Süni intellektin DAHA BİR TƏLƏSİ: Rəsmi nömrələrdən gələn zənglərə belə...

Xəbər verdiyimiz kimi,  sosial şəbəkələrdə mətni nitqə çevirən süni intellektin səsli autentifikasiyasından istifadə olunmaqla çağırışlar yayılır.

Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, bu barədə Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) Mətbuat Xidmətinin rəisi Elşad Hacıyev sosial şəbəkə hesabında bildirib.

Qeyd olunub ki, sözügedən vasitə ilə süni intellekt mətni oxuyur və seçilən səsi təkrarlayır. Xüsusilə tanınmış şəxslərin səslərindən istifadə edilir.

Bunun qarşısını almaq mümkündürmü? Vətəndaşlar aldadılmamaq üçün nəyə diqqət etməlidir?

Əmrah Mövsümzadə, İT üzrə mütəxəssis

Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a açıqlama verən İT üzrə mütəxəssis Əmrah Mövsümzadə bildirib ki, süni intellektin sürətli yayılmasının, eləcə də süni intellekt əsaslı texnologiyaların inkişafının müsbət tərəfləri ilə yanaşı mənfi tərəfləri də var.

Mənfi tərəflərindən birinin də insan səsinin, görüntülərinin, şəkillərinin alınaraq saxta videoların, səs fayllarının formalaşdırılması olduğunu deyən mütəxəssisə görə, müəyyən sistemlər var ki, mətni yazdıqdan sonra həmin mətn seçilən insanın səsinə çevrilir.

Ə.Mövsümzadənin sözlərinə görə, bir çox insanlar bu tip sistemlərə aldanırlar. Xüsusən də SS7 hücumlarından geniş istifadə edərək bankın, yaxın adamların adından zəng vura və süni intellekt texnologiyaları vasitəsilə səsləri dəyişdirib, saxta görüntü, çağırışlar həyata keçirib insanları aldadırlar:

“Belə məsələlərin qarşısını almaq üçün ilk növbədə şəxs öz yaxınından zəng alırsa, bunu digər kanallar, əlaqə vasitələri ilə dəqiqləşdirməlidir. Ümumiyyətlə, heç kəsə telefonda və ya internet resursu vasitəsilə şəxsi məlumatlar verilməməlidir. Bu məlumatlara bank məlumatları, bankın cvv kodu, kartın bitmə tarixi aiddir. Bunları ötürərkən onları istənilən bir sistemə daxil edə və icazəsiz kartdan pul çıxarda bilirlər”.

Müsahibimiz nəzərə çatdırıb ki, bəzi sosial platformalar süni intellektlə hazırlanmış videoları, faylları ayırd etmək üçün sistemlər hazırlamağa çalışır və bunu da adətən “Facebook” və “Instagram”da görürük. Hansı ki, postlarda etiket vurulur və göstərilir ki, kontent süni intellekt ilə hazırlanıb. Bununla yanaşı bəzi alətlər süni intellektin izləri əsasında kontentin süni intellektlə hazırlanıb-hazırlanmadığını müəyyən edə bilir:

“Təbii ki, yenə də burada əsas məsələ vətəndaşın ayıq-sayıqlığından, ona gələn hər hansı məlumatı düzgün dəyərləndirməsindən asılıdır. İnsanlar rəsmi nömrələrdən belə zəng gəlsə şəxsi məlumatları verməməlidir”.

Bəhruz Əliyev, İT üzrə mütəxəssis

Bakıvaxtı.az-a danışan İnformasiya Texnologiyaları üzrə mühəndis-tədqiqatçı Bəhruz Əliyev bildirib ki, bu məsələ çox ciddi və aktual bir məsələyə çevrilməyə başlayıb.

Müsahibimiz nəzərə çatdırıb ki, süni intellektin tanınmış şəxslərin səslərini təkrarlama və ya saxtalaşdırma qabiliyyəti, bir çox etik və hüquqi suallar doğurur ki, bu texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı, bunun necə və kimlər tərəfindən istifadə edildiyi böyük narahatlıq doğura bilər.

Bu məsələnin qarşısını almaq və vətəndaşların aldadılmaması üçün bir neçə mühüm addımın olduğunu deyən ekspert qeyd edib ki, ilk növbədə dövlətlər və beynəlxalq təşkilatlar bu cür texnologiyaların istifadəsini tənzimləməli və etik çərçivələr yaratmalıdır. Həmçinin, tanınmış şəxslərin səsindən icazəsiz istifadə edilməsi və ya saxtalaşdırılması qadağan edilməli, bütün ölkələrin qanunvericiliyində bu mövzulara xüsusi yer ayrılmalıdır.

B.Əliyev vurğulayıb ki, vətəndaşlar, xüsusilə sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatlara qarşı daha diqqətli olmalı və belə təkrarlanan səslərin saxta olub-olmadığını təhlil etməyə çalışmalıdırlar. Onlar yalnız etibarlı mənbələrdən gələn məlumatlara inanmalıdırlar:

“Süni intellektin saxta səsləri aşkar edə bilən alətlərin inkişaf etdirilməsi vacibdir. Bu alətlər, saxta məlumatların və səsli manipulyasiyaların qarşısını almaq üçün vətəndaşlara kömək edə bilər”.

Həmsöhbətimizin fikrincə, sosial şəbəkə platformaları süni intellektlə yaradılmış saxta səsləri, şəkilləri və videoları aşkar etmək üçün alqoritmalar tətbiq etməli və bu cür məzmunları asanlıqla silmək üçün sistemləri olmalıdır.

“İnsanlar süni intellektin və onun potensial fırıldaqlarının necə işlədiyini başa düşməlidirlər. Bu cür məsələlərə dair təhsil və maarifləndirmə kampaniyaları genişlənməlidir. Bu kimi texnologiyalar ilə mübarizə çox mürəkkəbdir, amma tənzimləmə və maarifləndirmə ilə mənfi təsirləri minimuma endirmək mümkün ola bilər”.

Mina Mikayılova