Türkiyə və İsrail müharibə astanasında Britaniya nəşri KONKRET
Konkret.az saytından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər verir.
“İsrail və İran arasında son eskalasiyanın nəticələri yeni böyük qarşıdurmaya səbəb ola bilər. Təl-Əvivin aqressiv ritorikası Türkiyəni narahat edib. İndi iki güc arasında birbaşa toqquşma ehtimalı dəfələrlə artıb”.
KONKRET.az Musavat.com-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə “Financial Times” yazır.
İsrail və İran arasında 12 günlük müharibə Yaxın Şərqdə güc balansını yenidən cızıb. Lakin ən təhlükəli nəticə İranla daha da gərginləşmə deyil, Türkiyə ilə İsrail arasında dartışmanın daha da şiddətlənməsi ola bilər. Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının bu yaxınlarda keçirilən sammitində çıxışı zamanı Ankaranın mövqeyini açıqlayıb: “Fələstin problemi yoxdur, Livan problemi yoxdur, Suriya problemi yoxdur, Yəmən problemi yoxdur, İran problemi yoxdur – açıq şəkildə İsrail problemi var”.

“Financial Times” yazır ki, bu sözlər Türkiyənin İsrailin bölgədəki rolu ilə bağlı müttəfiqdən rəqibə, indi isə birbaşa düşmənə çevrilməsini əks etdirir. Ankara İsrailin artan iddialılığından və regional hegemon olmaq üçün yeni ambisiyalarından narahatdır. “Ərdoğanın əsas müttəfiqi Dövlət Baxçalı bu yaxınlarda İsraili “Anadolunu mühasirəyə almaq” və Türkiyədə sabitliyi pozmaq cəhdində ittiham edib. Bir vaxtlar tabloidlərlə məhdudlaşan bu cür bəyanatlar indi Türkiyə hökumət nazirliklərinin və əsas medianın gündəmində möhkəm yer tutur. Vəziyyət təhlükəsizlik rəsmilərinin Türkiyənin artan təsirini “İrandan daha böyük uzunmüddətli təhdid” kimi görməyə başladığı İsraildə əks olunur. Ərdoğanın HƏMAS-a ictimai dəstəyi Netanyahu hökumətinin kəskin reaksiyasına səbəb olub. Onsuz da qeyri-sabit olan bölgədə, hər ikisi Birləşmiş Ştatlarla müttəfiq olan ən güclü iki ordu arasındakı qarşıdurma baş verə bilər. Münaqişə həm ideoloji, həm də geosiyasi xarakter daşıyır. Ərdoğanın islamçı hökuməti türk millətçiliyi bir tərəfdə, İsraildə ifrat sağçı koalisiya bir tərəfdə. Bu qarşı-qarşıya duran dünyagörüşləri kompromis üçün çox az yer buraxır.

Suriya əsas qarşıdurma meydanına çevrilib. 2024-cü ilin sonlarında Əsəd rejiminin süqutundan sonra hər iki ölkə ölkənin müharibədən sonrakı strukturunda nüfuz uğrunda mübarizə aparır. Türkiyə mövcudluğunu genişləndirir, hakimiyyətə gələn müttəfiqlərini dəstəkləyir və mərkəzləşdirilmiş türkyönlü hökumət ideyasını təbliğ edir. Ankara artıq Suriyanın şimalında geniş ərazilərə nəzarət edir və bütün ölkə ərazisində iqtisadi və hərbi təsirini artırmağa çalışır. İsrail də öz növbəsində hava hücumlarını gücləndirib və cihadçı qruplarla əlaqələri səbəbindən Suriyanın yeni hakimiyyətlərinə şübhə ilə yanaşan kürdlərin və druzların muxtariyyətini dəstəkləyir. Gərginlik aprel ayında İsrailin Türkiyə hərbi bazasının tikintisi üçün nəzərdə tutulan əraziyə zərbə endirməsi ilə pik həddə çatıb. Hazırda iki tərəf arasında hərbi qaynar xətt mövcud olsa da, diplomatik əlaqələr donmuş qalır”.
Nəşr yazır ki, Türkiyə İran-İsrail münaqişəsindən özünəməxsus nəticə çıxarıb. Ankara artıq öz hərbi zəifliklərini aradan qaldırmaq üçün addımlar atır.


