Təyyarədə doğulanlar hara vətandaşı sayılırlar? CAVAB

Lent.az-ın “Bir sual, bir cavab” rubrikasında növbəti mövzu təyyarə doğulan uşaqların vətəndaşlığı ilə bağlıdır.

Dünyanın bir çox ölkəsində təyyarədə doğulan uşaqların vətəndaşlığının necə müəyyən edilməsi müxtəlif amillərə əsaslanır. Bu mövzu son illərdə beynəlxalq hüquq və aviasiya sahəsində diqqətçəkən məsələlərdən birinə çevrilib.

Təyyarədə doğulan uşaqlar ömürlük hansı ölkənin vətəndaşlığını əldə edirlər?

Lent.az xəbər verir ki, müvafiq qanunların təhlilinə görə, təyyarədə doğulan uşaqların vətəndaşlığı əsasən üç prinsipə əsaslanaraq müəyyən olunur:

Valideynin vətəndaşlığına görə - ən geniş tətbiq edilən prinsipə görə, uşaq təyyarədə doğulduğu yerə baxmayaraq, valideynlərindən birinin və ya hər ikisinin vətəndaşı olduğu ölkənin vətəndaşı hesab olunur. Məsələn, valideynlər azərbaycanlıdırsa, uşaq da avtomatik olaraq Azərbaycan vətəndaşı sayılır.

Təyyarənin qeydiyyatda olduğu ölkəyə görə - bəzi ölkələrdə isə, uşaq təyyarədə doğulduqda həmin hava gəmisinin qeydiyyatda olduğu ölkənin hava məkanında doğulmuş sayılır. Bu səbəbdən uşaq, bəzən təyyarənin aid olduğu ölkənin vətəndaşı kimi qeydə alına bilər. Məsələn, Türkiyəyə məxsus bir hava gəmisində doğulan uşaq, müəyyən hallarda Türkiyə vətəndaşı ola bilər.

Təyyarənin uçduğu ölkənin hava məkanına görə - az sayda ölkələr isə torpaq hüququ prinsipinə əsaslanaraq, uşağın doğulduğu məkanın hava məkanı üzərində olduğu ölkəyə vətəndaşlıq verir. ABŞ bu prinsipin tətbiq olunduğu ölkələrdən biridir. Beləliklə, ABŞ hava məkanında doğulan uşaq, valideynlərinin kimliyindən asılı olmayaraq, ABŞ vətəndaşı ola bilər.

Ekspertlər bildirirlər ki, təyyarədə doğulan uşaqların vətəndaşlıq məsələsi bir neçə hüquqi və praktiki amilə bağlıdır. Ən əsas göstərici isə valideynlərin vətəndaşlığı olaraq qalır. Buna baxmayaraq, uçuş zamanı doğulan uşaqların bəzi hallarda çoxsaylı vətəndaşlıq hüququ qazanması da mümkündür. Bu səbəbdən belə hallarda hər bir ölkənin qanunvericiliyinə əsasən ayrıca araşdırma aparılır.