Türkiyə İran deyil: hərbi toqquşmamız olsa.... İsraildən baxış

İsrailin aprelin 2-dən 3-nə keçən gecə Suriyaya endirdiyi aviazərbələr Həma və T4 bazalarında, həmçinin Dəməşq ərazisində qalan əlavə hərbi infrastrukturu hədəf almışdı. İsrail mətbuatı isə yazıb ki, zərbələr Türkiyəyə mesaj olaraq endirilib. Çünki T-4 hərbi bazası və digər obyektlərə Ankara Suriyada mühüm rol oynamaq məqsədilə baxa bilər.

Axar.az xəbər verir ki, bu barədə “Yerusəlim Post” nəşrinin şərhçisi Seth Frantzman yazıb.

“Getdikcə daha çox görünür ki, İsrail Ankaranın Suriyada kök salmaq cəhdinin qarşısını almaq istəyir. Üstəlik, bu, Ankaranı cilovlamaq və gələcək gərginliyin qarşısını almaq üçün bir vasitə ola bilər. Amma bu işləyəcək? İsrail Suriyada İranla qarşılaşmaq üçün çox gözlədi. İran Suriya vətəndaş müharibəsi zamanı bu ölkəyə qoşun yeritdi. Daha sonra Hizbullah və İraq milisləri onun ardınca getdi, İran Hizbullaha silah göndərmək üçün Suriyadan keçən quru dəhlizdən istifadə etdi. Bu da İsrail üçün təhlükə idi”, - şərhçi bildirib.

Onun sözlərinə görə, Suriyada İranla qarşı-qarşıya gəlməkdən Türkiyə ilə potensial qarşıdurmaya keçmək bir çox potensial təhlükələr daşıyır:

“Əvvəla, Türkiyənin Suriyadakı hazırkı varlığı Suriyanın şimalı ilə məhdudlaşır. Bir sıra baza və postlardan ibarətdir. Türkiyə Suriya Milli Ordusunu dəstəkləyir. İndi Suriyada yeni hökumət olduğu üçün Suriya Milli Ordusunun yeni Suriya ordusuna inteqrasiyası gözlənilir. Türkiyənin ələ keçirdiyi ərazilərdən çəkilib-çəkilməyəcəyi bəlli deyil. Ancaq Ankara taktikanı dəyişmək istəyə bilər. Türkiyə Suriyadakı T-4 kimi hərbi hava bazalarını modernləşdirməyə imkan verəcək razılaşma əldə etməyə hazır ola bilər.

Əsas sual ondan ibarətdir ki, İsrail Suriyada təkcə Ankara ilə potensial gərginlik deyil, həm də sərhəd yaxınlığında suriyalılarla toqquşmalara səbəb olan açıq kampaniyaya qoşulmaq istəyirmi? Toqquşmalar intensivləşir. Suriya çox güman ki, cavab üçün gözləyəcək, lakin toqquşmalar onu Ankaradan daha çox yardım tələb etməyə sövq edə bilər. Zərbələr əks-təsir göstərə bilər. Suriya özünü nə qədər həssas hiss etsə, Türkiyəyə bir o qədər ehtiyacı olacaq”.

Frantzman İsrailin artıq Qəzzada müharibədə ilişdiyini qeyd edib:

“İsrail ordusu Livanda da Hizbullaha zərbələr endirməkdə davam edir. İordan çayının qərb sahili keçmişə nisbətən daha sakitdir, lakin bu, dəyişə bilər. Bölgədə başqa problemlər də var. Husilər ballistik raketlərdən istifadə edərək İsrailə hücumu davam etdirir. İran da potensial təhlükədir.

İsrailin keçmiş siyasəti münaqişələri idarə etməyə və düşmənlərin “otunu biçməyə” yönəlmişdi. Oktyabrın 7-dən sonra İsrail sanki daha iddialı olmaq istəyirdi. Təhdidləri idarə etməkdənsə, onları qabaqlamaq cəhdi bugünkü Suriya və Türkiyə siyasətini müəyyən edir. Amma İsrail Suriyada bir düşməni digərinə dəyişdiyini görə bilər. İran Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra Suriyanı tərk edib. Bu, yaxşı xəbər idi. Bununla belə, görünür ki, İsrail sülh dividendləri əvəzinə yeni bir münaqişəyə cəlb olunur. Bu, İsrailin münaqişələrində daha bir cəbhə demək olacaq.

Türkiyə İran deyil. Türkiyə NATO-nun üzvüdür. Onun güclü iqtisadiyyatı, Rusiya və Qərblə nisbətən yaxşı əlaqələri var. O, İranla da işləyir. Ankaranın güclü hərbi müdafiə sektoru mövcuddur. İrandan fərqli olaraq, güclü orduya malikdir və etibarlı hərbi texnika istehsal edir. İran isə əksinə, pilotsuz təyyarələrə, ballistik raketlərə və nüvə proqramına malik olsa da, daha zəifdir. Ankara son illərdə İsraili təcrid etməyə və onu pisləməyə çalışıb. Suriyada Ankara ilə qarşıdurma İranla müqayisədə qat-qat çətin ola bilər”.