“Təkcə Trampın deyil, bütün Amerikanın nüfuzu sarsılıb“ “The New York Times“
Icma.az bildirir, Moderator.az saytına əsaslanaraq.
"Trampın siyasəti Amerikanı beynəlxalq aləmdə etibarsız və təcrid olunmuş bir ölkəyə çevirib..."
Donald Trampın prezidentliyi dövründə Avropa liderləri əvvəlcə ABŞ-ın siyasətini şokla qarşıladılar, sonra çaşqınlıq keçirdilər və nəhayət, ondan uzaqlaşmağa başladılar.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The New York Times" nəşri yazıb.
Müəllif vurğulayır ki, Trampın rəhbərliyi altında Amerika beynəlxalq nizamda dost və müttəfiq kimi deyil, təhlükəli və təcrid olunmuş bir güc kimi qəbul edilir.
Məqalədə qeyd olunur ki, uzun illər ABŞ-ın beynəlxalq səhnədə əsas üstünlüyü onun geniş müttəfiq şəbəkəsinə sahib olması olub. Xüsusilə Çinlə rəqabətdə bu amil Amerika üçün həlledici rol oynayıb.
Lakin Trampın xarici siyasəti bu üstünlüyü təhlükə altına qoyub. O, ən yaxın tərəfdaşlarını belə aldatmaqdan və onlarla rəqabət aparmaqdan çəkinmir. Nəticədə ABŞ tək qalmaq riski ilə üz-üzədir.
Avropanın ABŞ-dan uzaqlaşması və NATO-nun gələcəyi
ABŞ-ın Avropaya qarşı sərgilədiyi siyasət NATO-nun zəifləməsinə gətirib çıxarır. Müəllifin fikrincə, Tramp Avropa ölkələrinin təhlükəsizliyini təmin etməkdə maraqlı deyil. O, müttəfiqləri ilə olan əlaqələri qorumaq əvəzinə, onlardan daha çox hərbi xərclər tələb edir və alyansı demontaj etməyə çalışır.
Bu, Avropanı ABŞ-dan müstəqil şəkildə öz təhlükəsizlik sistemini qurmağa məcbur edir. Almaniya artıq borclanaraq silah istehsalını artırır, Fransa isə Avropa üçün yeni təhlükəsizlik strategiyaları hazırlayır. Əgər ABŞ NATO-ya dəstəyini tamamilə geri çəkərsə, Avropa ölkələri ya öz ordularını gücləndirməli, ya da yeni müttəfiqlər axtarmalı olacaqlar.
Bundan əlavə, ABŞ-ın Avropadan uzaqlaşması qitəni Çin və digər güclərlə daha sıx əməkdaşlığa sövq edə bilər. Çin artıq Avropa İttifaqına "qarşılıqlı fayda və dostluq" diplomatiyasını təklif edir. Bu, Tramp administrasiyasının Avropaya qarşı sərt və laqeyd münasibəti ilə müqayisədə daha cəlbedici görünə bilər.
Yeni nüvə erası: silahlanma yarışı başlayır?
ABŞ-ın təhlükəsizlik zəmanətləri zəiflədikcə, müttəfiqləri öz müdafiələrini təmin etmək üçün yeni yollar axtarmağa başlayır. Yaponiya, Polşa və digər ölkələr öz nüvə silahlarını əldə etməyi nəzərdən keçirə bilər. Əgər Amerika öz "nüvə çətiri"ni geri çəkərsə, dünya yeni bir silahlanma yarışına girəcək. Bu isə qlobal sabitliyi ciddi şəkildə poza bilər.
Bununla yanaşı, Amerikanın daxilində də dərinləşən ideoloji parçalanma var. Müəllif vurğulayır ki, Tramp tərəfdarları Putin kimi avtoritar liderlərə simpatiya bəsləyir, çünki onlar Qərbin liberal dəyərlərinə qarşı çıxır. ABŞ daxilində MAGA (Make America Great Again) hərəkatı Qərbin ənənəvi müttəfiqlərinə şübhə ilə yanaşır və beynəlxalq alyansların əhəmiyyətini qəbul etmir.
Amerikanın gələcəyi: xaos, yoxsa yenidən doğulma?
Məqalə müəllifi hesab edir ki, Trampın siyasəti Amerikanı beynəlxalq arenada etibarsız və təcrid olunmuş bir ölkəyə çevirib. O, qısa müddətdə bəzi siyasi qələbələr qazansa da, uzunmüddətli perspektivdə ABŞ-ın gücünü zəiflədir. Müttəfiqlərin inamını itirmək və qlobal nizamdan kənarda qalmaq, ölkənin iqtisadi və siyasi mövqeyini sarsıda bilər.
Bununla belə, ABŞ tarix boyu izolyasionizmlə qlobal liderlik arasında tərəddüd edib və dəfələrlə böhrandan çıxmağı bacarıb. Müəllif hesab edir ki, Trampın siyasətinə qarşı daxili reaksiya nəticəsində Amerika yeni bir yüksəliş dövrünə qədəm qoya bilər. Ancaq bunun üçün ölkə əvvəlki beynəlxalq mövqelərini bərpa etməli və müttəfiqləri ilə münasibətləri yenidən qurmalıdır.
Əgər Amerika öz ənənəvi müttəfiqləri ilə əlaqələrini bərpa etməsə və beynəlxalq nizamda liderliyini itirsə, dünya yeni bir güc balansı ilə üzləşəcək. Çin və digər ölkələr ABŞ-ın boş buraxdığı mövqeləri dolduracaq və bu, gələcək onilliklərdə beynəlxalq siyasətin əsas dinamikasını dəyişəcək.
Müəllif: Devid Bruks

