“Ukrayna üçün sülh planı: təhlükəsizlik, ərazilər və Zaporojye AES ətrafında çətin balans“ Ukrayna KİV ləri

"Sülhə aparan yolun riskli konturları və həlledici suallar..."

Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskinin jurnalistlərlə görüşündə açıqladığı məlumata görə, ABŞ-la birgə hazırlanmış 20 maddəlik sülh planı müharibənin başa çatması üçün baza sənədi kimi nəzərdə tutulur.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "oboz.ua" nəşri yazıb.

Zelenski bildirib ki, Rusiya bu planla bağlı mövqeyini dekabrın 24-də ABŞ tərəfinə təqdim etməlidir.Təhlükəsizlik zəmanətləri və siyasi çərçivə

Plana əsasən, Ukraynanın suverenliyi yenidən təsdiqlənir, Rusiya və Ukrayna arasında tam və qeyd-şərtsiz hücum etməmək razılaşması nəzərdə tutulur. Uzunmüddətli sülh üçün təmas xəttinə nəzarət mexanizmi, o cümlədən kosmik müşahidə və erkən xəbərdarlıq sistemləri yaradılacaq.

Ukrayna üçün "möhkəm" təhlükəsizlik zəmanətləri planın əsas sütunlarından biridir. ABŞ, NATO və Avropa ölkələrinin bu zəmanətləri NATO-nun 5-ci maddəsinə oxşar mexanizmlə təmin etməsi nəzərdə tutulur. Saziş pozularsa, Rusiyaya qarşı qlobal sanksiyaların avtomatik bərpası istisna edilmir.

Ərazilər və Zaporojye AES - ən həssas bəndlər

Zelenskinin sözlərinə görə, ərazi məsələsi planın ən çətin hissəsidir. Donetsk, Luqansk, Zaporojye və Xerson vilayətlərində mövcud hərbi yerləşmə de-fakto təmas xətti kimi qəbul edilir. ABŞ tərəfi bu zonalarda demilitarizasiya və ya xüsusi iqtisadi zonalar formatı üzərində kompromis axtarır.

Xüsusi diqqət çəkən məqamlardan biri də Zaporojye Atom Elektrik Stansiyasıdır. ABŞ-ın təklifi ilə AES-in Ukrayna, ABŞ və Rusiya arasında birgə idarə olunması müzakirə edilir. Variantlardan biri gücün üç tərəf arasında bərabər - 33 faiz bölüşdürülməsidir.

Bərpa, iqtisadiyyat və 800 milyard dollar planı

Sülh planının ayrıca bölməsi Ukraynanın müharibədən sonrakı bərpasına həsr olunub. Zelenskinin sözlərinə görə, ümumi itkilər 800 milyard dollar həcmində qiymətləndirilir və bu məbləğin səhmlər, qrantlar, borc alətləri və özəl sektor yatırımları hesabına cəlb olunması planlaşdırılır.

ABŞ və Ukrayna eyni zamanda "Ukraynanın rifah yol xəritəsi" adlı uzunmüddətli iqtisadi sənəd üzərində razılığa gəlib. Bu sənəd texnologiya, infrastruktur, süni intellekt, enerji və təbii ehtiyatlar sahəsində birgə investisiyaları nəzərdə tutur. Sazişdən sonra ABŞ-la azad ticarət müqaviləsinin sürətləndirilməsi də planlaşdırılır.