüharibə mərhələsində regionun siyasi arxitekturası yeni məzmun kəsb etdi – artıq bölgədə hər hansı iqtisadi və ya təhlükəsizlik təşəbbüsünün həyata keçirilməsi Azərbaycanın iştirakı olmadan mümkün deyil. Zəfərin yaratdığı strateji üstünlük Azərbaycanı enerji, nəqliyyat və kommunikasiya sahələrində mühüm tranzit mərkəzə çevirdi. Zəngəzur dəhlizi ideyasının aktuallaşması və Türkiyə-Azərbaycan strateji tərəfdaşlığının dərinləşməsi bu reallığın konkret nəticələrindəndir.

Azərbaycan dövləti postmüharibə mərhələsində azad edilmiş ərazilərdə bərpa və dirçəliş prosesinə xüsusi diqqət yetirir. “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində işğaldan azad edilən bölgələrdə həyata keçirilən layihələr ölkənin sosial-iqtisadi potensialının, idarəetmə çevikliyinin və uzunmüddətli planlaşdırma bacarığının göstəricisidir. Yeni nəqliyyat infrastrukturu, hava limanları, “ağıllı kənd” və “yaşıl enerji” layihələri Qarabağı təkcə mədəni və siyasi deyil, həm də texnoloji mərkəzə çevirmək istiqamətində atılan mühüm addımlardır.

Qarabağ Zəfəri regional olduğu qədər qlobal səviyyədə də geosiyasi təsirə malikdir. Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü hərbi-siyasi yolla bərpa etməsi beynəlxalq münasibətlər sistemində yeni model – “ədalətli güc siyasəti” anlayışını aktuallaşdırdı. Bu model dövlətin milli maraqlarını qorumaqla yanaşı, beynəlxalq hüququn əsas prinsiplərinə sadiqliyi də nümayiş etdirdi. 2023-cü ildə Xankəndidə tam suverenliyin bərpası isə bu geosiyasi xəttin məntiqi davamı kimi qiymətləndirilir.

Qarabağ Zəfəri həm də milli kimliyin və dövlətçilik şüurunun yenilənməsi baxımından mühüm mərhələdir. Bu hadisə xalqın özünə inamını, dövlətə bağlılığını və vətənpərvərlik duyğusunu daha da gücləndirdi. Şəhidlərin fədakarlığı, ordunun peşəkarlığı və rəhbərliyin strateji uzaqgörənliyi bir-birini tamamlayaraq milli birliyin qələbəyə çevrilməsini təmin etdi.

Nəticə etibarilə, Bu gün 5-ci ildönümünü qeyd etdiyimiz Qarabağ Zəfəri XXI əsrdə Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin əsas mərhələlərindən biri kimi dəyərləndirilir. Bu qələbə regionda yeni geosiyasi reallığın formalaşmasını təmin etməklə, Azərbaycanın beynəlxalq mövqelərini daha da gücləndirdi. “Qarabağ Azərbaycandır!” ifadəsi artıq sadəcə siyasi şüar deyil, milli qürurun, ədalətin və suverenliyin təcəssümüdür.

Gəray Zeynallı

YAP Laçın rayon təşkilatının fəal üzvü