Səmanın Memarı və Bakı Ağ Şəhərin Ruhuna Hopan Əl

HafizTimes.com bu dəfə paytaxtın ən iddialı şəhərsalma layihələrindən biri – Bakı Ağ Şəhərin memarlıq sirrlərini araşdırıb.

Norman Foster – O, memarlığı sadəcə bina tikmək deyil, həyat inşa etmək kimi anlayır. İngiltərənin fəhlə məhəlləsindən çıxaraq dünyanın memarlıq simvollarından birinə çevrilən Norman Foster, həm gələcəyin şəhərlərini dizayn edir, həm də onların fəlsəfəsini qurur.

Sadə başlanğıcdan möhtəşəm yüksəlişə doğru

– 1935-ci ildə Mançesterdə işçi ailəsində dünyaya gələn Fosterin uşaqlığı çətin keçmişdi. Atası qəssab, anası isə təmizlikçi idi. Amma bu sadə həyat tərzi onun gələcəkdə futuristik göydələnlərin, göylərə uzanan körpülərin və dünyanın aparıcı şəhərlərinin memarı olmasına mane olmadı.

(Norman Fosterin Bakı Ağ Şəhərdəki layihəsi)

Texnologiyaya heyranlıq və memarlığa sevgi

– Gəncliyində təyyarələrə olan marağı onun düşüncə tərzini formalaşdırdı. Mançester Universitetində memarlıq təhsili aldı və Fulbright təqaüdü ilə Yale Universitetində magistratura təhsilini davam etdirdi. Bu illər onun üçün memarlığın sadəcə incəsənət deyil, elmi və texnologiyanı da əhatə edən kompleks bir yaradıcılıq sahəsi olduğunu göstərdi.

High-tech memarlığın atası

– Norman Foster – təkcə memar deyil, həm də “high-tech architecture” adlanan üslubun yaradıcılarındandır. Onun layihələrində şüşə, polad, günəş işığı və aerodinamik formalar özünü göstərir. Bütün bu elementlər yalnız forma üçün deyil – davamlılıq, funksionallıq və gələcəyə yönəlmiş estetik anlayışları daşıyır.

Fosterə görə, memarlıq bir məsuliyyətdir. O, enerji səmərəliliyi, ekoloji tarazlıq və insan mərkəzli yanaşmanı memarlığın ayrılmaz hissəsinə çevirib.

(Bakı Ağ Şəhərin Master planı)

Norman Fosterin dünyada iz qoyduğu başlıca layihələr bunlardır:

– The Gherkin (London) – Şəhərin simvoluna çevrilmiş unikal göydələn.

– Millau Viaduct (Fransa) – Dünyanın ən hündür körpüsü.

– Reichstag (Berlin) – Almaniya parlamentinin bərpasında tarix və gələcəyin harmoniyası.

– Apple Park (Kaliforniya) – Texnologiya və təbiətin birliyi.

– British Museum Roof (London) – Tarix və müasirliyin bir dam altında görüşü.

Lord Foster: Memarlığın zadəganı

– 1999-cu ildə Norman Fosterə Britaniya lordu titulu verildi: Lord Foster of Thames Bank. Bu, həm onun şəxsi uğurlarının, həm də memarlığın ictimai və strateji əhəmiyyətinin tanınması idi.

Həyat sevgisi və iradə

– Ağciyər xərçəngi ilə mübarizə apararaq sağalan Foster aktiv həyat tərzi ilə seçilir – pilotluq edir, idmanla məşğuldur, velosiped sürür. O, sadəcə binaların deyil, öz həyatının da memarıdır.

Bakı Ağ Şəhər və Fosterin Toxunuşu

– Bir zamanlar “Qara Şəhər” adlanan sənaye ərazisi bu gün “Ağ Şəhər” adı altında ekoloji və estetik müasir şəhərsalmanın simvoluna çevrilib. Bu dəyişimin arxasında dünyanın tanınmış memar və mühəndislik şirkətləri dayanır. Onlardan biri də Norman Fosterin təsis etdiyi “Foster + Partners” şirkətidir.

(Norman Fosterin Bakı Ağ Şəhərdəki layihəsi)

Baku White City layihəsinin memarlıq komandası:

– Atkins (Böyük Britaniya) – Layihənin baş memarı, 221 hektarlıq master-planın müəllifi.

– Foster + Partners (Böyük Britaniya) – Layihənin sahil zonası üzrə dizayn və fasad həllərinin müəllifi.

– F+A Architects (ABŞ) – Ticarət və ictimai məkanların memarlıq həlləri.

– UN Studio (Niderland), Werner Sobek (Almaniya) – Layihədə mühəndislik və memarlıq dəstəyi verən digər beynəlxalq şirkətlər.

– Azərbaycanlı memarlar və mütəxəssislər – Layihənin yerli hissələrinin icrasında yüksək peşəkarlıqla iştirak ediblər.

Baku White City – Keçmişin sənayesindən gələcəyin şəhərinə

– Bakı Ağ Şəhər layihəsi yaşıl şəhər konsepsiyası, piyada yolları, ağıllı nəqliyyat və ekoloji planlaşdırmanı özündə birləşdirir. Burada şəhər sadəcə binalar toplusu deyil – insanın rahat və harmonik yaşaması üçün düşünülmüş bir ekosistemdir.

(Norman Fosterin Bakı Ağ Şəhərdəki layihəsi)

“Foster and Partners” şirkətinin Bakı Ağ Şəhər üçün hazırladığı müfəssəl Baş Plan: Sahilyanı Kvartal

– Kvartal, Bulvara yaxın olduğundan, prestijli hesab edilir, və, tədricən mərtəbələrin sayını azaldaraq, Nobel prospektindən cənuba, dənizə doğru uzanır. Sahil xəttinə paralel keçən küçələr, külli miqdarda ticarət və müxtəlif  əyləncə obyektləri, habelə 7000-lik ictimai dayanacaq yeri olan ticarət-əyləncə mərkəzindən keçən promenad təşkil edirlər.

Əfsanəvi memar Norman Fosterin övladları Eduardo və Paulo Foster HafizTimes.com-un sorğusuna cavab veriblər:

– Bir neçə gün əvvəl atamızın 90 illik yubileyi qeyd olundu. Onunla bağlı yazdığınız dəyərli fikirlərə görə sizə təşəkkür edirik. Norman Fosterin fəaliyyətini bu qədər yüksək qiymətləndirməyiniz bizi olduqca qürurlandırdı. Bu barədə atamıza da danışdıq. O da sizə və bütün oxuculara salamlarını və təşəkkürünü çatdırdı. Bakı möhtəşəm şəhərdir. Ümid edirik ki, bir gün Baku White City layihəsini canlı görəcək və orada unudulmaz anlar yaşayacağıq.

(Norman Foster övladları ilə birlikdə)

Qeyd edək ki, Norman Foster, XX və XXI əsr memarlığının ən parlaq simalarından biridir. Onun vizyonu yalnız forma və materialda deyil, həm də ideyada, insan həyatına və planetə olan hörmətdə gizlidir.

Bakı White City layihəsində onun imzası sadəcə estetik baxımdan deyil, fəlsəfi baxımdan da özünü göstərir. Əgər memarlıq bir dildirsə, Norman Foster bu dilin Şekspiridir.

Hafiz Əhmədov