“Qəzza planı: Trampın təşəbbüsü, Abbasın ultimatumı və Makronun diplomatik zərbəsi“ “Vesty“

"Yaxın Şərq münaqişəsinin həllində yeni dinamika sezilir..."

BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında Fələstin məsələsi qlobal siyasətin mərkəzinə çevrilib. ABŞ prezidenti Donald Tramp yeni plan təklif edib, Fələstin rəhbəri Mahmud Abbas HƏMAS-a sərt xəbərdarlıq edib, Fransa prezidenti Emmanuel Makron isə İsraili açıq şəkildə tənqid edərək Fələstin dövlətini tanıdığını elan edib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "vesty.co" nəşri yazıb.

Trampın "İslam təşəbbüsü"

ABŞ prezidenti Donald Tramp BMT sessiyası çərçivəsində Misir, İndoneziya, İordaniya, Qətər, BƏƏ, Pakistan və Türkiyənin liderləri ilə xüsusi görüş keçirməyə hazırlaşır. Söhbətin əsas mövzusu Qəzzanın gələcəyi olacaq. Trampın planına görə, İsrail ordusunun geri çəkilməsindən sonra bölgədə HƏMAS tamamilə hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmalıdır. 

Təhlükəsizliyin təmin olunması üçün beynəlxalq qüvvələrin yerləşdirilməsi təklif edilir. Tramp istəyir ki, bu qüvvələrin maliyyələşdirilməsi və Qəzzanın bərpası məsrəflərini ərəb və islam ölkələri üzərinə götürsün. İndoneziya prezidenti Prabovo Subianto artıq sülhməramlı kontingent göndərməyə hazır olduğunu açıqlayıb.

Mahmud Abbas: "HƏMAS silahı bizə təhvil verməlidir"

Mahmud Abbas isə BMT-də videoformatda çıxış edib. O, Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Fələstin dövlətini tanımasından sonra söz alaraq bəyan edib: "HƏMAS yeni dövlətdə heç bir rol oynamayacaq. Onlar silahı Fələstin Administrasiyasına təhvil verməlidir. Biz vahid qanun, vahid hakimiyyət və vahid orduya malik dövlət qurmaq istəyirik".

Abbas həmçinin atəşkəs, humanitar yardımın artırılması, əsir və məhbusların azad edilməsi və Qəzzanın bərpası çağırışı edib. O, müharibədən sonra ümumi seçkilərin keçiriləcəyini, Fələstin hökuməti və məhkəmə sistemində islahatların aparılacağını vəd edib.

Makronun sərt çıxışı

Fransa prezidenti Emmanuel Makron sentyabrın 22-də Fələstin dövlətini rəsmən tanıdığını elan edib. O, İsrailin müharibə strategiyasını "iflas" adlandırıb və deyib: "Oktyabrın 7-dək HƏMAS-ın 25 min döyüşçüsü var idi. İsrail ordusu onların yarısını məhv etsə də, HƏMAS yenilərini topladı. Nəticədə döyüşçülərin sayı eyni qaldı. Bu, sübut edir ki, tammiqyaslı müharibə HƏMAS-ı məhv edə bilməz".

Makron diplomatik planını da təqdim edib: təcili mərhələ - atəşkəs, girovların azad edilməsi, humanitar sabitləşmə; müharibədən sonrakı mərhələ - Qəzzada idarəetmə və bərpa; strateji mərhələ - iki dövlətli həll perspektivi. O, bildirib ki, Fələstin dövlətinin tanınması HƏMAS-ı gücləndirmir, əksinə, "onları təcrid etmək" üçün beynəlxalq dəstəyi bir araya gətirir.

Dünyanın parçalanmış mövqeyi

Fransa ilə yanaşı, Böyük Britaniya, Kanada və Avstraliya da Fələstin dövlətini tanıyıb. Britaniyanın baş naziri Kir Starmer bu addımı "iki xalq üçün iki dövlət" prinsipinə dəstək kimi təqdim edib. Amma İsrail baş naziri Benyamin Netanyahu bu qərarı "dövlətin mövcudluğunu təhlükə altına qoyan addım" adlandırıb. ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio isə Makronun təşəbbüsünü "təhlükəli və məsuliyyətsiz" sayıb. Eyni zamanda, BMT baş katibi Antoniu Quterriş çıxışında həm HƏMAS-ın 7 oktyabr hücumunu, həm də İsrailin "kollektiv cəza siyasətini" pisləyərək atəşkəsə çağırıb.

Diplomatiya ilə müharibə arasında

Qəzza məsələsi bu günlərdə beynəlxalq siyasətin əsas mövzusu olaraq qalır. Tramp bölgənin gələcəyini islam ölkələrinin çiyinlərinə yükləmək istəyir. Abbas Fələstinin "vahid dövlət" konsepsiyasını irəli sürür. Makron isə diplomatik yolla HƏMAS-ı təcrid edib, iki dövlətli həllə yol açmağa çalışır. Amma bütün bu təşəbbüslərin fonunda sual açıq qalır: sülh və dövlət quruculuğu mümkündürmü, yoxsa Qəzza yenidən regionun "qaynar nöqtəsi" olaraq qalacaq?