Uşaq istismarının təhlükəsi... Cəmiyyətin mənəvi və hüquqi məsuliyyəti problemin həllində önəm daşıyır

Son illərdə həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq miqyasda uşaqlara qarşı törədilən cinsi xarakterli cinayətlərin sayı narahatlıq doğuracaq dərəcədə artmaqdadır. Bu hallar təkcə fərdi faciə deyil, bütöv bir cəmiyyətin mənəvi və sosial dəyərlərinin sarsılmasının göstəricisidir.

Uşaq istismarı, cəmiyyətin ən həssas təbəqəsinə, gələcəyinə qarşı törədilən ən ağır cinayətlərdəndir. Belə hadisələrdə çox zaman cinayəti törədən şəxs ailə üzvü, valideyn və ya uşağa yaxın biri olur. Bu isə uşaq üçün ikiqat travmadır həm psixoloji, həm də emosional baxımdan. Cəmiyyət üçün isə belə hadisələr dərin etimad böhranı yaradır. İnsanlar ailə institutuna, tərbiyə sisteminə və sosial təhlükəsizlik mexanizmlərinə inamını itirir. Bu, sosial parçalanmaya, dəyərlərin aşınmasına gətirib çıxarır.

Azərbaycan qanunvericiliyində uşaq pornoqrafiyası və cinsi istismar halları ciddi cinayət hesab olunur. Belə əməllərə görə Cinayət Məcəlləsinin 171 və 242-ci maddələri ilə ağır cəza nəzərdə tutulur. Bununla yanaşı, bu cür hallarda valideynin analıq və ya atalıq hüququnun məhdudlaşdırılması və ya tam məhrum edilməsi də qanunidir, çünki uşağın təhlükəsizliyi dövlətin prioritet məsuliyyətidir. Dövlətin və hüquq-mühafizə orqanlarının bu istiqamətdə fəaliyyəti təkcə cəza verməklə bitməməlidir. Profilaktik tədbirlər, ailə nəzarət sisteminin gücləndirilməsi, psixoloji dəstək xidmətlərinin əlçatan edilməsi, məktəblərdə və icmalarda maarifləndirici proqramların təşkili bu cür faciələrin qarşısını almaqda əsas rol oynaya bilər.

Belə hadisələr mediada işıqlandırılarkən etik prinsiplərə əməl olunmalıdır. Uşağın və ailə üzvlərinin şəxsiyyəti açıq göstərilməməli, xəbərin məqsədi sensasiya deyil, maarifləndirmə olmalıdır. Eyni zamanda, cəmiyyət bu hallara laqeyd qalmamalı, “ailə içi məsələdir” kimi yanlış yanaşmalardan uzaq durmalıdır. Hər kəsin borcudur ki, uşaq istismarının hər formasına qarşı qəti mövqe sərgiləsin və şübhəli halları müvafiq orqanlara bildirsin.

Uşaq istismarı hadisələri təkcə hüquqi deyil, mənəvi böhranın da əlamətidir. Uşaq istismarı insanlığın sınağıdır. Cəmiyyət, dövlət və ailə birlikdə hərəkət etmədikcə, bu kimi halların qarşısını tam almaq mümkün olmayacaq. Əgər bu istiqamətdə dəyərlər, nəzarət mexanizmləri və maarifləndirmə proqramları gücləndirilməsə, bu tək-tək hadisələr gələcəyin faciəsinə çevrilə bilər. Bu mənada, belə cinayətlər sadəcə bir ailənin yox, bütün bəşəriyyətin faciəsidir.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info