Sadə bir qan testilə 10 il əvvəldən xərçəng və qaraciyər siroz riski aşkarlanır

İsveçin Karolinska İnstitutunun alimlər qrupu və Finlandiyadan olan həmkarları, sadə bir qan testindən istifadə edərək qaraciyər xəstəliklərinin – o cümlədən qaraciyər xərçənginin və sirozun – 10 il əvvəldən riskini proqnozlaşdıra bilən yeni bir model hazırlayıblar. Bu araşdırma, tibbdə əhəmiyyətli bir irəliləyişə işarə edir və artıq elmi dünyada geniş müzakirə olunmaqdadır.

Bizimyol.info xəbər verir ki, araşdırma nəticələri "MedicalXpress" elmi nəşrində dərc olunmuşdur.

Alimlər, bu yeni modelin, həkimlərə və tibb mütəxəssislərinə daha erkən diaqnoz qoymaq və müalicəyə daha sürətli başlamaq imkanı verdiyini vurğulayırlar. Onların təqdim etdiyi yeni üsul, qaraciyər xəstəliklərini daha dəqiq şəkildə müəyyənləşdirməyə imkan yaradır və bu, xüsusən riskli qruplar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Tədqiqatçılar tərəfindən təqdim edilən CORE modeli, yaş, cins və qaraciyər fermentləri (AST, ALT və GGT) kimi sadə göstəricilərdən istifadə edərək, gələcəkdə baş verə biləcək ciddi qaraciyər xəstəliklərinin riskini proqnozlaşdırır. Bu göstəricilər, adətən tibbi müayinələr zamanı yoxlanılır və çoxsaylı xəstələrdə tətbiq edilə bilər.

Modelin işləmə prinsipi son dərəcə sadədir. Həkimlər bu məlumatları əldə etdikdən sonra, yeni model sayəsində xəstənin gələcəkdə qaraciyər xərçəngi, siroz kimi xəstəliklərə yoluxma riskini müəyyənləşdirə bilirlər. Bu, xəstələrin müalicə alması və həyat keyfiyyətinin artırılması üçün erkən müdaxilənin önünü açır.

Tədqiqat, 30 il ərzində 480,000-dən çox Stokholm sakininin məlumatları üzərində aparılıb. Nəticələrə görə, bu insanlardan 1,5%-i ciddi qaraciyər xəstəlikləri ilə üzləşmiş və ya orqan transplantasiyasına ehtiyac duymuşdur. Tədqiqatın ən mühüm nəticələrindən biri, CORE modelinin ənənəvi FIB-4 metodunu 88% hallarda daha dəqiq olduğu göstərməsidir. Bu, CORE modelinin daha effektiv və etibarlı bir üsul olduğunu təsdiqləyir.

Yeni alət artıq onlayn kalkulyator formasında mövcuddur və həkimlər tərəfindən istifadə oluna bilər. Finlandiya və Böyük Britaniyada bu alət uğurla sınaqdan keçirilib və müsbət nəticələr əldə edilib. Alimlər, yeni metodun xüsusən də yüksək riskli qruplarda, məsələn, 2-ci tip şəkərli diabet və piylənmə problemi yaşayan insanlarda tətbiqinin daha faydalı olacağını vurğulayırlar. Həmçinin, alət elektron tibbi qeyd sistemlərinə inteqrasiya edilərək daha geniş miqyasda tətbiq oluna bilər.

Alimlər, bu metodun daha geniş tətbiq sahələrinə inteqrasiya edilməsi və elektron səhiyyə sistemlərinə qoşulması ilə tibbi proqnozlaşdırma sahəsində inqilabi dəyişikliklər gözləyirlər. Bu alət, yalnız müalicə prosesini təkmilləşdirməklə yanaşı, eyni zamanda xəstəliklərin qarşısını almaq və müalicə strategiyalarını optimallaşdırmaq üçün də böyük imkanlar təqdim edir.

Tədqiqatın rəhbərləri bu metodun inkişafını davam etdirməyi planlaşdırır və əlavə tədqiqatların aparılacağını bildirirlər. Ümumiyyətlə, yeni modellərin, xüsusən də qaraciyər xəstəliklərinin erkən diaqnozu və müalicəsi sahəsində əhəmiyyətli təsirə sahib olacağı gözlənilir.

Qadir, Bizimyol.info