Icma.az
close
up
RU
Trampın Panama təhdidi , yoxsa Çinə qarşı soyuq savaş ? (ŞƏRH)

Trampın Panama təhdidi , yoxsa Çinə qarşı soyuq savaş ? (ŞƏRH)

Icma.az xəbər verir, Qaynarinfo saytına əsaslanaraq.

ABŞ prezidenti Donald Tramp seçkiqabağı vədlərini həyata keçirmək üçün artıq fəaliyyətə başlayıb. Onun seçkiqabağı vədləri arasında Panama kanalı ilə bağlı məsələ də yer alır. Trampın fikrincə, vaxtilə ABŞ-nin inşa etdiyi və nəzarətdə saxladığı kanal ədalətsiz olaraq Panama dövlətinə təhvil verilib və bu "səhv” düzəldilməlidir. 

Bu günlərdə ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Trampın təlimatıyla Panamaya səfər edib. Aydındır ki, Rubionun bu səfəri Panamaya xəbərdarlıq mahiyyəti daşıyır. 

Ekspertlər hesab edir ki, Rubio Trampın iki mesajını Panama rəsmilərinə çatdırıb: "Birincisi, Çinin Panamada iqtisadi fəallığının qarşısı alınmalıdır, ikincisi, kanalın işlənməsində ABŞ-ın maraqları nəzərə alınmalıdır".

Dövlət Departamentinin sözçüsü Temmi Bryus verdiyi açıqlamada Donald Trampın "Çin Kommunist Partiyasının Panama kanalı ərazisi üzərində mövcud təsir və nəzarət mövqeyi Amerika üçün təhdid mahiyyəti daşıyır" fikrini xatırladıb. 

Rubionun özü də Panamadakı görüşlərdə mövcud vəziyyəti "qəbuledilməz" adlandırıb və Vaşinqtonun istədiyi dəyişikliklərin həyata keçirilmədiyi halda ölkəsinin kanalın Panamaya təhvil verilməsi barədə 1977-ci ildə imzalanan sazişdən çıxacağını bildirib. 

Bu əsasda yaranan əsas sual odur ki, Panama hökuməti Trampın bu təzyiqləri qarşısında geri çəkiləcəkmi? Yoxsa ölkə iqtisadiyyatına güclü təsirləri olan Pekinlə daha da yaxınlaşmaq yolunu seçəcək? 

Əslində, Trampın Panamaya qarşı təhdidləri bu ölkədən daha çox Çinə yönəlik təhdidlərdir. Çünki Çinin son illər Panama iqtisadiyyatında rolu xeyli artıb. Çin Panama kanalına böyük miqdarda investisiya yatırmaq müqabilində kanalın idarəetmə hüququnu öz əlinə alıb. Birmənalı şəkildə aydındır ki, Panamanın Trampın təzyiqləri qarşısında tam gətirməsi mümkünsüzdür. Bu isə o anlama gəlir ki, Panama hökuməti Vaşinqtona güzəştə getməli olacaq. Bunu artıq Panama Prezidenti Xose Raul Mulinonun açıqlamalarından da görmək olar. O, Trampın təklifinin əleyhinə çıxsa da, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlmək istəyini gizlətməyib. 

Deməli, Panama qonşusu olan super gücün qarşısında geri çəkilməyə məhkumdur. 

Mulino artıq ölkəsinin Çinin "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsündə iştirakını davam etdirməyəcəyini açıqlayıb. Prezident həmçinin bildirib ki, ölkəsi Çin şirkətlərinin idarə etdiyi limanlarda audit aparır və 2017-ci ildə imzalanmış sazişin vaxtı bitməmiş layihədən çıxmağı nəzərdən keçirir. 

Bu açıqlamalar onu deməyə əsas verir ki, Panama Trampın istəklərinə müsbət cavab verməyə məhkumdur. 

Qeyd edək ki, ABŞ Panama kanalını 1914-cü ildə istifadəyə verib və 1999-cu il dekabrın 31-dək istismar edib. 1977-ci il sentyabrın 7-də Vaşinqtonda panamalı general Omar Torrijos və o zamankı ABŞ prezidenti Cimmi Karter tərəfindən imzalanan Torrixos-Karter müqavilələri Panama Kanalı Zonası kimi tanınan müstəmləkə anklavının 85 illik fəaliyyətini dayandırılır və kanal Panamanın nəzarətinə keçir. Əvəzində Panama ölkəsinin neytral qalacağına söz verib. Onu da bildirək ki, Trampdan əvvəl Corc Buş da Panamanı təhdid edib. 

Onun dövründə 1989-cu ilin dekabrında hətta ABŞ qoşunları bu ölkəyə müdaxilə də edib. Bu müdaxilənin məqsədi ABŞ hakimiyyəti tərəfindən qəsb və narkotik alverinə görə axtarışda olan Panamanın faktiki hökmdarı, general Manuel Norieqanı devirmək idi. Əməliyyat 1990-cı il yanvarın sonunda Noryeqanın təslim olması ilə başa çatır. Onu da vurğulayaq ki, açıldığı tarixdən 2002-ci ilədək Panama kanalından 800000 gəmi keçib. Hər il bu kanal vasitəsilə təqribən 203 milyon ton yük daşınır. Panamanın iqtisadi inkişafında ona görə də həmin kanalın mühüm əhəmiyyəti vardır.Yəni kanal ölkənin əsas gəlir mənbəyidir. Bu mənada Panama hökuməti ABŞ istəklərinə müsbət cavab verməsə deməli sanksiyalara məruz qalmaqla iqtisadiyyatının yenidən çökməsinə də bais ola bilər. Həmin vəziyyət isə ölkədə narazılığın artması və Mulinonun devrilməsinə gətirib çıxara bilər. Buna görə də Panama Prezidentinin Trampın istəkləri qarşısında geri çəkiləcəyi birmənalıdır. 

Əks təqdirdə, Tramp hətta Corc Buşun addımını təkrarlayıb, istəyinə çatmaq üçün Panamaya qoşun göndərməsi ehtimalı da istisna deyil. Hər halda görünən odur ki, Tramp öz seçkiqabağı vədlərinin həyata keçməsində israrlıdır və bu yolda ən zəif halqa olan Panamadan başlamaqla təhdid etdiyi digər ölkələri də dərs götürməyə sövq etmək istəyir... 

Rüfət Sultan


Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:110
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 06 Fevral 2025 14:56 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see252

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see241

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see232

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see206

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see188

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see181

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see171

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see171

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see163

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see153

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see152

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see151

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see142

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see141

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see136

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see134

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see132
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri