Şəkəri necə mənimsəyirik və bu ömrümüzə necə təsir edir?

Elmi mühitdə yeni bir hipotez ortaya çıxıb. Diabet ümumiyyətlə xəstəlik yox, yaşlı insanların maddələr mübadiləsinin xüsusiyyətidir. Adətən diabetdən əvvəl insulinrezistentlik baş verir. Yəni hüceyrələrin insulinə həssaslığını itirməsi.

Bəs insulinrezistentliyi qocalma faktoru hesab etmək olarmı? Bu vəziyyətə təsir etməklə ömrü uzatmaq mümkündürmü?

BAKU.WS mövzu ilə bağlı həkimlərin gəldiyi son qənaəti təqdim edir:

İnsulinrezistentlik epidemiyası

İnsulinrezistentlik - hüceyrələrin insulina cavab verməməsi vəziyyətidir. Nəticədə qanda insulin səviyyəsi yüksəlir. Bu, II tip diabetin başlanğıc mərhələsi sayılır və son illər insulinrezistent insanların sayı artır.

Araşdırmalara görə, dünyada böyüklərin 26%-ində insulinrezistentlik var və göstəricinin artacağı ehtimal edilir.

Endokrinoloq Natalya Tanygina izah edir ki, bu zaman orqanizm insulina qarşı həssaslığını itirir və mədəaltı vəzi daha çox insulin istehsal etməyə məcbur olur. Artıq insulin yağ toxumasının formalaşmasını gücləndirir. Nəticədə piylənmə, qaraciyər yağlanması, yüksək xolesterin, damar zəifləməsi və təzyiq yüksəlməsi baş verir - bunlar isə ömrü qısalda bilər.

İnsulinrezistentliyin iki əsas səbəbi var:

Tez mənimsənilən karbohidratların çox qəbulu,

Az hərəkətlilik.

Xüsusilə şəkər, ağ un, düyü unu məhsulları və şirin içkilər təhlükəlidir. Hərəkətsiz həyat isə əzələləri zəiflədir və insulin həssaslığını azaldır.

Diabet = sürətlənmiş qocalma?

İnsulinrezistentlik və II tip diabet damarların qocalmasını, sinir zədələnməsini və yenilənmə qabiliyyətinin zəifləməsini sürətləndirir. Araşdırmalar göstərir ki, insulinrezistentlik nə qədər tez inkişaf edirsə, ömür bir o qədər qısa olur.

Gerontoloq Olqa Tkaçevanın sözlərinə görə, diabet ömrü orta hesabla 10-15 il qısaldır. Yüksək şəkər və insulin hüceyrə səviyyəsində oksidləşmə stresi, mitoxondrial pozuntular, iltihab və telomerlərin qısalması kimi prosesləri aktivləşdirir.

Diabet beynə, ürəyə, əzələlərə, qaraciyərə və böyrəklərə ziyan vurur.

Məsələn, diabetli insanlarda yaddaşın zəifləməsi 68% daha sürətli gedir.

İnsulinrezistentlik yalnız yaşlılara məxsusdur?

Endokrinoloq Yuliya Atamanova və geriatriya üzrə ekspert Andrey İlnitski bildirir ki, insulinrezistentlik yaşlılar arasında daha çox olsa da, bu, yalnız yaşla bağlı xəstəlik deyil.

Bu vəziyyət "qocalmanın proksi-xəstəliyi" sayılır - yəni qocalmanın hüceyrə səviyyəsindəki dəyişiklikləri daha tez baş verir. Əzələ kütləsinin azalması (sarkopeniya) yaşlılarda insulinrezistentliyə səbəb olur.

Lakin əzələ az, yağ çox olan gənclərdə də insulinrezistentlik inkişaf edə bilər.

İnsulinrezistentliyi vaxtında dayandırmaq həyat uzada bilər

Həkimlər razılaşır ki, insulinrezistentlik diabet deyil - onu aradan qaldırmaqla diabetin yaranmasının qarşısını almaq mümkündür. Üstəlik, normal insulin səviyyəsi uzunömürlülüyün açarıdır.

Araşdırmalar göstərir ki, insulin siqnallarının azalması bir çox canlılarda ömrü uzadır. İnsanlarda isə yüksək insulin səviyyəsi yaşla bağlı xəstəliklərin riskini artırır.

Hansı analizləri vermək lazımdır?

Bir çox insan insulinrezistent olduğunu anlamaya bilər. Əsas əlamətlər:

Qarın nahiyəsində piylənmə,

Karbohidratlara güclü istək (şirniyyat, çips, fastfud),

Karbohidratlı yeməkdən sonra halsızlıq və yuxululuq,

Dieta ilə çəki azalmasının dayanması.

Diaqnostika üçün:

qanda qlükoza,

qlikozlaşdırılmış hemoglobin (HbA1c),

bəzi hallarda qlükoza tolerantlıq testi tələb olunur.

İnsulinrezistentliyi müəyyən edən xüsusi indeks var - norması 2,7-dən aşağıdır. Ancaq mütəxəssislər vurğulayır: indeksin düzgün hesablanması və müalicə seçimləri yalnız həkim-endokrinoloq tərəfindən aparılmalıdır.