Qarsla Naxçıvan arasındakı dəmir yolu layihəsi Azərbaycan və Türkiyənin iqtisadi gücünü artıracaq

Türkiyədə son vaxtlar üzərində işlənən mühüm dəmir yolu layihələrindən biri Qars-Iğdır-Naxçıvan arasındakı layihədir. Cümhuriyyət qurulduqdan sonra dəmir yollarına önəm verilmiş, lakin bu siyasət 1950-ci ildən sonra da avtomobil yollarına önəm verilərək davam etmişdir. Bunun nəticəsidir ki, bu gün yük və sərnişin daşımalarında avtomobil yollarının çəkisi təxminən 89 faiz olduğu halda, dəmir yollarının yük daşımalarında təxminən 4 faiz, sərnişin daşımalarında isə 1,5 faiz payı var.

Türkiyənin Atatürk Universiteti İqtisadiyyat və İdarəetmə fakültəsinin müəllimi, professor Kərəm Qarabulud Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, Avropa İttifaqı ölkələrində dəmir yollarının yük daşımalarında payı 17,5 faiz, sərnişin daşımalarında isə payı 8,5 faiz civarındadır və bu tariflər Türkiyədə dəmir yolu yük və sərnişin daşımalarının qeyri-kafi olduğunu göstərir.

Kərəm Qarabulud

Kərəm Qarabulud qeyd edib ki, tamamlanmaqda olan dəmir yolu şəbəkəsi layihələrinin həm yerli, həm də beynəlxalq miqyasda olmasını Türkiyəyə müxtəlif üstünlüklər verəcək tətbiqlər kimi qiymətləndirmək mümkündür.

“2005-ci ildə millət vəkili Dursun Ağdəmir Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədrinə Nəqliyyat Nazirliyi tərəfindən cavablandırılması üçün təqdim etdiyi suala o zamankı nəqliyyat naziri cənab Binəli Yıldırım belə cavab verir: “Qars-Iğdır-Aralık-Naxçıvan dəmir yolu əlaqəsinin texniki-iqtisadi əsaslandırması 1994-cü ildə ODTÜ tərəfindən aparılıb, lakin xəttin həyata keçirilməsi mümkün olmadığından bu günə qədər xəttlə bağlı heç bir tədbir görülməyib. Bununla belə, mövcud şərtlərə uyğun olaraq yeni texniki-iqtisadi əsaslandırma aparılarsa və xəttin mümkün olduğu aşkar edilərsə, tədqiqat-layihə və tikinti işləri büdcə imkanları çərçivəsində və layihənin investisiya proqramlarına daxil edilməsindən asılı olaraq sonrakı illərdə də aparıla bilər. Göründüyü kimi, 1994-cü ildə üzərində işlənən və 2005-ci ildə gündəmə gətirilən bu layihə Qarabağ Qələbəsi və Naxçıvan-Azərbaycan Dəhlizinin açılışı ilə aktivləşdi. Bu çərçivədə Qars-Iğdır-Naxçıvan Dəmir Yolu layihəsi üçün yer tədqiqatları davam edir”. Layihə reallaşarsa, Türkiyə və Azərbaycan aralarında başqa heç bir ölkə olmadan təkcə quru yolu ilə deyil, dəmir yolu ilə də fasiləsiz olaraq bir-birinə bağlanacaq.

Bu dəmir yolu əlaqəsi təkcə iki ölkəni deyil, bir çox ölkə və qitələri birləşdirəcək. Bu layihə ilə ilk növbədə Avropa, Türkiyə, Qafqaz və Rusiya arasında sosial-iqtisadi əlaqələr inkişaf edəcək.

Daha sonra Süveyş kanalı və Hind və Atlantik okeanlarına bağlanan Cəbəllütariq boğazı ilə Avropa, Afrika və Amerika qitələrindən Aralıq dənizinə daxil olan məhsullar oradan dəmir yolu ilə İzmir Çandarlı və İstanbuldan keçməklə, ya da Trabzon və Hopa limanlarından keçməklə Qara dənizə, oradan isə Ərzurum-Tiflis-Bağ və ya Karvan-Baş, oradan isə Karvan-Başa, Pekinə qədər keçəcək“.

İradə Cəlil, Bizimyol.info