Repetitor dərsləri sosial təzyiq yaradır, uşaqları süni rəqabətə sürükləyir Ekspertdən ETİRAZ

İbtidai sinifdə uşaqlara repetitor dərsləri ilə əlavə təhsil vermək valideynlər arasında geniş yayılmış tendensiyadır. Lakin bu praktikanın uşaqların psixoloji və təhsil inkişafına təsiri barədə suallar da mövcuddur:

Bəs uşaqları ibtidai sinifdən repititor yanına göndərmək doğrudurmu?

Təhsil İşçilərinin Həmrəyliyi Alyansının (TİHA) sədri, təhsil eksperti Əmrah Həsənli Redaktor.az-ın sualına cavab olaraq bildirdi ki, uşaqları ibtidai sinifdən repetitor yanına göndərmək məsələsi, çox yönlü şəkildə dəyərləndirilməlidir. Onun sözlərinə görə, ilk baxışda valideynlər bunu övladlarının uğuru üçün etdiklərini düşünürlər, amma dərinlikdə bu yanaşma uşağın təlimə münasibətinə, psixoloji durumuna və təhsil fəlsəfəsinə mənfi təsir göstərə bilər:

"İbtidai sinif dövrü uşağın öyrənməyə olan sevgisinin formalaşdığı, dünyanı kəşf etməyə marağının yarandığı mərhələdir. Bu yaşda əsas məqsəd uşağa məlumat əzbərlətmək yox, öyrənməyi öyrətmək, maraq hissini canlı saxlamaq, məktəb mühitinə müsbət emosional münasibət yaratmaq olmalıdır. Uşaqların təhsil həyatına bu qədər erkən müdaxilə etmək, yəni repetitor dərsləri ilə artıq proqramın fövqünə çıxmaq, onların təbii öyrənmə prosesini pozur. Uşaq bir müddət sonra öyrənməyi zövq üçün deyil, sadəcə “tapşırıq yerinə yetirmək” və ya “müəllim və valideyni razı salmaq” üçün görməyə başlayır. Bu isə uzunmüddətli perspektivdə yaradıcılığın, tənqidi düşüncənin və təşəbbüskarlığın qarşısını alır".

Ekspertin fikrincə, valideynlər çox zaman məktəb sisteminə inamsızlıq və ya gələcəkdə imtahanlara daha hazır olmaq məqsədilə bu addımı atırlar:

"Amma ibtidai sinifdə repetitor tədrisi uşağın inkişafında real ehtiyacdan çox, sosial təzyiqlərin nəticəsidir. Bu, həm də uşaqlar arasında süni yarış mühiti yaradır, “kim daha çox dərs oxuyur” kimi yanlış bir müqayisə atmosferi formalaşdırır. Halbuki bu yaşda uşaqların bir-birinə qarşı rəqabət aparması yox, birgə öyrənmə və əməkdaşlıq bacarığı inkişaf etdirilməlidir. Digər tərəfdən, ibtidai sinif müəllimlərinin rolu burada çox vacibdir. Əgər müəllim şagirdin fərdi xüsusiyyətlərini nəzərə alır, onun potensialına uyğun yanaşma sərgiləyirsə, uşağın əlavə dəstəyə ehtiyacı qalmır. Təəssüf ki, bəzi hallarda tədris sistemində yüklənmə və ya siniflərdə çoxsaylı şagird problemi valideynləri repetitor axtarışına yönəldir. Amma bu, problemi kökündən həll etmir, əksinə, uşağın gündəlik yüklənməsini artırır və bəzən öyrənmə prosesini cansıxıcı hala gətirir. İbtidai sinifdə uşaqlara əlavə dəstək lazım ola bilər, amma bu, fərdi məşğələlər, maraq yönümlü fəaliyyətlər və oyun əsaslı öyrənmə ilə olmalıdır, repetitor dərsləri ilə deyil. Uşağa öyrənmə sevgisini aşılamaq, onun sual verməkdən çəkinməməsini təmin etmək, özünü ifadə etmə bacarığını inkişaf etdirmək bu mərhələdə ən mühüm vəzifədir".

Müsahibimiz hesab edir ki, uşaqları ibtidai sinifdən repetitor yanına göndərmək doğru istiqamət deyil:

"Əgər təhsilimizin təməlində öyrənməyi sevən, düşünən, araşdıran və öz potensialına inanan bir nəsil yetişdirmək dayanırsa, onda bu yaşda uşağa əlavə yüklənmə deyil, balanslı, maraqlı və şəxsiyyət yönümlü tədris mühiti təmin edilməlidir. Təhsil yarış deyil, inkişaf prosesidir, uşaqlar da bu prosesin mərkəzində sevinc və maraqla yer almalıdırlar".

Xədicə BAXIŞLI