Sergey Markov: Ermənistan eyni anda 2 stulda əyləşə bilməyəcək MÜSAHİBƏ

“Paşinyanın Ermənistanın balanslaşdırılmış xarici siyasəti ilə bağlı açıqlamaları onun Rusiyanı tərk etmək müqabilində Qərblə bazarlıq etməsidir”

Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun (Rusiya) direktoru Sergey Markov “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində respublikanın Qərblə yaxınlaşmasının davam etməsi fonunda Ermənistanın baş nazirinin İrəvanın balanslaşdırılmış xarici siyasəti ilə bağlı qəfil bəyanatlarını şərh edib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

-Sergey Aleksandroviç, Nikol Paşinyan bu yaxınlarda Davosda Ümumdünya İqtisadi Forumunda “Avropanın təsirini necə genişləndirmək olar” adlı panel sessiyasında çıxış edərək, Ermənistanın əslində “balanslaşdırılmış siyasət” apardığı fikrini irəli sürməyə başladı. Mərkəzində Rusiya Federasiyası, Aİ və ABŞ ilə, yəni fərqli əks qütblərlə münasibətlərin tarazlığı dayanan xarici siyasət strategiyası tapmaq. Son vaxtlar Ermənistanın baş naziri mütəmadi olaraq bu tezisi səsləndirir. İrəvanın açıq-aşkar qərbyönlü siyasətini nəzərə alsaq, bu nə deməkdir?

- Bir tərəfdən, İrəvanın Qərblə münasibətlərin Rusiyadan daha vacib olmadığı, Ermənistan üçün hamının bərabər və vacib olduğu bir vaxtda guya balanslaşdırılmış xarici siyasət nümayiş etdirməsi qismən də Paşinyanın Donald Trampa əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilməyəcəyi qorxusu ilə bağlıdır. Bayden administrasiyası dövründə baş verənlərlə müqayisədə Trampın bu respublikaya dəstəyi azaltmaq ehtimalı yüksəkdir. Bayden dövründə baş verənlər Ermənistan-Amerika münasibətlərində bir yüksəliş idi. Ermənistan-ABŞ-Aİ formatı yaradıldı, Ermənistana dəstək haqqında sənədlər imzalandı, o cümlədən ABŞ və digər Qərb dövlətləri bu və ya digər dərəcədə Ermənistan ordusunda islahatlarla məşğuldurlar. Trampın inauqurasiyasından bir neçə gün əvvəl Ermənistan və ABŞ Vaşinqtonda Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Xartiya imzalayıblar.

Paşinyan tezliklə- fevralda ABŞ-a səfər edəcək. Orada o, ABŞ-ın yeni prezidentinin iştirak etdiyi səhər yeməyində iştirak edəcək. Təbii ki, onun səfərinin məqsədi Trampla hansısa yolla danışıqlar aparmaq, ABŞ-ın Ermənistana intensiv dəstəyini davam etdirmək məqsədi ilə onu “aldatmağa” cəhd etməkdir. Paşinyan da çox güman ki, Tramp administrasiyası ilə münasibətlər qurmaq üçün erməni lobbisi ilə hansısa sxem hazırlamağa çalışacaq. Üstəlik, yeni prezidentin çevrəsində kifayət qədər ermənipərəst lobbiçilər var.

Düşünürəm ki, Tramp ABŞ-ın xarici siyasətində Ermənistana xüsusi diqqət yetirmək və ya artıq mövcud olandan əlavə heç bir şey etmək istəməyəcək. Sadəcə olaraq, əvvəllər imzalanmış sənədlərə, qurulmuş münasibətlərə uyğun olaraq respublikaya qarşı siyasəti öz ixtiyarına buraxacaq. Eyni zamanda deyərdim ki, Amerika siyasəti sistemliliyi ilə seçilir. Və bu “sistemlik” eyni Ermənistana münasibətdə də eyni şəkildə fəaliyyət göstərəcək.

Bəs Paşinyan nə üçün bu gün birdən-birə Ermənistanın müxtəlif ziddiyyətli qütblərlə yaxşı münasibətlər qurmaq istədiyi barədə danışmağa başladı? Burada başqa səbəb nədir? O, şübhəsiz ki, Ermənistanın Qərbə doğru hərəkət kursunu həyata keçirəcək. Amma o, bunu ağıllı şəkildə edir. Onun siyasəti yelləncək kimidir. Onun üçün Rusiya ilə əməkdaşlıq etmək sərfəlidir, çünki Ermənistan bundan böyük iqtisadi gəlir əldə edir. O, Rusiya Federasiyasında güclü qıcıq yaratmaq istəmir. Amma eyni zamanda, Ermənistanın baş naziri Ermənistanın Qərblə yaxınlaşmasını “satır”. İrəvanla Qərb isə “12 stul” üslubunda daimi dialoqdadır: ilk növbədə pul və ya stul. Paşinyan pul deyir, Qərb stul deyir. Qərb Paşinyana deyir: “Gəlin bunu belə edək: siz Rusiyaya xəyanət edirsiniz və biz sizə getdikcə daha çox siyasi, iqtisadi və hərbi bonuslar verəcəyik. Ermənistanın baş naziri isə belə cavab verir: “Çox yaxşı, əla, amma əvvəlcə bizə bütün bu bonusları verirsən, biz də Rusiyaya xəyanət edəcəyik. Amma kifayət qədər bonuslar olmasa, Rusiya ilə münasibətləri pozmamaq məcburiyyətində qalacağıq”.

Qərb isə Ermənistana həqiqətən də kifayət qədər bonuslar verir. Ona görə də İrəvan eyni anda bir neçə kresloda oturmağa davam edir və hətta mövqeyini möhkəmləndirir.

- Eyni zamanda, Paşinyan indi Ermənistanın Aİ-yə daxil olması prosesinə başlamaq üçün qanun layihəsini irəli sürməyə çalışır. Ötən həftə Ermənistan parlamentində ekspert qrupu qanun layihəsində çoxlu ziddiyyətlərin olduğunu əsas gətirərək, ona mənfi qiymət verib. Buna baxmayaraq, parlament komissiyası hələ də qanun layihəsini təsdiqləyib. İndi hakim parlament çoxluğu da qanun layihəsini təsdiq edəcək. Maraqlıdır ki, Ermənistanın baş naziri bu qanun layihəsini irəli sürərkən sanki ölkənin Aİ-yə daxil olmaq istəyini ictimaiyyətin təşəbbüsü kimi göstərir...

- Bəli, bu, Ermənistanın Qərblə yaxınlaşmasının davamıdır. Paşinyan istəyir ki, respublika ona yaxınlaşmaq istəyən ölkələr üçün mövcud olan Avropa İttifaqı layihələrinə qoşulsun. Aİ bunun üçün böyük büdcələr ayırır, onun bir hissəsi Ermənistana ayrılacaq. Bu əlaqə Ermənistan üçün çox faydalıdır. Aİ ilə yaxınlaşma respublikanın siyasi sistemini Avropa dəyərlərinə uyğun formalaşdıracaq və dövlət institutlarının avropalaşmasına imkan verəcək. Ermənistana Aİ-yə namizəd statusu verilə bilər, bu elə bir problem deyil. Amma onlar kimisə Aİ-yə daxil etməyə imkan vermirlər. Orada çox uzun bir sıra var. Əksinə, Avropa İttifaqı öz sıralarının “təmizlənməsinin” əleyhinə deyil.

Beləliklə, görürük ki, Rusiya artıq İrəvana ciddi xəbərdarlıq edir ki, Avrasiya İqtisadi İttifaqında olmaq, bundan bonuslar almaq, Aİ-də statusa malik olmaq mümkün olmayacaq. Ermənistan isə eyni anda bir neçə stulda oturmağa cəhd edəcək. İrəvanda başa düşürlər ki, Qərbdən konkret təminat, konkret yardım almasalar, Rusiya ilə əlaqəni kəsə bilməzlər. Moskva isə öz növbəsində Qərbin Ermənistan üzərində nəzarəti ilə razılaşmaq niyyətində deyil.

Tərcümə - Elçin Bayramlı