Icma.az
close
up
RU
“TikTok”da kredit “möcüzəsi”: Pul ver, borcun silinsin

“TikTok”da kredit “möcüzəsi”: Pul ver, borcun silinsin

News24 saytından alınan məlumatlara görə, Icma.az xəbər verir.

Son günlər “TikTok” sosial şəbəkəsində yayılmış bəzi videolar ictimai narahatlıq doğurur. Belə ki, müxtəlif adlarla fəaliyyət göstərən səhifələrdə özlərini “İT mütəxəssisi”, “haker” və ya “sistem işçisi” kimi təqdim edən şəxslər Bank Olmayan Kredit Təşkilatlarına (BOKT) borcu olan vətəndaşlara müraciət edərək onları borclarının “sistemdən silinə biləcəyinə” inandırmağa çalışırlar.

Bu cür videolarda əsas hədəf qrupu – kredit borcunu ödəməkdə çətinlik çəkən vətəndaşlardır. Fırıldaqçılar vətəndaşa “kömək” etmək adı ilə əvvəlcədən müəyyən məbləğ tələb edir, əvəzində isə guya sistemə daxil olub borc məlumatını siləcəklərini iddia edirlər. Lakin pulu əldə etdikdən sonra ya həmin səhifə tamamilə silinir, ya da vətəndaş bloka atılır.

Əldə etdiyimiz məlumata görə, bu cür hallarla qarşılaşanların sayı artmaqdadır. Nəticədə vətəndaş nəinki kredit borcundan qurtulmur, əksinə, həm BOKT-a olan öhdəliyini ödəməyə davam edir, həm də əlavə maddi ziyana düşür.

Hüquqşünaslar bu cür “xidmətlərin” açıq şəkildə dələduzluq olduğunu bildirirlər.

Çünki kredit borclarının hüquqi silinməsi yalnız məhkəmə qərarı və ya müvafiq rəsmi prosedurla mümkündür. İstənilən qeyri-rəsmi vasitə isə həm hüquqi risk yaradır, həm də vətəndaşın ikinci dəfə aldadılmasına şərait yaradır.

Mütəxəssislər vətəndaşlara bu cür vədlərə inanmamağı, şübhəli səhifələrlə əlaqə saxlamamağı və belə hallarla qarşılaşdıqda hüquq-mühafizə orqanlarına məlumat verməyi tövsiyə edirlər.

Mövzu ilə bağlı Musavat.com-a danışan informasiya texnologiyaları üzrə mütəxəssis Elvin Abbasov bildirib ki, istər BOKT-larda, istərsə də banklarda kommersiya qurumu müştərisinin məlumatının silinməsində maraqlı deyil:

“Bu, həmin quruma birbaşa maliyyə zərəri olaraq hesablanır. Ona görə də kommersiya təşkilatları bunda maraqlı deyillər. Doğrudur, orada çalışan müəyyən səlahiyyətli şəxslər bu əməliyyatı edə bilərlər.

Ancaq nəzərdən qaçmamalıdır ki, bank proqram təminatına bənzər proqram təminatları üzərindən iş aparmaq olursa, bu o deməkdir ki, sistem çoxşaxəli olaraq nəzarət altındadır. Yəni hər hansısa bir əməkdaşın və ya kənar şəxsin oradakı müdaxiləsi bir çox nəzarət mexanizmi tərəfindən izlənilir. Xüsusən də maliyyə təşkilatlarına Mərkəzi Bankın tələbləri ağırdır. Bu tələblər içərisində müəyyən standartlar tətbiq olunur.

Bu isə o deməkdir ki, hər hansısa daxili əməkdaş bir əməliyyat apardıqda bu, qısa müddət ərzində aşkarlanar və əməkdaş böyük məsuliyyətə cəlb olunar. Ona görə də əməkdaşların hazırkı rəqəmsal dövrdə bunu etməsi ağlabatan deyil. Əgər təşkilat proqram təminatı ilə idarə olunursa, əməkdaşın bu riskə getməsi mümkün deyil”.

Ekspert kənar müdaxiləyə də aydınlıq gətirib:

“Kənar müdaxilə ola bilər. Azərbaycanda banklara hücumlar çoxdur. Lakin bu müdaxilələr istənilən halda araşdırılıb tapılır.

Onu da qeyd edim ki, ölkəmizdən kənar müdaxilə ilə bankdan oğurluq halları hələ ictimaiyyətləşməyib. Bu o deməkdir ki, bu kimi hallar ya baş verməyib, ya da bank tərəfindən anındaca qarşısı alınıb.

Bir sözlə, Azərbaycanda bu günədək bankdan və ya bank olmayan kredit təşkilatından kənar müdaxilə ilə oğurlanma baş verməyib. Çünki burada aparılan bütün əməliyyatlar bir neçə izlənmə və monitorinq mexanizmləri ilə izlənilir. Həmçinin də sistemin daxilində bir borc silinəndə digər sistemlər inteqrasiya olunur. Yəni digər tərəfdə boşluq, açıqlıq yaranır. Hazırkı sistemlərdə mümkün deyil ki, müştərinin hər hansısa kənar müdaxilə ilə borcu silinsin və o iz tapılmasın.

BOKT-lar da banklar kimi maliyyə standartlarına uyğunlaşdırılıb. Mərkəzi Bank bu təşkilatların hər birinə eyni gözlə baxır və lisenziya vermək üçün eyni tələbləri qoyur.

Azərbaycanda vətəndaşların kütləvi halda bank borcları var. Buna görə də insanlar bu silinməni ümid yeri olaraq görür. Dələduzlar isə bunun fərqindədirlər.

Sosial şəbəkələrdə belə “xidmətlər” təklif edən şəxslər səhifəni də xaricdən idarə edirlər, izlərini tapmaq çox çətindir. Onların məqsədi dələduzluq yolu ilə vətəndaşın pulunu əlindən almaqdır”.

İqtisadçı Natiq Cəfərli bildirib ki, bu kimi hallar birbaşa dələduzluqdur:

“BOKT-lar və banklar kredit məsələsində demək olar ki, eyni sistemdə çalışırlar. Onların elə də ciddi fərqi yoxdur. Doğrudur, bank sistemində nəzarət daha sərtdir və risk menecmenti daha güclüdür. Amma hər halda hər ikisinin prinsipləri eynidir. Ona görə də belə çağırışlardan uzaq durmaq lazımdır.

Əgər elə bir şey mümkün olsaydı, hakerlərin özləri BOKT-lardan kredit götürərdilər və sonra da silərdilər. Bu da onu göstərir ki, bu şəxslər dələduzdurlar.

Bəzən insanlar mənə də müraciət edib soruşurlar ki, belə bir şey mümkündür? Deyirəm ki, qəti mümkün deyil”.

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:120
embedMənbə:https://news24.az
archiveBu xəbər 02 İyun 2025 17:59 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see186

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see147

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see142

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see130

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see128

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see126

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see124

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see124

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see124

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see122

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see120

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri