“Vaxt az idi”, “suallar çətin idi” iddiaları təhsildə hansı problemi üzə çıxarıb?

“Bu narazılıqların arxasında çox zaman savadsızlığın və qeyri-peşəkarlığın gizlədilməsinə yönəlmiş süni cəhdlərdən başqa bir şey dayanmır. Əgər müəllim 60 suala cavab vermək üçün nəzərdə tutulmuş 120 dəqiqəlik müddətin az olduğunu deyirsə, bu artıq onun peşəkar səviyyəsinin və düşünmə sürətinin nə qədər zəif olduğunu göstərir. Belə bəhanələr təhsilin ağır vəziyyətini anlamağa deyil, məsuliyyəti öz üzərindən atmağa xidmət edir”.

Bu sözləri “Yeni Sabah”a təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. 

Onun sözlərinə görə, əgər bəzi müəllimlər uğur qazanırsa, deməli, bu imtahanı adlamaq mümkündür:

“Son illərdə müəllimlərin sertifikasiya imtahanları ilə bağlı səsləndirilən narazılıqlar, o cümlədən “vaxt az idi”, “çətin suallar idi”, “ayrıseçkilik var” və s. iddialar əslində, Azərbaycan təhsil sistemində illərlə yığılıb qalmış ciddi bir problemi – bəzi müəllimlərin öz üzərində işləməməsi, oxumaması, təkmilləşməyə maraqlı olmaması və məsuliyyətdən yayınmaq vərdişini açıq şəkildə üzə çıxarıb. 

Sertifikasiya imtahanı hər bir müəllim üçün bilik və bacarığının ölçüldüyü aynadır. Bu imtahanda müəllimin ixtisasına nə dərəcədə bələd olduğu, metodik hazırlığının hansı səviyyədə olduğu və pedaqoji təfəkkürünün formalaşıb-formalaşmadığı üzə çıxır. Əgər müəllim bu imtahanda uğursuzluqla qarşılaşırsa, bu, artıq onun illərlə təhsil sisteminə heç nə qatmadığını, özünü yeniləmədiyini, zamanla ayaqlaşmadığını və ən təhlükəlisi – öyrətmək missiyasını məsuliyyətlə yerinə yetirmədiyini sübut edir. 

Müəllim hər gün dərsliklə işləyirsə, metodik göstərişləri bilir və pedaqoji fəaliyyətini vicdanla yerinə yetirirsə, imtahandan çətinlik çəkmədən keçməli, hətta yüksək nəticə göstərməlidir. Lakin bəzi hallarda illərlə dərs dediyini iddia edən müəllim elementar termin və məzmun suallarında belə səhvə yol verir. Bu həm də onların dərs dediyi şagirdin də gələcəyinə vurulmuş zərbədir. 

Ən narahatedici məqam isə bəzi müəllimin bu uğursuzluğu “ayrıseçkilik”, “haqsızlıq”, “bizi sevmirlər” kimi cəfəng və məsuliyyətsiz iddialarla əsaslandırmağa çalışmasıdır. Bu, yalnız bilməməyin üstünü örtmək deyil, həm də cəmiyyəti çaşdırmaq, ictimai rəylə manipulyasiya etmək cəhdidir. 

Sertifikasiya imtahanları hər bir fənn üzrə eyni formatda keçirilir, bütün iştirakçılara eyni vaxt, eyni sual sayı və eyni qiymətləndirmə şərtləri tətbiq olunur. Yalnız uğursuzların iddiasına əsasən sistemi ittiham etmək ədalətsizlik və vicdansızlıqdır. Bilməmək utanc deyil, öyrənmək istəməmək, eyni zamanda, öyrətməyə iddialı olmaq – faciədir!”

Ekspertin sözlərinə görə, bəzi zəif müəllimlər öz uğursuzluqlarına bəraət qazandırmaq üçün daim sistemə hücum edirlər:

“Ən böyük təhlükə isə odur ki, bu cür hazırlıqsız və savadsız müəllimlər hələ də təhsil sistemində qalır, sinifə daxil olur və gələcəyin formalaşmasında iştirak edir. Şagird ali məktəb imtahanlarından kəsilirsə, nəticə göstəriciləri aşağıdırsa, deməli, problem yalnız abituriyentdə deyil, həm də ona dərs deyən müəllimdədir. Bu, sadəcə məsuliyyətsizlik deyil, cinayətdir. 

Yeniliyə açıq minlərlə müəllim var. Təəssüf ki, sistemdə qalan səriştəsiz müəllimlərin yararsız fəaliyyəti ilə onlar kölgədə qalır. Təhsildə keyfiyyətdən danışırıqsa, müəllim məsuliyyətindən başlamalıyıq. Sertifikasiya imtahanı bunun üçün bir vasitədir”. 

Nazim Hacıyev