Uşağı oxumağa necə həvəsləndirmək olar? Bu üsuldan istifadə edin

Finlandiya məktəbləri təkcə təhsil keyfiyyətinə görə deyil, həm də uşaqlara yanaşma tərzinə görə dünyanın nümunəvi modeli hesab olunur. Burada uşaqları öyrənməyə həvəsləndirmək üçün nə cəza, nə qışqırıq, nə də sonsuz mükafat sistemindən istifadə olunur. Bunun əvəzində “əks təzyiq” adlanan bir metod tətbiq edilir.

Lent.az xarici mətbuata xəbər verir ki, bu üsulun mahiyyəti uşaqlara daha çox azadlıq və məsuliyyət verməkdədir.

Böyüklər hər addımı nəzarətdə saxlamadıqda, uşaq öz qərarlarının təbii nəticələri ilə üzləşir. Məsələn, tapşırığı yerinə yetirmədikdə, müəllim onu danlamır, sadəcə nəticəni qeydə alır.

Beləliklə, uşaq cəza almır, lakin öz seçiminin nəticəsini dərk etmək imkanı qazanır. Bu, qorxudan deyil, daxili motivasiyadan qaynaqlanan öyrənmə istəyi yaradır.

Psixoloqların fikrincə, məcbur edilməyən uşaqlar daha tez öz istəkləri ilə oxumağa başlayır və biliyin dəyərini qiymətlərlə deyil, şəxsi inkişafla ölçürlər.

Finlandiya müəllimləri çox vaxt “pauza üsulundan” istifadə edirlər: əgər uşaq oxumaq istəmirsə, onu məcbur etmirlər, sadəcə bir qədər vaxt verirlər ki, düşünərək qərar versin. Bir neçə dəqiqə sonra uşaqların çoxu öz istəyi ilə tapşırığa qayıdır. Bu, təzyiqdən və hədələrdən qat-qat daha təsirlidir.

Eyni prinsipin evdə də tətbiqi tövsiyə olunur. Məsələn, uşağa qiymətə görə qışqırmaq əvəzinə sadəcə soruşmaq kifayətdir: “Səncə, bu nəticə sənə nə öyrətdi?” Beləliklə, uşaq öz hərəkətlərini analiz etməyi və məsuliyyət daşımağı öyrənir.

“Əks təzyiq” metodu etimada əsaslanır, böyüklər uşağa inanır, onun müstəqil qərar verə biləcəyini göstərirlər. Bu yanaşma uşaqlarda özünəinam və məsuliyyət hissini formalaşdırır, onlar uğurlarına görə qürurlanmağı, səhvlərdən isə qorxmamağı öyrənirlər.

Tədqiqatlar göstərir ki, bu yanaşma şagirdlərin stres səviyyəsini azaldır, onlar öyrənməkdən həzz alır və daha az yorulurlar. Sinifdə qorxu deyil, tərəfdaşlıq atmosferi hökm sürür.

Məhz buna görə fin uşaqları əlavə repetitorlara və təzyiqə ehtiyac duymadan yüksək nəticələr göstərirlər. Bu üsul sübut edir ki, bəzən uşağı motivasiya etməyin ən yaxşı yolu onu məcbur etməməkdir.