Təhsildəki təmiz ekoloji mühit sağlam və milli ruhlu gəncliyin yetişməsi üçün çox vacibdir Elnarə Akimova Yeni Gündəm

Bu gün uşaqlarımız hətta bir neçə xarici dilə sahiblənmiş olarlar. Amma milli düşüncənin formalaşmasının düsturu birdir və onun yolu ilk təhsili ana dilində almaqdan keçir. C.Məmmədquluzadə “Molla Nəsrəddin” jurnalında çap olunan “Rişədən başlamalı” məqaləsində yazır ki, əgər rişəni baltalayıb ona zərər yetirsək, qol-qanad onsuz da öz-özünə quruyub məhv olacaq. Yoxsa nə qədər ki, rişə sağ-salamatdır, ağac hələ dayanıb duracaqdır. Yəni, ilk təhsil çox önəmlidir. Millətinə bağlı insanlar yetişdirmək istəyiriksə, ilk təhsilin ana dilindən başlamasını nəzərə almalıyıq.

Bir məqama da diqqət çəkmək istəyirəm. Dil bilikləri ayrı, ilk təhsilin xarici dildə əxz olunması ayrı məsələdir. Məsələn, Pakistanın mənəvi lideri və ideoloqu, eyni zamanda, ən böyük milli şairi Məhəmməd İqbal Kembric Universitetini bitirib. Bizdə XX əsrin əvvəllərində də, ondan əvvəl də milli aydınlarımız bir neçə xarici dil bilib. Təhsillərini mükəmməlləşdirmək üçün başqa ölkələrin universitetlərində oxuyublar. Əhməd bəy Ağayev, Məhəmməd ağa Şahtaxtinski Fransanın Sarbon Universitetini bitirib. Peterburq və İstanbul Universitetində təhsil alan Əli bəy Hüseynzadə 7 xarici dili mükəmməl səviyyədə bilib. O qədər mükəmməl ki, Türkiyədə nəşr olunan almanca-fransızca lüğəti redaktə edib.
XX yüzilliyin əvvəllərində milli mədəniyyətin dünyaya açılması, ona məhz yeni mərhələyə keçid üçün, “böyük sintez işi üçün” lazım olub; Avropaya pərvaz etmək və yenidən Şərqrə qayıtmaq üçün lazım olub… Bu təmasa mədəniyyətin özünün qeyri-milli ölçülərdən yanaşmaq cəhdləri yox idi. Əksinə, o dövrdə ədəbiyyatın özünün pafosu ifrat, aludəçi, milli düşüncəyə xələl gətirə bilən hər hansı neqativ meyillərə qarşı yönəlmişdi. Yada salaq: C.Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” pyesi və bu xüsusda dillə bağlı yazdığı publisistik məqalələri, felyetonları, M.Ə. Sabirin eyni məramı aşılayan şeirləri, yaxud Əli bəy Hüseynzadənin bu mövzuda manifest xarakterli fikrini: “Biz arzu edəriz ki, bizim tərəqqimizə baxıldıqda, … türk və müsəlmanlar nə gözəl tərəqqi ediyorlar denilsin”! Yəni, bütün hallarda bir amal vardı: “Vətən, millət, dil”.

Elnarə Akimova

Milli Məclisin deputatı