Ürək dayanır, amma həyat davam edir: osmionqun sirri nədir?

Osmionqların fizioloji xüsusiyyətləri ilə alimləri yenidən təəccübləndirib. Aparılan tədqiqatlar göstərib ki, onlar ürəyin fəaliyyəti qısa müddətə zəiflədikdə və ya dayandıqda belə, aktiv qala bilirlər və bu, onların orqanizmi üçün ölümcül nəticələr doğurmur.

Lent.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, alimlərin fikrincə, bu dözümlülüyün əsas səbəbi osmionqların qeyri-adi qan-damar sistemidir.

Məməlilərdən fərqli olaraq, osmionqların üç ürəyi var: iki qəlsəmə ürəyi qanı tənəffüs orqanlarından keçirir, bir sistem ürəyi isə oksigeni bütün bədənə paylayır. Mərkəzi ürək qısa müddətə fəaliyyətini dayandırsa belə, qəlsəmə ürəkləri işləməyə davam edir və oksigenin qəbulunu təmin edir.

Bu prosesdə qanın tərkibi də mühüm rol oynayır. Osmionqlarda oksigeni daşıyan maddə mis tərkibli hemosiyanindir. Bu zülal aşağı oksigen səviyyəsində də effektiv işləyir və zəif qan dövranı şəraitində belə toxumalara oksigen ötürə bilir. Nəticədə hüceyrələr tam qan dövranı olmadan da daha uzun müddət aerob mübadiləni davam etdirə bilir.

Digər mühüm amil isə sinir sisteminin mərkəzləşməməsidir. Osmionqların neyronlarının yarıdan çoxu onun qollarında yerləşir. Bu səbəbdən beyinə qan axını məhdudlaşdıqda belə, əsas hərəkətlər və reaksiyalar qorunub saxlanılır. Heyvan səthlərə yapışa, hərəkət edə və bədəninin vəziyyətini dəyişə bilir.

Alimlər hesab edirlər ki, bu xüsusiyyət təkamül nəticəsində formalaşıb və osmionqların oksigen səviyyəsi qeyri-sabit olan mühitlərdə mərcan riflərində, gelgit hovuzlarında və ya dar sığınacaqlarda yaşamasına uyğunlaşmadır. Bu mexanizmlər tibb sahəsində çalışan tədqiqatçıların da marağına səbəb olub, çünki onlar toxumaların hipoksiyaya necə dözdüyünü və qan dövranının müvəqqəti pozulmasından sonra necə bərpa olunduğunu daha yaxşı anlamağa kömək edir.