Ruhi xəstəxanada şedevrlər yaradan dahi rəssam

29 iyul məşhur holland rəssam Vinsent Van Qoqun anım günüdür.

Kulis.az bu münasibətlə tanınmış boyakarın 3 populyar əsərini və onlar haqqında maraqlı məlumatları təqdim edir.

“The Starry Night” ("ULDUZLU GECƏ" ) ; 1889

Van Qoqun məşhur “Ulduzlu gecə” adlı əsəri həm vizual təsirliliyi, həm də arxasında dayanan dərin mənaları ilə sənət dünyasında özünəməxsus yer tutur. Bu tablo 1889-cu ildə, Van Qoqun ruhi xəstəxanada olduğu dövrdə tamamlanıb. “Ulduzlu gecə” sadəcə mənzərə təsviri deyil, həm də Van Qoqun ruhi vəziyyətini və kainata baxış bucağını əks etdirən bir əsərdir.

Tablodakı əyri və hərəkətli ulduzlar sonsuz kainatın enerjisini əks etdirir. Van Qoq gecə səmasını təsvir edərkən, bir tərəfdən kainatın böyük möcüzəsinə heyranlığını, digər tərəfdən isə bu böyüklüyün yaratdığı təkliyi eyni anda ifadə edir.

Əksər tənqidçilər bu əsəri Van Qoqun özünü təcrid olunmuş hiss etdiyi dövrün metaforu kimi qiymətləndirirlər. Həmçinin, tabloda görünən sərv ağacı ölüm və əbədi həyat mövzusunu, şəhər mənzərəsi isə Van Qoqun köklərinə duyduğu həsrəti simvollaşdırır.

Mavi tonlar sənətkarın melankoliyasını və sülh axtarışını əks etdirir. Lakin bu tonlar sarı və narıncı kimi isti rənglərlə balanslaşdırılır ki, bu da ümid və həyat sevincinin göstəricisidir. “Ulduzlu gecə” təkcə bir gecə mənzərəsi deyil, həm də Van Qoqun ekzistensial suallarının və duyğu dərinliyinin vizual ifadəsidir.

“The Red Vineyard” ("QIRMIZI ÜZÜM BAĞI") ; 1888

Van Qoqun “Qırmızı üzüm bağı” adlı əsəri onun sağlığında satılan yeganə tablo kimi tarixə düşüb.

Bu əsər Van Qoqun Arlesdə keçirdiyi məhsuldar dövrlərdən birinə aiddir və rənglərin dramatik gücü ilə zənginləşib. Tablo xüsusilə işığın təbiətə təsirini vurğulayır.

“Qırmızı üzüm bağı” Arles yaxınlığındakı bir üzüm bağının payız mövsümündəki möhtəşəmliyini təsvir edir. Van Qoq bu əsərdə təbii mənzərəni fövqəladə dinamikliklə yenidən canlandırıb. Sarıdan qırmızıya keçən rənglər gün batımının təsiri ilə sanki parıldayır. Van Qoqun istifadə etdiyi rəng palitrası onun duyğu dolu anlarını və anı təsvir etmə həvəsini açıq-aydın göstərir.

Tablonun müasir sənət tarixində böyük önəmi vardır. Van Qoq burada işıq və rəngin hekayə danışmaq gücünü kəşf edib və bu kəşf postimpressionizm cərəyanının əsaslarından biri olub.

Van Qoq həyatında 35-dən çox avtoportret çəkib. Bu Van Qoq portreti isə onun ruhi vəziyyətini və daxili mübarizələrini dərinliklə əks etdirir. 1889-cu ildə çəkilmiş bu otoportret ən məşhur əsərlərindən biridir.

Bu, onun həm fiziki, həm də ruhi durumuna işıq tutan önəmli əsərlərdən biridir. Bu avtoportret sənətkarın Sruhi sağlamlıq müalicəsi aldığı dövrdə çəkilib.

Van Qoq bu portretində özünü xarici dünyadan ayrılmış bir fərd kimi təsvir edir. Üzündəki dərin ifadələr onun yaşadığı daxili qarışıqlığı əks etdirir. Xüsusilə fırça zərbələrinin kəskinliyi və rənglərin parlaq olması bu portretin adi bir özünü təsvir etmədən çox daha artığını göstərir. Arxa plandakı spiral naxışlar onun ruhi vəziyyətini demək olar ki, abstrakt şəkildə ifadə edir. Bu texnika onu dövrün digər rəssamlarından radikal şəkildə fərqləndirib.

Sənət tarixçiləri bu əsəri Van Qoq-un sənət anlayışını ifadə edən bir manifest kimi qiymətləndirirlər.