Icma.az
close
up
RU
“Təqaüdü görmədən dünyadan köçənlər çoxdur” Orta ömür və pensiya paradoksu

“Təqaüdü görmədən dünyadan köçənlər çoxdur” Orta ömür və pensiya paradoksu

Moderator.az portalından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər yayır.

Sosial şəbəkələrdə orta ömür uzunluğunun artmasının gələcəkdə pensiya yaşının artırılmasına səbəb olacağı ilə bağlı iddialar yayılıb. Qeyd edək ki, bu günlərdə Maliyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanan "2026-2029-cu illəri əhatə edən Ortamüddətli Xərclər Çərçivəsi"ndə qeyd edilib ki, 2024-cü ildə Azərbaycanda orta ömür uzunluğu 74,6 il təşkil etmiş və mövcud artım tendensiyasının davam edəcəyi halda, BMT-in proqnozlarına əsasən 2050-ci ildə 78,6 il olacağı gözlənilir.

Lakin Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin (ƏƏSMN) İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən bildirilib ki, pensiya yaşının artırılması ilə bağlı hazırda hər hansı təklif müzakirə olunmur.

Bəs necə düşünürsüz, orta ömür uzunluğunun artması ilə pensiya yaşı da artırıla bilərmi?

Moderator.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı iqtisadçı alim Vüsalə Əhmədova Musavat.com-a danışıb:

"Orta ömür uzunluği ilə pensiya yaşı mütənasib olmalıdırmı və ya olmamalıdırmı? Bu həm iqtisadi, həm də sosioloji yönləri olan bir məsələdir. Orta ömür uzunluğu artdıqca, pensiya yaşı da qismən artırıla bilər. Lakin pensiya yaşını müəyyən etmək üçün, orta ömür uzunluğunun tək meyar olaraq götürülməsi doğru deyil. Çünki, sağlam ömür müddəti, ümumilikdə orta ömür uzunluğundan 8-10 il qısadır. Yəni, insanlar 80 yaşa qədər yaşaya bilərlər, lakin 70 yaşdan sonra ciddi sağlamlıq problemləri başlaya bilir. Həmçinin də, peşələrin fərqli amortizasiya dərəcələri var. Məsələn, mədən işçisi ilə ofis işçisi eyni yaşda təqaüdə çıxa bilməzlər. Məhsuldarlıq yaşı da vacibdir, məsələn, 60 yaşdan sonra bir çox peşələrdə məhsuldar işləmək mümkün deyil".

Vüsalə Əhmədova qeyd edir ki, bu səbəbdən “orta ömür uzunluğu artıbsa, pensiya yaşı da artırılmalıdır” kimi yanaşma kökdən yanlışdır:

"Bəs balanslaşdırılmış yanaşma necə olmalıdır? Ümumi götürsək, təqaüddə keçirilən illər, orta ömür uzunluğunun 25%-dən az ola bilməz. Məsələn, əgər bir ölkədə orta ömür uzunluğu 80 il isə, pensiya müddəti 20 ildən az olmamalıdır (80-nin 25%-i). Bu halda, təqribən 60 pensiya yaşı məqbul sayıla bilər. Əgər, orta ömür uzunluğu 75 ildirsə, pensiya müddəti 18 il olacaq, yəni, pensiya yaşı 57 olaraq hesablanacaq. Bu nisbət həm iqtisadi dayanıqlığı qoruyur, həm də fərdlərə sağlam pensiya müddəti təmin edir.

Gəlin Azərbaycana baxaq, hazırda kişilər üçün pensiya yaşı 65, qadınlar üçün isə bu ilin iyul ayından etibarən 64 yaş 6 ay olaraq müəyyən edilib. Bunlar Azərbaycan üçün ideal pensiya yaşı hesab oluna bilərmi? Birmənalı olaraq xeyr. Ölkəmizdə orta ömür uzunluğu 74,6 ildir, kişilərdə gözlənilən orta ömür uzunluğu 71,6, qadınlarda isə 76-dır. Eyni nisbətlə hesablasaq, təqaüddə keçirilən illər kişilər üçün 17,9 il, qadınlar üçün 19 ildən az olmamalıdır. Belə olan halda, pensiya yaşı kişilər üçün 53,7, qadınlar üçün isə 57 olmalıdır. Sistemin yükünü bir qədər azaltsaq, ortalama 15 illik təqaüd müddəti daha balanslı olar deyə düşünürəm. Belə olan halda da, qadınlar üçün 60, kişilər üçün isə 57 pensiya yaşı ideal sayıla bilər. Hazırda ölkəmizdə hesablanan pensiya müddəti qadınlar üçün 11,4 il, kişilər üçün isə cəmi 6,6 ildir. İstər AB ölkələrində, istərsə də Türkiyədə ortalama təqaüd müddəti 18-20 il hesablandığı halda, Azərbaycanda təqaüd müddətinin bu qədər qısa götürülməsinin məntiqi əsası nədir deyə, soruşmaq istəyirəm səlahiyyətli şəxslərdən".

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:102
embedMənbə:https://moderator.az
archiveBu xəbər 19 Oktyabr 2025 17:06 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see232

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see219

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see211

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see170

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see166

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see158

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see156

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see145

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see144

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see137

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see136

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see134

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see133

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see131

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see126

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see122

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri