Icma.az
close
up
RU
Trampın Panama təhdidi , yoxsa Çinə qarşı soyuq savaş ? (ŞƏRH)

Trampın Panama təhdidi , yoxsa Çinə qarşı soyuq savaş ? (ŞƏRH)

Icma.az xəbər verir, Qaynarinfo saytına əsaslanaraq.

ABŞ prezidenti Donald Tramp seçkiqabağı vədlərini həyata keçirmək üçün artıq fəaliyyətə başlayıb. Onun seçkiqabağı vədləri arasında Panama kanalı ilə bağlı məsələ də yer alır. Trampın fikrincə, vaxtilə ABŞ-nin inşa etdiyi və nəzarətdə saxladığı kanal ədalətsiz olaraq Panama dövlətinə təhvil verilib və bu "səhv” düzəldilməlidir. 

Bu günlərdə ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Trampın təlimatıyla Panamaya səfər edib. Aydındır ki, Rubionun bu səfəri Panamaya xəbərdarlıq mahiyyəti daşıyır. 

Ekspertlər hesab edir ki, Rubio Trampın iki mesajını Panama rəsmilərinə çatdırıb: "Birincisi, Çinin Panamada iqtisadi fəallığının qarşısı alınmalıdır, ikincisi, kanalın işlənməsində ABŞ-ın maraqları nəzərə alınmalıdır".

Dövlət Departamentinin sözçüsü Temmi Bryus verdiyi açıqlamada Donald Trampın "Çin Kommunist Partiyasının Panama kanalı ərazisi üzərində mövcud təsir və nəzarət mövqeyi Amerika üçün təhdid mahiyyəti daşıyır" fikrini xatırladıb. 

Rubionun özü də Panamadakı görüşlərdə mövcud vəziyyəti "qəbuledilməz" adlandırıb və Vaşinqtonun istədiyi dəyişikliklərin həyata keçirilmədiyi halda ölkəsinin kanalın Panamaya təhvil verilməsi barədə 1977-ci ildə imzalanan sazişdən çıxacağını bildirib. 

Bu əsasda yaranan əsas sual odur ki, Panama hökuməti Trampın bu təzyiqləri qarşısında geri çəkiləcəkmi? Yoxsa ölkə iqtisadiyyatına güclü təsirləri olan Pekinlə daha da yaxınlaşmaq yolunu seçəcək? 

Əslində, Trampın Panamaya qarşı təhdidləri bu ölkədən daha çox Çinə yönəlik təhdidlərdir. Çünki Çinin son illər Panama iqtisadiyyatında rolu xeyli artıb. Çin Panama kanalına böyük miqdarda investisiya yatırmaq müqabilində kanalın idarəetmə hüququnu öz əlinə alıb. Birmənalı şəkildə aydındır ki, Panamanın Trampın təzyiqləri qarşısında tam gətirməsi mümkünsüzdür. Bu isə o anlama gəlir ki, Panama hökuməti Vaşinqtona güzəştə getməli olacaq. Bunu artıq Panama Prezidenti Xose Raul Mulinonun açıqlamalarından da görmək olar. O, Trampın təklifinin əleyhinə çıxsa da, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlmək istəyini gizlətməyib. 

Deməli, Panama qonşusu olan super gücün qarşısında geri çəkilməyə məhkumdur. 

Mulino artıq ölkəsinin Çinin "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsündə iştirakını davam etdirməyəcəyini açıqlayıb. Prezident həmçinin bildirib ki, ölkəsi Çin şirkətlərinin idarə etdiyi limanlarda audit aparır və 2017-ci ildə imzalanmış sazişin vaxtı bitməmiş layihədən çıxmağı nəzərdən keçirir. 

Bu açıqlamalar onu deməyə əsas verir ki, Panama Trampın istəklərinə müsbət cavab verməyə məhkumdur. 

Qeyd edək ki, ABŞ Panama kanalını 1914-cü ildə istifadəyə verib və 1999-cu il dekabrın 31-dək istismar edib. 1977-ci il sentyabrın 7-də Vaşinqtonda panamalı general Omar Torrijos və o zamankı ABŞ prezidenti Cimmi Karter tərəfindən imzalanan Torrixos-Karter müqavilələri Panama Kanalı Zonası kimi tanınan müstəmləkə anklavının 85 illik fəaliyyətini dayandırılır və kanal Panamanın nəzarətinə keçir. Əvəzində Panama ölkəsinin neytral qalacağına söz verib. Onu da bildirək ki, Trampdan əvvəl Corc Buş da Panamanı təhdid edib. 

Onun dövründə 1989-cu ilin dekabrında hətta ABŞ qoşunları bu ölkəyə müdaxilə də edib. Bu müdaxilənin məqsədi ABŞ hakimiyyəti tərəfindən qəsb və narkotik alverinə görə axtarışda olan Panamanın faktiki hökmdarı, general Manuel Norieqanı devirmək idi. Əməliyyat 1990-cı il yanvarın sonunda Noryeqanın təslim olması ilə başa çatır. Onu da vurğulayaq ki, açıldığı tarixdən 2002-ci ilədək Panama kanalından 800000 gəmi keçib. Hər il bu kanal vasitəsilə təqribən 203 milyon ton yük daşınır. Panamanın iqtisadi inkişafında ona görə də həmin kanalın mühüm əhəmiyyəti vardır.Yəni kanal ölkənin əsas gəlir mənbəyidir. Bu mənada Panama hökuməti ABŞ istəklərinə müsbət cavab verməsə deməli sanksiyalara məruz qalmaqla iqtisadiyyatının yenidən çökməsinə də bais ola bilər. Həmin vəziyyət isə ölkədə narazılığın artması və Mulinonun devrilməsinə gətirib çıxara bilər. Buna görə də Panama Prezidentinin Trampın istəkləri qarşısında geri çəkiləcəyi birmənalıdır. 

Əks təqdirdə, Tramp hətta Corc Buşun addımını təkrarlayıb, istəyinə çatmaq üçün Panamaya qoşun göndərməsi ehtimalı da istisna deyil. Hər halda görünən odur ki, Tramp öz seçkiqabağı vədlərinin həyata keçməsində israrlıdır və bu yolda ən zəif halqa olan Panamadan başlamaqla təhdid etdiyi digər ölkələri də dərs götürməyə sövq etmək istəyir... 

Rüfət Sultan


Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:113
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 06 Fevral 2025 14:56 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see364

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see249

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see237

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see196

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see195

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see190

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see180

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see176

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see166

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see158

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see157

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see140

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see134

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see133

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see132

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see131

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see130

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see129

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri