Şəxsiyyətdə gözlənilməz yaşla bağlı dəyişikliklər aşkar edilib...

...İnsanlar yaşlandıqca dünyanı sıfır cəmli oyun kimi qəbul etmək ehtimalı azalır, burada bir insanın qazancı mütləq digərinin itkisi deməkdir. Bu, Çikaqo Universiteti və Tel-Əviv Universitetinin psixoloqları tərəfindən əldə edilən nəticədir.

SİA-nın məlumatına görə, tədqiqat Eksperimental Psixologiya Jurnalı: Ümumi (JEP) jurnalında dərc olunub.

“Sıfır cəmli düşüncə” adlanan vəziyyət yalnız bir qalibin ola biləcəyi vəziyyətlər üçün xarakterikdir - məsələn, idman yarışlarında və ya seçkilərdə...

Lakin, tədqiqatçıların qeyd etdiyi kimi, insanlar tez-tez bu məntiqi səhvən hər kəsin qazana biləcəyi sahələrə - təhsil, iqtisadiyyat və ya iş münasibətlərinə tətbiq edirlər.

Təhlil göstərdi ki, yaşlı insanların bu cür inanclara sahib olma ehtimalı gənclərə nisbətən xeyli azdır.

Onlar resursları bərpa olunan, həyat vəziyyətlərini isə potensial olaraq qarşılıqlı faydalı kimi qəbul etməyə daha çox meyllidirlər. Bundan əlavə, tədqiqat narahatedici bir tendensiya ortaya qoydu: bugünkü gənc nəsillər əvvəlki onilliklərin gənclərinə nisbətən sıfır cəmli düşüncəyə daha çox meyllidirlər.

Alimlər 18-30 və 65-80 yaşlarında təxminən 2500 nəfərin iştirak etdiyi dörd təcrübə aparıblar.

İştirakçılardan "Kimsə varlanarsa, başqası mütləq kasıblaşacaq" kimi ifadələri qiymətləndirmələri istənilib. Gənc respondentlərin bu cür ifadələrlə razılaşma ehtimalı xeyli yüksək olub. Hətta rəqabətin demək olar ki, olmadığı simulyasiya edilmiş vəziyyətlərdə - məsələn, işçiləri bir-biri ilə müqayisə etdiklərinə görə deyil, müəyyən meyarlara çatdıqlarına görə bonusların verildiyi bir şirkətdə - gənc iştirakçıların vəziyyəti mübarizə kimi qəbul etmə ehtimalı daha yüksək olub.

Tədqiqatçıların fikrincə, səbəblərdən biri resurs çatışmazlığı hissidir. Gənclər təhsil, məşğulluq və mənzil uğrunda gərgin rəqabət nəticəsində formalaşırlar ki, bu da "hər kəs üçün kifayət deyil" hissini gücləndirə bilər.

Digər tərəfdən, yaşlı insanlar həyat təcrübəsindən istifadə edirlər və bir çox vəziyyətin faydalarının zamanla özünü göstərdiyini daha çox başa düşürlər.

Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, "Əgər bir insan hazırda "uduş-uduzma" prinsipi ilə düşünməyə meyllidirsə, bu, zamanla dəyişəcək.

...Bəlkə də yaşlılardan daha tez-tez məsləhət almağa dəyər - onlar vəziyyətə tamamilə fərqli bir perspektiv təklif edə bilərlər.

Onlar hesab edirlər ki, bu yaş təsirini anlamaq təkcə psixologiya üçün deyil, həm də təhsil, siyasət və iqtisadiyyat üçün vacibdir, burada qarşılıqlı faydalı imkanları görmək bacarığı əsas rol oynaya bilər.

Nazlı Almuradova