“Türklər bizi sevmir”i bizə “yedirənlərə” bir neçə kəlmə

Son vaxtlar sosial mediada məqsədli şəkildə “türklər azərbaycanlıları sevmir” və ya “azərbaycanlılar türkləri sevmir” kimi iddialar dolaşır.

Serial səhnəsinin kontekstdən çıxarılması

Türkiyənin məşhur “Qızılcıq şərbəti” (Kızılcık Şerbeti) serialının yeni mövsümündə Azərbaycanın dili ilə bağlı bir səhnə də bənzər şəkildə şişirdildi. Həmin epizodda Azərbaycan dilində “doğrudanmı” sözünü işlədən obrazın dialoquna digər obrazın ironik replikası bəzi izləyicilər tərəfindən dilimizə hörmətsizlik kimi qələmə verildi. Sosial şəbəkələrdə “mahnımızla əxlaqsızca rəqs edirlər” və ya “Azərbaycan dilinə lağ edirlər” kimi reaksiyalar səsləndi.

Əslində isə bu, serialdakı personajlar arasındakı məzəli dialoq idi. Yəni ortada nə Azərbaycan dilinə hörmətsizlik, nə də aşağılama var - yalnızca bədii səhnə səhv başa düşülüb.

Ona qalsa, bizdə də Fərda Xudaverdiyevin və Müşfiq Şahverdiyevin çəkildiyi “Yanlış anlama” filmində şirənin rusca adını (“sok”) Azərbaycan dilinə sırıyıb, bunu türkcə ilə aramızdakı “fərq” kimi “gözə sok”mağı da müzakirəyə çıxarmalıyıq.

Halbuki bu epizoda gülüb keçirik...

Futbol azarkeşlərinin emosional yanaşması

Ağıllımız İlqar Mikayıloğlu bir çıxışında türkiyəli spikerləri ağ yuyub-qara sərir ki, bir oyunda ancaq futbolçu adları deyilir. Sonra da türk dilinə istehza edib deyir ki, axı onların da dili zəngindir. Yəni adam öz danışdığı dilin digər ləhcəsinə lağ etdiyinin fərqində deyilmi? Ola bilər ki, sənin milliyyətin türk deyil, amma danışdığın dil Azərbaycan türkcəsidir, altında daldalandığın bayrağın bir rəngi türkçülüyü ifadə edir.

Vəssalam. İlqar Mikayıloğlunun üstündə çox qalmaq niyyətim yoxdur.
Sözüm bizim canımız “Qarabağ”ın bəzi azarkeşlərinədir. Bir türk şərhçinin “Qarabağ”-“Benfika” matçını şərh edərkən çox güclü emosional şərh etməməsi və sevincinin hiss edilməməsi də “türklər bizi sevmir” anlamına gəlməməlidir.

Birincisi, Türkiyədə 85 milyonluq əhalinin heç də hamısı etnik mənsubiyyət baxımından türk deyil – türk ad-soyad daşıyan və həm də mediada, incəsənətdə, şou-biznesdə kifayət qədər tanınan, aktiv olan, təsir etmək gücünə sahib xeyli erməni var və onlar hər fürsətdə azərbaycanlılarla türklər arasında nifaq yaratmağa amadədirlər.

İkincisi isə türklərin də hamısının “Qarabağ”ı öz klubu kimi sevməsini gözləmək doğru deyil.
Məsələn, “Şamaxı” “Qalatasaray”la oynasa, “Qalatasaray”a azarkeşlik edəcəm, çünki “Qalatasaray” azarkeşiyəm – baxmayaraq ki, şamaxılıyam.

Yəni futbolun milliyətçiliyə, sevməyə-sevməməyə heç dəxli yoxdur. Hətta qardaş ölkədə “Fənərbağça” və “Qalatasaray” komandalarının azarkeşləri bir-birinin ətini yeyir və heç kim də bunu millət, dil kontekstində təqdim etmir.

Ümumi analiz etsək, Azərbaycan futbolunun uğurları da dost və qardaş ölkədə hər zaman sevinclə qarşılanır. “Qarabağ” Avropa arenasında qələbələr qazandıqca, Türkiyə mediası bunu öz qələbəsi kimi dəyərləndirir. Hətta Türkiyədə böyük sosial səhifələrin birində “Takımımız qalib gəldi” başlığı ilə “Qarabağ”ın qələbəsi təqdim olunmuşdu.

Tarixdən gələn qardaşlıq nümunələri

Türkiyə və Azərbaycan qardaşlığının kökləri çox dərindədir: Çanaqqalada, Qafqaz İslam Ordusunda, Nərimanovun “Qardaş qardaşa borc verməz” sözündə...

2020 savaşında, Qəhrəmanmaraş zəlzələsində, Türkiyədəki yanğınlarda bu qardaşlığın bağrıbadaşlığı sübut olundu.

Bu, kiminsə başına daş sala bilər, kiminsə gözünü kor edə bilər, kiminsə qursağını çatladar – ona görə, gərək hər fitnənin altında nə yatdığını anlayaq.